July 25, 2020

Kaligrafia islame ne xhamin e fshatit Qerret Puke

Xhamia e fshatit Qerret, Puke (viti 2020)


Ne prag te festes se Kurban Bajramit zbukurohet xhamia e fshatit Qerret Puke. Behet fjale per kaligrafin e artit islam i cila tashme do jet dhe ne rrethin e Pukes. Kete kaligrafi mendova qe une (Gezim Kopani) sebashku me Luan Pemen tia bejme dhurat (hajrat) xhematit te xhamise se fshatit Qerret.
Ne kaligrafin e xhamise se fshatit Qerret, Puke eshte shkruar ajeti Kur'anor numer 144 te sures El Bekare ndersa ne dy ansoret e Mihrabit ka te shkruar shehadetin. Lart eshte e shkruar: Allah xhele xhelal, dhe Muhammed alejhi selam. Ndersa ne dy faqet e tjera te murit te xhamise ka te shkruar 4 halifet: Uthman r.a, Ebu Beker r.a., Umer r.a dhe Ali r.a. Ne kete kaligrafi eshte perdorur stili osman i shkrimit i cili quhet "Thuluth".(1)

Kaligrafin e shkruajti profesionisti Gentian Horanlli (nga Korça) dhe ndihmesi i tij Valter Azuni (nga Tirana).
Korrik 2020

                                                                                                                                Pergatiti
                                                                                                                                Gezim KOPANI 
_______
1. Arti islam (kaligrafik) njeh kryesisht dy lloje shkrimesh: 1. kursij dhe 2. kufij. Shkrimi "kufij" u krijua pas themelimit te qytetit te Basres dhe te Kufes ne Irak. Ky shkrim dallon ne permasat specifike , kende te theksuara dhe forma katrore. Ndryshe ky lloj shkrimi u njoh edhe si "el hat el kufij". Ne fillim shkrimi "kufij" domononte boten islame por rreth shekullit XI shkrimi kufji nuk u perdor me duke u zevendesuar nga shkrimi i quajtur "nas-hi" qe u perdor per kopjimin e Kur'anit.
Shkrimi "nas-hi" perdorej ne vendet arabe. Sipas vendit u zhvilluan shkrime te ndryshme psh; ne Spanje (Andaluzi) u zhvillua shkrimi "magrib" dmth (perendimor), ne Persi u quajt "taliki".
Ne Turqi u zhvilluan disa lloje shkrimesh si ; "tugra" (i veshtir per lexim), "divani" i cili u perdor nga zyrtaret e institucineve te Perandorise Osmane. Po ashtu eshte i njohur dhe shkrimi "ruka" dmth (faqe e vogel) e dalur nga shkrimi "nas'hi" dhe me vone shkrimi i thjeshtuar "thuluth".
Shkrimi "thuluth" u perhap shume gjate Perandorise Osmane duke u bere keshtu shkrimi kaligrafik islam me i pelqyer. I njohur eshte dhe shkrimi "talik" dmth (i varur) i zhvilluar po ashtu nga persianet por qe ka zanafill shkrimin e hershem arab i quajtur "firmuz" dmth (shkrim i vogel).
Shkrimi "talik" dhe "nastalik" u perdor ne raste te rendesishme. Po ashtu ky lloj shkrimi u perdorur nga poetet persian, ne minatura por jo per Kur'anin e madheruar.
Si perfundim aktualisht nder shkrimet me te pelqyera dhe me te perdorura eshte ai "thuluth" dhe "kufij".