Historia e besimit mysliman në fshatin Flet, Pukë
Nga:
Gëzim Kopani (
Myfti i Pukës)
Fshati
Flet ndodhet rreth një orë larg me makin nga qendra e qytetit të
Pukë
s. Edhe pse jo shumë i madh është ndër fshatrat më të njohur dhe më të përmendur në rrethin e Pukës dhe më gjërë.
Sipas të dhënave rreth vitit
1888 ky fshat thuhet të ketë pasur rreth
35 shtëpi myslimane dhe
4 të besimit katolik.[1] Nga disa të dhëna të grumbulluara rreth viteve
1920-1929 del se fshati
Flet të ketë pasur rreth
34 shtëpi nga të cilat
9 të besimit katolik.[2] Si myslimanet ashtu edhe katoliket janë fis me
Iballen, ku myslimanet quhen "
Buçagjegjaj" ndërsa katolikët "
Pergjegjaj".[3]
Nga ana administrative fetaro-islame fshatrat si:
Trun,
Flet,
Lejthizë,
Sakat (Blerim),
Xathë dhe
Kulumri mbuloheshin nga hoxhallarët e
Myftinisë
së
rrethit Pukë.[4] Fshati
Kulumri në vitin
1888 meësohet të këtë pasur rreth
35 shtëpi myslimane. Nga të dhënat popullore fjala "
Kulumri" vjen prej fjalës "
Kulm" "
Kulmi i lodhjë
s", "
mri"[5]
në
pikun e lodhjes".
Ndërsa nga ana shkencore del se fjala "
Kulumri" vjen nga fjala "
kulm" nga ku del fjala "
kal" që do të thotë "
Udhë". [6]
Fakti që
Udh Madhja lidhte
Shqipë
rin me
Kosoven bëri që fshati
Kulumri të bëhet një pik pushimi dhe referimi për ushtarët. Sipas të dhënave popullore kemi se në fshatin
Kulumri ishte pike e rëndesishme pushim madje ata vendosen edhe nje
mesxhid [7] ku të kryenin ritet fetare. Pas disa vitesh ushtarët
Osman të mbeshtetur edhe nga banorët e fshatit
Kulumri vendosen të ndertonin xhamin e fshatit Kulumri. Xhamia u ndërtuar në
Kulumri për faktin se ndodhet në mes të rrugës
Udhe Madhe si dhe të fshatrave myslimane.
Xhamia e fshatit Kulumri kishte njeë kapacitet prej
100 përsonash. Xhamia ka qenë dy kateshe. Ka pas
Hajatin e Myezinit si dhe një
hytbe(mimber) të gdhendur me dru arre. Xhamia sherbente për fshatrat;
Kulumri,
Lejthizë,
Sakat,
Xathë e
Flet.[8]
Sipas të dhënave në fshatin
Flet paskan qenë tre vëlezer
1.
Përgjegji,
2.
Gegë Gjegji
3.
Buç Gjegji.
Ky i fundit u ba mysliman. Sipas të dhënave të grumbulluara në vitin
1929 del se "
Buçagjegjaj" janë bërë
30 shtepi. Sipas këti shënimi fshati
Flet ishte i ndarë në
3 lagje myslimane e një lagje katolike [9]
Edhe sot në fshatin
Flet ndodhen
3 lagje myslimane të cilat quhen:
1.
Sylaj
2.
Xhauri
3.
Velaj
si dhe një lagje katolike që quhet 4.
Kolaj.[10] Të dhënat sipas lagjeve në fshatin
Flet është simëposhtë:
Nëe lagjen "
Sylaj" ndodhen
7 familje të cilat jetojnë aktualish që përbëhen nga:
1. Qazim Baftija
2. Miftar Mustafa
3. Qamil Rexha
4. Basri Selmani
5. Agron Syla
6. Muharrem Halili
7. Beslim Rexhepi.
Në lagjen "
Xhauri" ndodhen rreth
7 familje të cilat jetojnë aktualisht në fshatin
Flet dhe që përbehen nga:
1.Ismail Arifi
2.Agim Xhauri
3.Riza Huli
4.Sali Bajrami
5.Istref Mustafa
6. Bujar Isufi
7.Nezir Ismaili.
Ndërsa në lagjen "
Velaj" ndodhen rreth
9 familje të cilat jetojnë aktualisht në fshatin
Flet dhe qëe përbëhen nga:
1.Ali Hachia
2. Myrte Islami
3. Alfred Islami
4. Beslim Islami
5. Durim Hyseni
6. Vebi Hyseni
7. Halit Zeqa
8. Riza Zeqa
9. Xhemal Betja.
Ndërsa në lagjen katolike "
Kolaj" aktualisht jetojnë rreth
4 familje.[11]
Fshati
Flet si dhe fshatrat e tjerë si
Xathi,
Truni,
Sakati,
Fleti e
Kulumria ishtin të lidhur ngusht me njeri-tjeterin. Sipas
Ali Zmakës (ish-banor i fshatit Flet) kemi se: "Në xhamin e fshatit
Kulumri kan shërbyer si hoxhë imam
Osman Hoxha,
Azman Hoxha,
Zenel Hoxha dhe
Mehmet Hoxha.
Hoxhë
Mehmeti e ka pas shtëpin në mes të fshatit
Flet. Ndërsa
Baram Haziri dhe
Isen Hoxha kan qenë Myezina. Mbaj mend se për bajrame u mbushte xhamia dy kateshe. Ma do mendja rreth
150 burra falshin bajramin. Nga kallaballeku i madh janë kan fal edhe jasht. Për faljen e bajramit vinin nga
Kulumria,
Lejthiza,
Xathi,
Fleti ,
Sakati. Ka pas raste që vinin edhe prej fshatit
Pistë. Fshati
Kulumri ,
Flet,
Xahtë e kan pas për zakon me marr hoxhën nepër shtepia për me këndu "
mevlud". I veçantë ishte muaji
Ramazan ku u organizoheshin faljet e namazit të "
teravive" në disa shtëpi të
Fletit si dhe në xhami. Fletasit thirrnin hoxhën dhe ai fillonte sipas kërkesës duke ju sherbyer me namazin e
teravive si dhe duke ju lexuar
salavate dhe
Kur'an. Kur vinte festa e bajramit u bashkoshim të gjithe burrat e fshatit dhe udhëtonim në këmbë për me fal namazin e bajramit në xhamin e
Kulumrisë." [12]
Vitet e fundit
Myftinia e rrethit Pukë ka treguar kujdes të veçantë për grumbullimin e fakteve historike të besimit islam në rrethin e Pukës.
(Material i përgatitur me rastin e 70 Vjetorit të Clirimit,
Flet 25 nentor 2014)
Shenim: Ky material eshte publikuar ne gazeten "
Udha Islame" organ i
Myftinise Shkoder, Nr.
10,
tetor 2016, fq.
13.
_______________
[1] Shënime nga imam
Gëzim Kopani, "
Historia e besimit mysliman në
fshatin Flet" viti
2006
[2]
Karma, Gjon, "
Ndë
r Malet Tona" fq.
28
[3]
Karma,Gjon, "
Ndë
r Malet Tona" fq.
28
[4] Arkivi i
Myftinisë së rrethit Pukë
[5]
Mri; arrit
[6]
Mesxhid, vend ku myslimanet gjatë udhetimeve kryejne rite fetare
[7] Shënime nga imam
Gëzim Kopani, "
Historia e xhamisë
Kulumri" viti
2006
[8] Shënime nga imam
Gëzim Kopani, "
Historia e xhamisë
Kulumri", viti
2006
[9]
Karma, Gjon, "
Ndë
r Malet Tona" fq.
28
[10] Arkivi i
Myftinisë së rrethit Pukë
[11] Shënime nga imam
Gëzim Kopani, "
Historia e besimit islam në
Flet" viti
2014
[12] Shënime nga imam
Gëzim Kopani, "
Historia e xhamisë
Kulumri" viti
2011
