Gur të vjetër në varrezat e fshatit Kabash Pukë

Varrezat myslimane te prejudhes Osmane kan disa vecanti pasi, ato dallojne nga njeri tjetri. Varrezat e kesaj prejudhe dallohen nga disa gur te cilet vendosen tek varri. Njeri vendosen tek koka dhe tjetri tek kembet. Ne shumicen dermuese guri i vendosur tek koka ka :

1.  Eshte ne forme koke me madhesi dhe forme te ndryshme. Ne disa raste forma e kokes tregon se cfare ka qene personi ne fjal, psh; Kadi, Vezir etj.

2.  Ka te shkruar "Ruhuna el Fatiha" (qe fton vizitoret te kendojne suren El Fatiha)

3.  Ka te shkruar vitin ne te cilin ka vdekuar (gjithmon me kalendarin e hixhrit)

4.  Mund te kete edhe shenime te vecanta.

Nga pika e pare qe eshte forma si koke e rrubullaket kuptojme poziten qe personi ne fjal ka pas. Nese forma eshte e trashe dhe e madhe tregon qe ka qene Hoxhe, ose Kadi ose Gjykates (Hakem)

Tek ky gure i fotografuar tek varrezat myslimane te fshatit Kabash te rrethit te Pukes

 shkruan : "Rasim Vamik bin Selman "Lilahi El Fatiha" viti 1305" pra i vitit 1884

Ne varrezat e vjetra te muslimaneve ne fshatin Kabash kemi te shkruar: Rasim Vamil Bin Sleman. Po ashtu ka te shkruar: "Lilahi el Fatiha" te kendohet (lutje) e sures Kur'anore e quajtur El Fatiha. Po ashtu ka te shkruar vitin e hixhirit (kalendar henor) 1305 qe i bie viti 1884.

Sic dihet fshati Kabash eshte nje nder fshatrat me te vjeter ne rrethin e Pukes. Ky fshat eshte banuar qe ne kohet e hershme. Fshati ka pasur organizim te mirfillt dhe eshte fis i pare. 
Sa i takon gureve ne varrezat muslimane thuhet se ato kan ardhur nga Shkupi e disa te tjere thone nga Prizreni e disa thone nga Shkodra.

Shkrimet ne gur jane ne osmanlisht.

Edhe ky gur eshte nga varrezat myslimane te fshatit Kabash te rrethit te Pukes, viti 1319

Ndersa tek fotografia e fundit jane gur te marr tek rruga e vjeter e Gjakoves e cila kalonte ne Puke - Hadroj etj dhe qe ruhen ne Myftinine e Pukes. Nga kjo foto mund te kuptojme se ky ka qene nje "Ushtar kembesor" i cili mund te kete vdek gjate rruges dhe eshte varrosur aty.

Pergatiti
Gezim Kopani

Qerret,me rastin e nisjes se punimeve te Xhamise

Xhamia Iballe

Xhamia e fshatit Iballe,Puke

Fotografi qe e kam bere ne muajin korrik 2012

Fotografi te disa imameve Pukjan

Keto fotogafi jan grumbulluar nga une ne kuader te pergatitjes per botimin e nje libri mbi fene islame ne rrethin e Pukes nder vite.

Fundin e botes e di vetem Zoti.

"Njeriu nuk eshte krijues i botes, qe te di se kur eshte fundi i saj."
                                                     Gezim Kopani
 Dt.20.12.2012

Magjistari,murgu dhe djaloshi

Nder popujt para nesh jetonte nje mbret, i cili kishte nje magjistar. Kur magjistari u moshua, i tha mbretit: Tani jam moshuar. Me gjej nje djalosh qe ti mesoj magjine.

Keshtu mbreti i gjeti nje djalosh, qe ti mesonte magjine. Sa here qe djali shkonte magjistari ai ulej tek nje murg qe gjendej ne rruge dhe e degjonte predikimet e tij, derisa filloi ti pelqente. Keshtu, kur ai shkonte per tek magjistari, ai ndalej tek murgu duke marr mesime nga ai ndersa magjistari sillej keq me te.
Per kete ai iu ankua murut dhe murgu i tha:
Sa here qe te kesh frike nga magjistari, thuaj : Isha i zene me njerzit e mij, dhe kur te kesh frike nga njerzit thuaju: Isha i zene me magjistarin. Ne kete menyre djali kaloi nje kohe te gjate.
Nje dite ne rruge ishte shfaqur nje krijes e madhe, e cila i kishte zene rrugen njerezve. Njerzit i kerkuan ndihme djaloshit. Djaloshi tha: Sot do te kuptoj kush eshte me i mire; magjistari apo murgu. Keshtu, ai mori nje gur dhe tha:
O Zoti im ! Nese veprat dhe mesimt e murgut i do dhe ato te magjistarit jo,atehere vrite kete krijese qe njerzit te kalojne.
Ai e qelloi me gur,krijesa ngordhi e njerzit kaluan. Djaloshi shkoi te murgu dhe i tregoi se cfare i kishte ndodhur.
Murgu i tha: O biri im! Ti je tashme me i mire se une, ti ke arritur aty ku une nuk kam arritur. Nga kjo ti do sprovohesh,nese kjo ndodh mos trego gje per mua.
Djaloshi vazhdoi te sheronte njeizt te cilet perballeshin me semundje te ndryshme. Mirepo ne oborrin e mbretit jetonte nje i verber i cili kishte degjuar per djalin qe sheronte.I vebri vendosi ti kerkoje ndihmen e djaloshit madje i dergoi disa dhurata djaloshit ku i tha: Te gjitha keto jane per ty, vetem qe te me sherosh. Djaloshi  i tha: Une nuk sheroj askend,por vetem Allahu eshte Ai qe sheron.. Nese ti beson Allahun dhe i lutesh Atij, Ai do te sheroje ty. Ai i besoi Allahut xh.sh dhe Allahu e sheroi ate.
Me vone oborrtari shkoi te mbreti dhe u ul ne vendn ku ulej gjithnje.
Mbreti pasi e vuni re qe oborrtarit i eshte kthyer shikimi i tha: Kush ta ktheu shikimin?
Oborrtari i pergjigj: Zoti im,Allahu! Mbreti i tha: A ke zot tjeter pervec meje?Oberrtari i tha:
Zoti im dhe Zoti yt eshte Allahu! Mbreti e kapi ate dhe e vazhdoi ta torturonte derisa ai i tregoi per djalin. Keshtu e sollem djalin dhe mbreti e pyeti:
O djal! A ka arritur dija jote e magjise ne ate shkalle, sa te sherosh te lindurit e verber, lebrozet, ata me semundje te keqe?
Djali i tha: Une nuk sheroj askend. Allahu xh.sh eshte Ai qe sheron.
Mbreti e kapi dhe filloi te torturonte djaloshin derisa i tregoj se kush ia kishte mesuar kete.
Mbreti urdheroi gjetjen e murgut.E sollen murgun dhe mbreti menjehere i tha:
Hiq dore nga feja jote. Murgu nuk pranoi ta mohonte fene e tij. Pas kesaj, mbreti urdheroi ta mbysnin murgun ne sharre duke e prere ate ne dy pjese.
Edhe oborrtarit i kerkuan te heq dore nga kjo fe por nuk pranoi, dhe nga kjo ato e pren oborrtarin ne dy pjese.
Me pas e paraqiten djaloshin tek mbreti i cili i kerkoj qe te heq dore nga kjo fe.Djaloshi nuk pranoi.Mbreti urdheroi ushtaret qe ta dergonin djalin ne majen e nje mali,nese nuk ndryshon fene, hidheni djaloshin. Ushtaret e moren djalin. Kur arriten, djaloshi tha: O Zoti im! Me shpeto prej tyre me ate qe deshiron! Mali u dridh dhe te gjithe ushtaret ra ne gremine ndersa djali kthehet tek mbreti.
Mbreti e pyet: Cfare u be me ushtaret? Djali i tha: Allahu me shpetoi nga ushtaret. Mbreti perseri urdheroi ushtaret qe ta merrnin djalin ne nje barke e ta conin ne mes te detit, nese nuk ndron fene, hidhni ne det.Ushtaret e moren djalin ,ashtu ne varke djali tha: Zoti im!Me shpeto ashtu sic deshiron Ti!Barka u permbys dhe ushtaret u mbyten ndersa djali u kthye tek mbreti. Mbreti perseri e pyeti djalin: Cfare u be me ushtaret e mi?Djali i tha: Allahu xh.sh me shpetoi!Me pas djali i tha mbretit:
Ti nuk mund te me mbysesh mua nese nuk ben ashtu sic te them une. Mbreti i tha: Cfare?
Te urdheroj te mbledhesh gjithe popullin ndersa mua te me kesh lidh pas nje peme.Pastaj merr nje shigjete nga canta ime,vendose ne hark, merr shej mua dhe para leshimit thuaj: "Me emrin e Allahut,Zotit te ketij djaloshi!" dhe me qello.
Nese e ben kete atehere mund te me marresh jeten. Mbreti vertet veproi keshtu dhe me pas mori nje shigjete nga canta e djaloshit dhe tha: "Me emrin e Allahut,Zotit te ketij djaloshi" dhe leshoi shigjeten.Djali vendosi doren ne ball dhe me pas vdiq.Njerzit thirren: "Ne besojme zotin e djaloshi.Kemi besuar zotin e djaloshit!Madje edhe njerzit e afert te mbretit e besuan zotin e djaloshit.
Mbreti urdheroi hapjen e hendeqeve  ne krye te rrugeve. Pastaj ne ato hendeqe u ndez zjarr dhe mbreti urdheroi qe te hidhen brenda tyre kushdo qe nu heq dor nga feja e djaloshit dhe ashtu u be. Nder njerzit u paraqit nje grua me foshnjen ne gji, e cila gati sa nuk u terhoq nga hendeku qe te mos hidhej, por foshnja foli dhe i tha: "O nene! Behu e durueshme, sepse je ne te verteten."
                                                                                  (Muslimi)
Pergatiti: Gezim Kopani

Besimi pagan në Pukë

Stoli te zbuluara ne Koman 

Rrethi i Pukes ka rreth 30.000 banore dhe kufizohet me; Shkodren, Lezhen, Mirditen, Kukesin, Hasin dhe Trupojen. Sipas historianeve ne rrethin e Pukes ka disa vendbanime te hershme, nje nder te cilat eshte fshati i Komanit. Fshati Koman ndodhet rreth 12 km ne prendim te Pukes, ndersa ne te majt ka lumin Drin. Fshati Koman ka qene pjese e zones se Pukes derisa u be ne vitin 1984 ndarjet administrative Komani ju kalua Shkodres.(1) Fshati Koman mori vemendje ne vitin 1898 ku arkiolog e historian zhvilluan disa kerkime shkencore. Ata zbuluan disa varreza prej te cilave nxoren sende te cilat argumentonin Komanin si vendbanim te lasht, ndaj u quajt: "Kultura e Komanit". 

Thuhet se Kultura e "Komanit" daton qe ne shek VI - VIII. Nga germimet e bera ne varrezat e Komanit u gjeten: vegla pune, stoli etj. Sipas Tipologjise se varreve, del se; Ne lashtesi Komanasit nuk ishte popull qe besonte ne fene kristiane apo myslimane pasi ne orendit e gjetura dallohen simbole si: dielli, flutura, gjarperi etj. Dihet qe dielli, flutura, gjarperi, etj i perkasin besimit pagan. Per kete vend ne relacionet e veta Fran Bardhit ka thene: "me sa kuptohet, keto shenja jane gjurme te nje zhvillimi te hershem qe dalloheshin nder vendet e tjera te maleve te Pukes, Iballes dhe Spasit."(Relacioni II,1637)

Nje tjeter fakt qe forcon gjurmet pagane ne kete zone eshte vendi me emer "Vendi i zanave" i cili eshte i njohur edhe sot. Sipas gojdhanave thuhet se disa Zana qendronin te "Guri i bardh" dhe ishin rojtaret e zones. Po ashtu kemi edhe vendin me emer "Shkami i zanave" ku zanat bashkoheshin dhe kryenin ceremoni apo defrime te ndryshme. Edhe sot ne zonen e Pukes eshte i njohur  toponimi i quajtru "Mulliri i Zanave". Sic shikohet zanat ishin pjese e rendesishme e besimit te popullsis se hershme. Ata besonin ne fuqite hyjnore te tyre. Kete lloj bestytnije apo besimi e hasim dhe ne fshatrat e tjera te Pukes, te cilet besonin ne ate qe quhen: "oren e shtepis"(2) ku ne disa raste ishte nje gjarper, madje kur qellonte te shikohej nje gjapri ne pragun e shtepis thoshin: "mos e mbyt se eshte ora e shpis".

Ne lidhje me Komanin kujtesa popullore tregon disa legjenda ku sipas tyre tregojne se vendi eshte ruajtur nga hyjni apo udheheqes te ndihmuar nga hyjnit.

"Thuhet se ne Koman paska qene nje Sundues i cili paska grupos thesarin tek nje lis duke ia lene amanet tokes dhe "Zanave te Shkamit" qe ta ruajn. Me kalimin e kohes , pak nga pak thesari paska zbuluar veten duke i kthyer gjethet e lisit ne gjyre te arte."

Nje legjende tjeter thote se: "Ne Keshtjellen e Delmacjes (mendohet per nje shkemb) paska jetuar nje mbretresh e quajtur Dilë Matja e disa thone Dilë Macja. (mendohet se i ngeli "Macja" ngase ajo ajo mbante mace) 

Fama e thesarit te Keshtjelles se Delmacias  (Komanit) pas ra ne veshet e ushtrise sllave e cila  drejtohej nga "Knjazi" i cili erdhi tek keshtjella dhe i kerkoj mbretereshes qe ta dorezoj keshtjellen. Dite me vone mbreteresha vendosi qe tju dorezoj, por ne fakt ajo kishte bere plan ti mbyste. Thuhet se ajo i fotj ne keshtjell ku i dehu, e pas kesaj urdheroj mbytjen e tyre. Ne lidhje me thesarin mbreteresha u thote banoreve: "Theasri yne nuk eshte me i sigurt" dhe urdheroi gruposjen e thesarit tek vendi i quajtur "Mejhane". Thuhet se bashke me thesarin groposen koken e nje maceje duke ia lene zanave amanet ruajten e thesarit.
Ndaj disa thone se emri Delmacia doli nga emri "Dilë Macja" pra "Delmacja" (por mund ta kuptojme edhe si Del Macja apo doli macja?) Per shkak amanetit qe ju lan zanave, banoret besnonin se Zanat do mbronin jeten e banoreve pasi tashme ato u kishin besuar thesarin duke flijuar keshtu punen dhe ndjersen e tyre. Populli me pare Zanen e vendosnin ne ragun e hyjnive, i quanin "Perendi"  te cila zoteronin fuqi mbi natyrore dhe se ishin te pavdekshme. Per shkak te hyjnitetit dhe fuqis se tyre populli porosiste qe te mos i trazonin, ne te kunderten ato do vdisnin. Nuk mungojne mitet ku Zanat ka ra ne dashuri me meshkujt njeri dhe sipasoj e dashuris nese Zana lind mashkull ai eshte dragua e nese lind femer ajo eshte shtrige) 
Sipas legjendave vendi ku Zanat qendronin ishin: "Guri i Bardhe" i cili njihet gjithashtu me emrin: "Shkami i Zanave " ku buron uje dhe ne fund formon nje hurdhe te vogel. Thuhet se ketu zoanat qendronin duke kenduar e vallezuar. Ne brendesi te shkamit eshte nje toponim tjeter i quajtur "Mulliri i Zanes-ve". Sipas legjendes Zanat shkojn per te blu miser. Nga "mulliri i zanave" shkohet tek "Shpella e Zanave". Thuhet se kjo legjende ra ne veshet e ushtrise sllave te cilet shkaterruan vendin me qellim gjetjen e thesarit te fshehur. Sipas nje te dhene tjerter tregon se: Rreth e perqark te Komanit ndodhen lendia mjaft te mira. Thuhet se banoret ishin te dhen ne mbarshtimin e "deleve" nga ku u vendos emri "Delmacia"qe rrjedh nga emri "dele", "delmer", e "bari delesh". Per lashtesin e Komanit H. Spahu thote: "Delmace ka qene nje vend malor ku rrethanat ishin te favorshme duke na derguar deri tek shk. VI-VIII si qender me permsat e nje "kulture qytetare" (Shiko. Hana Spahiu tek "Gjetja e Delmaces" Iliria I, viti 1971 fq,260). 

Pergatiti

Gezim Kopani

Dt.16.12.2012

_________

1. Thuhet se kan qene dy vellezer. Njeri vella qendroj ne fshatin Qerret i Madh ndersa tjeteri ne Koman. Nga kjo, disa thone se Komanasit jane vella me Qerretin e Madh. Thuhet se ne shek. VI perandori Justinian ka ndertuar ne Koman nje keshtjell e cila njihet me emrin: "Keshtjella e Dalmacia"

2. Ne fshatin Mertur ndodhet nje shpell e quajtur "Shpella e Oreve". Gjithashtu ne fshatin Shkoze, Gojan-Puke ndodhet toponimi dhe shpella e quajtur "Shpella e Oreve".  Te paret oren e lidhnin me fuqi hyjnore, te mbinatyrshme e cila mund te ishte nje; dragua, zane, gjarper etj.

Ju sugjeroj te lexoni kete artikull : Besetytnia, pasoje e padijes per fene

Para mikrofonit

"Jetojme ne nje vend,shok e miq. Pa dallim fetar a politik. Pse duhet te jetojme me urretje duke bere "trimin" perpara nje mikrofoni?"

Gezim Kopani

Puke 10.12.2012

Grate myslimane te Pukes ne mbrotje te Atedheut.

Grate myslimane ne rrethin e Pukes kan luajtur nje rol te rendesishem ne lufte ne mbrotjen e Atedheut. Kjo erdh nga ato familje qe kishin kulture islame ku shumica e rasteve grate qe kan dhene kontribut ne mbrotjen e Atedheut kishin lidhje me hoxhallaret e Pukes, sic eshte fshati Qerret,Kabash e Kryezi.Nje kontribut te vecante kan dhene grate myslimane te Fletit ne lufte kunder pushtimit Serb.
Per kontributin qe dhane keto gra, populli i ngriti ato duke ju thurur vargje si:

 

"Zoje Rexhepi nje cik per seri,

i mur pushken nje askeri.
 

I mur pushken me 100 fishek

bashk me vellan du me dek.

 

Krajli i Tales ban pleqni

Seri baj, per kete Shkipni.
 

Qesin grate me pushke per sy,

si askeri talimçi."

Pergatiti: Gezim Kopani

10.12.2012

Disa nga shkaqet e pranimit të Islamit në Shqipëri

"Une nuk do t'i hulumtoj shkaqet qe bene qe feja islame te hase ne nje mirekuptim te papare ne bote, mirepo atyre qe mendojne se ajo eshte perhapur vetem me shpate, mund t'u them se ata mashtrojne veteveten." (Georg Sale - perkthyes i Kur'anit ne anglisht me 1735)

"Ne konditat e kohes, Islamizimi ne Shqiperi, po te kishte me shume hoxhallare (predikues), kuadro te ngritur, prej tyre me te cilet ka biseduar Marko Bizi, dhe me sinqeritetin, modestin e miqesin e tyre, islami do te kishte siguruar nje perparim edhe me te madh. Nderkohe qe kleri i krishter nuk dinin lexim ne gjuhen e vendit. Kete aq te huaj ishin ne detyren fetare, saqe s'dinin as lutjet fetare te domosdoshme per t'u mesuar permendesh. Nuk mund te lihet pa permendur se pjesa me e madhe e klerit ortodokse te Shqiperise nuk kane qene mbrojtesit dhe besniket e ideve kombetare, siç  kane qene prifterinjte ortodoks te krahinave te tjera te Perandorise Osmane.
Mund te permendim klerikun Kosovar Ndre Bogdani i cili shkruante se: "Shqiptaret katolik kur e shikonin veten ngusht pranonin te kalonin ne fene islame se po te beheshin ortodoks do te humbisnin kombesin." (Kristo Frasheri, Pjeter Bogdani dhe levizja çlirimtare ne shek. XVIII, "Studime historike" d, 1990, fq.194)
Ndersa Edit Durham thote: "Instikti i tyre racor, instikti i pamendur dhe i paragjykuar i vetembrojtjes i ka hedhur ata ne lufte kunder armikut te tyre te vjeter, sllaveve. Ata jo se i urrenin turqit me pak, por se urrenin sllavet me shume. Duke u kthyer ne mysliman ne numer dhe si rezultat duke fituar influence me te madhe nen sundimin turk, shqiptaret mysliman dhe katolike perkrahen turqit kunder sllaveve."

Nje indiferentizem i madh u verejt ne radhet e klerit te krishtere. Keshtu, p.sh mund te pemmendim lejimin dhe kryerjen e kurorezimeve te martesave pa bekimin zyrtar te kishes. Kjo eshte interpretuar si influence e Islamit, i cili martesen e konsideronte si akt civil e jo shpirteror.
Situata sociale e shekullit te 17-te, se bashku me gjendjen qe pershkruam me siper, paten pasojat e vete.
Numri i te krishtereve filloi te pakesohet me shpejtesi. Ne 30 vjet ( 1620-1650 ), kohe shume e shkurter ne historine e nje populli, thuhet se Shqiptaret qe u konvertuan ne islam arriten ne 300 mije veta. Po te krahasohet prejudha e nje shekulli, pra nga 1524 deri me 1624, dioqeza e Tivarit arriti te kishte nje shifer shume domethenese: popullsia e krishtere ishte 100 here me e vogel se ajo myslimane."
(Kjo e dhene eshte marr nga vepra e Marko Kryeziut, prift shqiptar i cili kete te dhene e jep ne vitin 1651 dhe ndodhet ne bibloteken Cigiana te Romes, Sipas "Zani i Nalte", mars-prill 1932, fq 203)

"Edhe kuadrot fetare katolike, sidomos ata te rangjeve te uleta, duke vepruar ne kundershtim me udhezimet e dhena, nga njera ana bekonin meshkujt e krishter dhe nga ana tjeter, mbyllnin njerin sy e  vesh sa here qe degjonin te deklaroheshin mysliman te rinj. Gjithashtu, prifterinjte e lagjeve e te fshatrave mbyllnin syte dhe s'reagonin ndaj prinderve te krishtere qe martonin vajzat me myslimane Gjithashtu, kjo klase klerikesh akuzohej edhe per jete skandalesh. Shume rrall shkonin ne rrefime dhe nder dite te caktuara ne selite e tyre organizoheshin gosti duke perdorur alkol. Nuk ishin te rralla rastet kur shitnin pronat e kishes dhe largoheshin nga detyra. Kur u vinin kontrolle nga qendra, kerkonin ndihmen e turqve per t'u mbrojtur. U kishte hyre grindja e madhe ndermjet tyre, sidomos freteve franceskane, saqe kishte raste qe kerkonin nderhyrjen e gjykates. Dhe gjithcka, me qe ndodhte ne syte e popullit, e zhgenjente ate. Disa kisha te qarkut te Pultit 40 vjet rresht s'kishin shkue prift. Per te analizuar situaten dhe per te marre masa permiresue, me ne fund ne kete krahine qene derguar 4 prifterinj, te cilet pasi konstatuan ne vend gjithcka, i bene "qendres se vet" nje raport ku i thonin se turqit nuk i penguan fare ne detyre." (Marr nga Raporte te misionit franceskan, botuar nen titullin "Fra Bonaventura" sipas: "Zani i Nalte",nr.7-8, mars-prill fq.204, viti 1923)

"Nuk duhet lene pa u theksuar dhe bashkepunimi i prifterinjve me autoritetet turke. Ketu mund te permendim p.sh Peshkopin e Shkodres, te cilin e konsideronin tiran dhe ai e mbronte pozicionin e vet nepermjet tyre. Kleri katolik, me ndihmen e dekreteve te sulltanit, ka mbledhur taksat e Kishes nga banoret e qarqeve administrative te veta. Me kete gjendje dhe me keto sjellje te klerit, populli qe demoralizuar e zhgenjyer dhe, sipas nje shprehje te nje prifti te njohur te kohes: "Ishte prishe e ishte shkaterruar kopshti i Perendise"

"Nje tjeter shkak qe ka vepruar ne kete drejtim ka qene levizja katolike qe ndodhi ne shekullin e 17-te. Turqia mori masa kundra kryengritesve dhe keto masa e shtuan edhe me teper deshiren per konvertim, gje qe e largonte dhe me shume popullin nga Kisha. Levizja per te cilen po flasim ka ndodhur rreth viteve 1635-1644 dhe ne krye te saj ishte Gjergji, Peshkopi i Tivarit.
Gjergji ne fjale nxiti parine e Durresit, te Shkodres etj nepermjet peshkopeve, qe te ngrinin krye kundra turqeve dhe te bashkoheshin me Venedikun, qe ne ate kohe ishte nga shtetet e krishtera kufi me Shqiperine.  Ne fillim Venediku jetonte ne paqe me turqit. Por shpejt ndryshoi gjithçka e venedikasit munden ta shtine ne dore Tivarin te cilin e kishin pase rreth 300 vjet para se ta pushtonin turqit. Por shpejt ndryshoi gjithcka e venedikasit nuk fituan gje. Sigurisht, paria e shqiptareve te krishtere qe mbajten anen e armikut te turqeve do te prisnin edhe denime te ashpra, duke perfshire edhe humbjen e privilegjeve qe kishin pasur. Mirepo ortodokset duke pasur frike se mos rikthehej perseri sundimi i Venedikut, i qendruan besnike qeverise osmane, keshtu qe u vlersuan si shpetimtare te atdheut osman. Ne kete rast shume te krishter ose pranuan islamin ose hyne nen strehen e Kishes Greke. Ata shkuan me Kishen Greke tregon se; Shqiptareve nuk u eshte ushtruar dhune pse kane qene katolik apo ortodokse per t'i detyruar te pranojne fene islame. Katoliket u konvertuan ne myslimane, sikurse u konvertuan ne ortodokse, duke u bashkuar me Kishen Greke te Tivarit qe njihte ne ate kohe Turqia, vetem e vetem per t'u shpetuar masav te ashpra qe do te merreshin per pjesemarresit ne levizjen e deshtuar."

"Aftesisht e njejta gje u perserit me 1646 ne nje levizje tjeter, te nxitur nga Kryepeshkopi Jozef Bonaldo, Paria e Tivarit, e Shkodres dhe e disa qyteteve ishin marre vesh qe t'u hapnin fshehurazi portat e keshtjellave dhe te qyteteve te tyre venedikasve. Ky plan u zbulua dhe nuk u realizua. Ushtria osmane, duke u ndihmuar dhe prej te krishtereve, qe s'kishin marre pjese kundra osmaneve, e shtypi qe ne embrion levizjen. Shume shqiptare me influence u internua. Rreth 3000 vete u arratisen dhe te tjere u shtruan dhe pergjegjesit u gjobiten."

Per ta mbyllur  ju paraqes nje rast konvertimi masiv qe ka ndodhur ne jug te Shqiperise gjate shekullit te 8-te. Nje krahine e perbere prej 30 fshatrash prane Leskovikut, e pezmatua nga kthimet ne mase qe po ndodhnin rreth e qark tyre; u mblodhen per te gjetur rrugen e zgjidhjes dhe vendosen qe te ngujoheshin ne kishe per t'u lutur, e per te kerkuar shpetim prej shenjtoreve te krishtere, duke caktuar afat sa do te qendronin te ngujuar, duke mbajtur edhe kreshme deri diten e Pashkeve. Pashket erdhen dhe mrekullia e pritur nuk ndodhi. Populli i zhgenjyer la krishterimin ne menyre kolegjiale dhe pranoi fene islame. (Per me gjere per kete ceshtje shiko: "Zani i Nalte", ne numrat 7-8, mars-prill, viti 1932)

Sipas arkivit Osman ne shume zona te veriut , psh zona e Pukes ishin ngritur kuvendet (Mexhlis) vendore pran Kajmekameve. Çdo kuvend kishin anetaret e vet te zgjedhur nga populli. Ne kete kuvend sipas vendit zgjidheshin anetare te dy besimeve , pra mysliman dhe katolik. Ne keto kuvende merrnin pjese Myftiu edhe Prifti ku sipas rastit jepnin mendimet e tyre.

Kopertina e "Iskodra Vilayet Salnamesi"

Per kete ju paraqes nje te dhene zyrtare sipas arkivit osman te vitit 1897.

Ne vitin 1897 ne Kajmekamin e Pukes kemi kete pasqyre;

Kajmekami i Pukes 

1. Ismail Efendi (Kajmekam)
2. Haxhi Ahmet Efendi (Sekretar "Tahrirat kitabi" ) 

Kuvendi (Mexhlis)

1. Ismail Efendi , kryetar i kuvendit
2. Haxhi Ahmet Efendi, Sekretari
3. Ismail Osman Aga    (i zgjedhur nga populli,)
3. Muhtar (Myftar) Aga  (i zgjedhur nga populli)
4. Nu (Ndue) Mark Aga (i zgjedhur nga populli)

(Sipas "Iskodra Vilayet Salnamesi", 1897 (H.1315),  fq.123)


Shenim: a). Pasqyrim i shkurter.
              b). Materiali eshte ne perpunim.

Pergatiti
Gezim KOPANI

Date; 08 dhjetor 2012

Cfare eshte trekendeshi i vdekjes?

Nje nga enigmat me te medha qe ka tronditur boten ne kata 150 vitet e fundit eshte zhdukja pa lene gjurme  ne oqeanin atlantik ku mbi 100 avion dhe anjev u zhduken ne trekandeshin e bermudeve.

Ne kete vend kan ndodhur nje mori ngjarjesh te cilat vetem  ketu ndodhin e per kete pervec emrit trekendeshi i bermudeve quhet edhe trekendeshi i vdekjes.

Ky trekandesh perfshin nje siperfqe te madhe  prej miliona kilometrash katrore. Qendra kryesore eshte ishulli qe quhet bermunde qe shtrihet ne nga perendimi ne jug te Florides.
Nga vlersimet e peraferta, vetem ne periudhen 30 vjecare nga viti 1945 deri 1975 ne kete trekendesh kan humbur jeten me shume se njemije njerez.
Ky trekandesh  eshte bere i perfolur per vete faktin se nga  zhdukja e avionave dhe anijave nuk ka mbetur asnje gjurme,asnje shenje.

Ne lidhje me kete trekendesh kan shkruan shkenctar,ekspert,gazetar e politikan por te gjithe pa dhene ndonje shpjegim te qarte dhe se cfare ndodh ne bermude?
Ne vitin 1840 anija Rosalia u nis nga europa per ne Karaibe.Me von anija u gjet e braktisur ne mes te oqeanit.Nuk u gjet asnje njeri.Ne anije u gjet nje kanarine e gjall e cila ishte brenda kafazit.Anija u gjet ne gjendje shume te mire, cdo gje ne vendin e vet.Cudia ishte se ku jane njerzit?
Kjo anije u shikua nga nje anglez.

Ne vitin 1981 anija Amerikane "Ellen Austin" e cila londronte ne anen lindore te trekandeshit te bermudeve ku  hasi ne dy direk pa ekuipazh.Edhe kete here anija ishte ne gjedje te mire.Duke tentuar per ti marr direket u zhduken.Pas dy diteve anija Ellen Austin i pa perseri direket.
Ne vitin 1918 u zhduk misteriozisht anija me emrin Cyclops e cila kishte mbi 300 vete ne bord.
Ne vitin 1951 u zhduk anija San Paolo anije kjo brazilane, kjo anije u zhduk pa len asnje gjurme.
Anija e transportit e quajtur "Marine sulphur quen" duke lundruar ne det per te shkuar ne Virxhina u zhduk pa lene gjurme.

Nje avion i marine ushtarake te SHBA u ngrit per te kryer nje servitje normale ne oqanin atlantik. Avioni kishte 14 veta, ata nuk u kthyen kurr me ne baze.Kjo ngjarje ka ndodhur ne vitin 1945. Avioni kishte pese pilot me pervoje te gjate ne fluturim. Avioni nga ngritja rreth 40 min me vone  i dergon  kulles se Fort Lauderdeil nga radio kete njoftim:
"Nuk mund te shikojme toke. Jemi jasht kursit te fluturimit". Pas nje heshtje te madhe radio leshon perseri kete mesazh: Nuk jemi te sigurt se ku ndodhemi, perseris, nuk mun te shikojme toke.Pas pak minutash perseri nga radio vjen nje mesazh qe thoshte:Nuk mund te gjejme perendimin, nuk jemi te sigurt per asnje drejtim. Cdo gje duket e cuditshme,edhe oqeani.Nuk mund te them se ku ndodhemi,cdo gje eshte jo ashtu si duhet te ishte.Mendoj se mund te jemi rreth 225 milje ne veri lindje te bazes.
Pas kesaj dergohet nje avion ndihme te shpejte i tipit PBM per te ndihmuar skuadren 19, pas disa minutash edhe ky avion zhduket pa lene gjurme.

Nje instruktor i Marines Amerikane i quajtur Robert Koks por priste lajme nga avionat avangart qe ishin ngritur ne fluturim. Ai nga radio degjon disa fjale te cilat zbulonin pranin e avioneve qe ishin ne veshtirsi. Nje ze i panjohur pyeste Paures se ctregonte busulla e tij dhe Paures u pergjigjet: Nuk e di se ku jam.Duhet te kemi humbur drejtimin pas virates se fundit.Koks lajmeron kullen ,kulla leshon kete mesazh: Jam ketu ft-74 ju lutemi identifikohuni se vetem keshtu mund tju ndihmojme.Asnje pergjigje.Disa minuta me vone degjohen disa zera te panjohur si dhe avioni i pilotuar nga Kerol Teilor .Kulla pyt Teilor cfare problemi keni?
Ai pergjigjet: Te dy busallat e mia jane jasht perdorimit dhe jam duke kerkuar lidhje me Fort Laudeil. Jam mbi tok.Jam i sigurt se po fluturoj mbi kejs, por nuk e di sa larg jam dhe si te drejtohem .

Si shpjegohet qe ne kete vend humbasin avionet dhe anijet? Po njerzit ku shkojne? Cfare behet me to?
Shikoni cfare tregon nje piloti Cak :

"Ne nentorin e vitit 1964 isha pilot i Sunline Aviation te Miamit. Ne ate kohe duhet te coja ne Nasau nje grup personash me nje flururim Carter dhe pastaj duhet te kthehesha. Zbrita pasagjeret dhe u nisa nga aeroporti i Nasaut pak pas perendimit te diellit. Koha ishte e shkelqyer,ajrti ishte i paster dhe yjet shkelqenin e qiell. Ndiqja kursin mbi Vor te Nasaut. Rreth ore 9 te mbremjes kalova mbi piken me veriore te ishullit Anders, ku mund te shikoje dritat e disa qendrave te banuaa. Isha ne lartesine rreth 2500 metra dhe po fluturoja nomalisht. Por pasi isha larguar 50-80 kilometra prej Anders dhe po drejtohesha drejt Biminit, filloj te varej nga lart nje shkelqim i lehte por i pazakonte mbi krahet e avionit. Ne fillim kujtova se ishte nje efekte optik i krijuar nga dirtat qe shnderrisnin nepermjet dritave me pleksiglas te ngjyrosur. Krahet e avionit kishin nje pamje te tejdukshme dhe si te lyer me ngjyre te zbehte blujeshile, ndonese ne te vertete ato ishin te lyera me vernik te nje bardhesie te ndritshme.Brenda pese minutave ky vezullim e rriti intensitetin deri sa u be kaq i ndritshem sa te ma bente te veshtire leximin e instrumentave. Busulla manjetike filloi te levize sa majtas-djathtas lehtesisht por pa pushim, treguesit e karburantit qe ne castin e ngritjes ne ajer shenonin nivelin 50% tani dukeshin sikur ishin plot. Papritur piloti automatik e rrotulloi aeroplanin djathtas. Mu deshte ta caktivizoj fare dhe ta drejtoj aeroplanin manualisht. Nuk mund te besoja me ne asnje instrument qe funksiononte me energji elektrike, sepse te gjith ishin te prishur ose te bllokuar. Shpejt i gjithe aeroplani u be i ndritshem, por ky nuk ishte nje ndricim i reflektuar. Vezullimi vinte nga vete avioni. Me kujtohet se kur veshtrova krahet e aeroplanit nga dritaret pash se ato nuk shkelqenin vetem me drite blu jeshile por kishin nje fakt nje zbehtesi te turbullt. Meqenese ishte nate dhe sic dihet natan fluturohet me nje horizont artificial krijuar nga instrumentat, nu kisha me nje horizont drejt te cilit te shkoja. Ndritshmeria ishte kaq e madhe sa nuk mund te shikoja me as yjet. Bera te vetme gje qe mund te beja. Hoqa doren nga kontrolli i instruentave dhe e lash avionin te fltututonte ne drejtimin qe donte. Drita verbuese vazhdoi rreth pese minuta, pastaj pak nga pak aju shua. Pas kesaj te gjitha aparturat filluan te funksionojne normalisht. Perpara se te zbrisja ne toke, kontrollove te gjitha impiantet elektrike.Cdo gje ishte ne rregull."

Permenda disa raste ne lidhje me trekandeshin e vdekjes pasi ne vazhdim do publikoj disa tema ne lidhje me Dexhalin dhe kush eshte Dexhali?
_______
Pergatiti: Gezim Kopani

Shënjat e vogla të kijametit

Perpara se te ndodh fundi i kesaj bote, kijameti do shfaqen shenjat e vegla te kijametit te cilat ne fakt jane paralajmerime. Keto shenja i ka bere te ditura profeti Muhammed a.s. i cili per veten e tij , pra ardhja e tij si Pejgamber eshte nje nga keto shenja ku thote: "Une jam derguar dhe ora e Kijametit eshte larg meje aq sa keta dy gishta." (Buhari)
Nese do benim nje rendije te shenjave te vogla te kijametit, jane si meposhte shenon: 

Ardhja e profetit Muhammed a.s. 

Ne nje hadith tjeter Muhammedi a.s. thote; "Une jam derguar ne prag te Kijametit."

Vdekja e profetit Muhammed a.s. 

Shenja tjerter e vogel e kijametit eshte vdekja e Profetit Muhammed a.s. Per kete  Muhammedi as. thote: "Numero gjashte perpara kijametit e nder keto vdekjen time." (Buhari)

Çlirimi i xhamise Aksa

Muhammedi as. thote: "Nder shenja e kijametit eshte edhe clirimi i xhamise Aksa." (Buhari)
Xhamia Aksa u clirua gjate kohes se Omer Ibn Hatabit  ne vitin e 16 te hixhrit.Ai shkoi personalisht ne Palestin duke e cliruar keshtu xhamine  Xhamise Aksa prej Jehudeve e jomuslimaneve.

Semundje epidemike ne Amuas

Muhammedi a.s ka thene: "Para kijametit do ndodhin dy vdekje  qe do tju marrin ju ashtu sic i merr delet kuasi (Kuas eshte nje semundje e cila prek kafshet)" (Buhari)

Semundja qe u shfaq ne Amus ndodhi ne kohen e Omerit r.a. pas cilirimit te Xhamise Aksa.

Shtimi i pasurise dhe nuk do te kete njeri nevoje per lemoshe

Muhammedi a.s. thote: "Kijameti nuk ka per te ndodh derisa te shtohet pasuria juaj dhe te perhapet aq shume, saqe i zoti i pasurise ka per te qene e ankth se kush do t'ia marre sadakane. Njeriu do te thirret per te marre sadakane dhe to ti pergjigjet: "Une nuk kam nevoje per te." Buhari

Muhammedi a.s. gjithashtu thote: "Njerezve do tu vije nje kohe, kur njeriu do te shetite do bredhe me sadaka e floririt ne dore dhe nuk ka per te gjetur askend qe ta marre ate prej tij."(Muslim)

Tregon Adij ibn Hatimi se: Ishim me Pofetin Muhammed a.s. erdh nje burr dhe iu anku per varferine e pastaj erdhi nje tjeter dhe u ankua per bllokimin e rrugeve.Muhammedi a.s. tha: O Adij a e ke pare Elhajran (qytet afer Kufes)?I thash: Nuk e kam pare.Muhammedi a.s. tha:Nese do te jetosh gjate ke per te pare gruan te udhetoje e vetme nga Elhajr deri ne Qabe, ku do te bej tavaf e pa pasur frike askend.Thash,ku do jene hajdutet e tajit te cilet dalin ne rruge.Muhammedi a.s. tha: Nese do jetosh gjate, ke per pare thesaret e Kisras.I thash: I biri i Hurmuzit? Muhammedi a.s tha: Kisra,i biri i Hurmuzit, nese do te jetosh gjete ke per te pare njeriun te nxjerre dy duart plot me flori ose argjend dhe kerkon qe dikush te pranoje ti marr por nuk gjen askend."

Shfaqja e Fitnes (sprovave)

Fitne do te thote sporv dhe vjen nga gjuha Arabe, fitnet do shfaqen here pas here.
Muhammedi a.s. thote: "Para Kijametit kane per tu shfaqur fitne sikur te ishin copa te nates se erret. Prej tyre njeriu gdhihet besimtar dhe ngryset jobesimtar dhe e kunderta. Njeriu qe qendron ulur ne kohet e ketyre fitneve eshte me i miri se ai qe ece, ai qe ecen eshte me i mire se ai qe vrapon.Thyjeni ashpersie tuaj,prini fillin harqeve tuaja, me shpatat tuaja qelloni guret dhe ne dikush futet ne shtepine e ndonjerit prej jush, le te sillet si me i miri nder dy bijte e Ademit."

Muhammedi a.s. thote: "Nxitoni te punoni para se tu vijne fitne."

Muhammedi a.s. thote: "Populli i Muhammedit a.s. do te lihet i qete ne fillimet e tij,mirepo fundin e tij do ta godasin sprova dhe gjera te  urryera per ju. Fitnja paraqitet dhe nje pjese e saj shperfill pjesen tjeter. Fitnja paraqitet dhe besimtari thote: Kjo,kjo.Kush deshiron te shpetoj prej zjarrit le te hyje ne xhenet le ta gjeje vdekja duke besuar Allahun dhe diten e Kijametit." (Muslim 12/232)
Fitnet do te shfaqen nga lindja aty ku del edhe briri i shejtanit. Muhammedi a.s. thote: "Me te vertet fitnja vjen kendej, me te vertet fitnja vjen kendej, kendej nga del briri i shejtanit." (Buhari 13/45)

Vrasja e Othman ibn Afanit

Fitjna u shfaqe pas vrasjes se Omer ibn Hatabit.

Lufta e devese

Lufta e devese eshte nje nga shenjat e Kijametit. Kjo lufte ka ndodhur me Aliu dhe Aishes,Talhas dhe Zubejrit.
Transmetohet se hz.Muhammedi a.s. i kishte thene hz.Aliut: O Ali, midis teje dhe Aishe ka per te ndodhur dicka. Hz.Ali r.a. i thote: Une? Muhammedi a.s. tha: Po! Aliu r.a tha: Une,si do jeme, a do jeme me i humburi? Muhammedi a.s. tha: Jo, por kur te ndodh kjo, ktheje ate ne vendin e saj te sigurte."   (Ahmedi)

Lufta e Safinit

Kjo eshte nje luft e cila ndodh me di grupeve te medha. Hz.Muhammed a.s. thote:

"Kijameti nuk do te behet derisa te luftojne mes njeri-tjetrit dy grupe te medha. Midis tyre ka per te pasur te vrare te shumte dhe do te kene te njejtin pretendim." (Buhari)
Hadithi ka per qellim te tregoj grupin e Aliut dhe te Muavijes.

Dalja e Havarixheve

Dalja e Havarixheve eshte nje nder shenjat e kijametit. Ata u shfaqen pas luftes se Safinit.Aliu tek Xhamia e Kufes eshte munduar qe ti qetesoj Havarixhet por nuk e arrite kete gje.Aliu r.a. kur shikoj qe havarixhet nuk po bindet atehere ju tha: 1.Ne nuk do tu pengojme te vini ne Xhami 2.Nuk do tu ndalojme furnizimet prej gjerave te luftes, 3. Nuk do tju luftojme derisa te beni ndonje shkaterrim.Pas kesaj havarixhe moren nje vendim ekstrem dhe te ndaluar,sa here qe kalonte nje musliman pran tyre ato i vrisnin.Tregohet se nje dite po kalonte prane havarixheve nje besimtare (Abdullah)sebashku me gruan e tij qe ishte shtatzene, havarixhet e vran Abdullahun po ashtu edhe gruan e tij duka ia car barkun dhe duke ia nxjer foshnjen jashte.Ali shkoi tek havarixhet se cili e ka bere kete?Havarixhet thane: Ne te gjithe e kemi bere.Pas kesaj u shpall lufta e cila ndodhi tek vendi i quajtur En-Nahraun.


Sprova me fjalen: "Kur'ani eshte i krijuar"

Muhammedi as. thote: "Jehudet jane ndare ne 71 ose ne 72 grupe, te krishteret jane ndare ne 71 grupe,ndersa populli im ka per tu ndare ne 73 grupe. Te gjitha grupet do te dergojne ne zjarr pervec njerez dhe ajo eshte xhemati." (Tirmidhi 7/397 Ahmedi)


Imitimi i popujve te tjere

Muhammedi as thote: "Kijameti nuk ka per tu bere derisa populli im te ece ne rrugen e popujve para tij...do i imitojne ata aq sa nese ata futen ne vrimen e hardhuces ju keni per ti per ti ndjekur."

Shfaqja e disave si pretendet si profet

Muhammedi a..s thote: "Kijameti nuk do te behet derisa te shfaqen afro 30 genjeshtare e mashtrues. Cdonjeri prej tujre pretendon se eshte i derguri i Allahut." (Buhari)
Nga keto me te njohurit jane:
-Musejleme genjeshtari, ai u shfaq ne kohen  e  Muhammedit a.s. mashtrimet e Musejlemes moren fund ne kohen e Ebu Bekrit ne luften e  Jemames.
-El Esued el Anesiu i cili u shfaq ne Jemen duke e shpallur veten profet.
-Sexhah, e shpalli vetem profet dhe u martua me Musejlemen
-El Muhtar ibn ebi Ubejd eth Thekafiu, ai u shpreh se eshte krijuar per te marr hakun per  Husejnin,mori ne dore Kufen e me von e shpalli veten profet.
-El Muktar,
-El Harith e shpalli veten profet, ai u shfaq ne kohen e sundimit te Abdul Melikut.
-Mirza Ahmed  el Kadjani, i cili ne Indi e shpalli veten profet.

Muhammedi a.s thot: "Nuk do te ndodh Kijameti derisa te shfaqen 30 genjeshtare, i fundit prej ture eshte Qorri genjeshtar." (Ahmedi 5/396)

Perhapja e rendit dhe e sigurise

Ketu permendin dialogun e Muhammedit a.s. me Adijen ne lidhje se si nje grua do vij nga Elhajran deeri ne Qabe per te bere tavaf pas pas frik askend."

etj

Pergatiti

Gezim Kopani

Ju mund te lexoni: Kur do ndodh Kijameti ?

Ju mund te lexoni: Shënjat e Kijametit

Ju mund te lexoni: Shenjat e Kijametit qe kan ndodh, dhe qe priten.

Ju mund te lexoni: Shënjat e mëdha të Kijametit

Kur do ndodh Kijameti ?

Kur do ndodh kijameti ?

Kjo eshte nje pyetje e cila daton qe ne kohen e Pofetit Muhammed a.s. dhe jo vetem. Nga ajeteve te Kur'anit por dhe theniet e profetit Muhammet a.s. kemi se; "Askusht nuk e di kohen se kur do ndodh fundi i kesaj bote, pra Kijameti" Por nga ajtet Kur'anor dhe theniet e Profetit Muhammed a.s. jepen shenjet e vogla dhe te medha te cilat tregojne per afrimin e Kijametit apo fundit te kesaj bote. 

Rrreth ndodhis se Kijametit  

Allahu xh.sh thote: "Ata te pyesin ty (Muhamed) rreth Ores (ndodhise se Kijametit) thuaju: Ate e di vetem Zoti im! "(Araf 187) Po ashtu Allahu xh.sh thote: "Njerezit te pyesin per Kijametin thuaju: Vetem Allahu ka dijeni mbi ate.Kush e di? Ndoshta Kijameti mund te jete afer." (Naziat: 42,44)

Nje here Xhibrili pyeti Muhammedin a.s kur do te ndodhe Kijameti? Muhammedi a.s. thote: "I pyeturi rreth asaj nuk eshte me i ditur se pyetesi." (Buhari)

Muhammedi a.s. thote: "Naten e Israse takova profetet: Ibrahim,Musa e Isa. Ata po bisedonin rreth kijametit. Ne lidhje me dijen e Kijametit u pyet fillimisht profeti Ibrahim a.s. i cili tha: Une nuk kam dituri rreth Kijametit.Pyetja ju be profetit Musa a.s i cili tha: As une nuk kam dituri rreth kijametit. Ndersa profeti Isa a.s. tha:Rreth ndodhis se Kijametit ate nuk e di askush pervec Allahut xh.sh.Por Allahu xh.sh me ka premtuar se kur te dal "Dexhali" une do te kem ne dore dy shkopinj. Dexhali sapo te me shoh ka per tu tretur, ashtu sic tretet plumbi. Allahu pas kesaj do e shkaterroj."  (Ahmedi)

Muhammedi a.s. thote: "Une jam derguar dhe ora e Kijametit eshte larg  meje aq sa keta dy gishta." (Buhari)

Allahu xh.sh thote:  "Njerezve u eshte afruar koha e llogarise se tyre dhe ata te hutuar ne pakujdesi nuk pergatiten fare per te." (Enbija 1) "Kijameti eshte afruar dhe hena u nda me dysh." (Kamer: 01)

Muhammedi a.s. thote: "Mosha juaj ne krahasim me moshen e popujve te kaluar eshte si koha e mbetur prej kesaj dite ne krahasim me ate qe ka kaluar prej saj." ( Ahmedi)

Muhammedi a.s. thote: "Afati juaj ne krahasim me afatin e popujve te meparshem eshte sa koha midis namazit te ikindise dhe perendimit te diellit." (Buhari)

Pergatiti

Gezim Kopani

Ju mund te lexoni: Shënjat e mëdha të Kijametit

Ju mund te lexoni edhe: Shenjat e vogla te Kijametit

Gezuar Fiter Bajramin

Me rastin e festes se Fiter Bajramit uroj: te gjithe myslimanet miqt dhe shoket e mij Gezuar feste e Fiter Bajramit! Qofte kjo feste e begate dhe e lumtur per te gjithe! Uroj nje agjerim te pranuar dhe ibadete te pranuara!

Gezim Kopani

20 gusht 2012

Puke: Fotografi nga atmosfera e Fiter Bajramit 2012

 Disa fotografi gjate festes se Fiter Bajramit ne Puke. Date 19 gusht 2012

Disa mesime mbi muajin Ramazan

Nder dymbedhjet muaj, ramazani eshte muaji me i bekuar, kjo pasi Allahu e ka zgjedhur ate. Ne kete muaj pikerisht ne naten e Kadrit Allahu xh.sh.filloi shpalljen e Kur'anit te bekuar. Per kete Allahu xh.sh. thote: "Ne muajin e Ramazanit filloi shpallja e Kur'anit, i cili eshte udherrefyes per njerezit dhe argument i qarte i rruges se drejte dhe dallim i te mires nga e keqja..." (El Bekare 185)

Obligimi i agjerimit

Agjerimi i muajit ramazan eshte obligim per çdo mysliman qe ploteson kushtet e obligueshmerise se agjerimit. Allahu xh.sh. thote: "O ju qe besuat, agjerimi u eshte bere obligim sikurse qe ishte obligim edhe i atyre qe ishin para jush, keshtu qe te beheni te devotshem." (El Bekare)
Siç dihet agjerimi i muajit ramazan eshte nder pese shtyllat e islamit. Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Islami perbehet prej pese shtyllash; 1. Deshmia e shehadetit (Nuk ka Zot tjeter pervec Allahut dhe se Muhammedi eshte rob dhe i derguari i tij), 2.Falja e namazit, 3.Dhenia e zekatit, 4. Agjerimi i ramazanit dhe 5. Berja e haxhit per ate qe ka mundesi."

Llojet e agjerimit

Agjerimi ndahet ne tre lloje:

1.Agjerimi obligim (Farz)
2.Agjerimi obligim por jo i shkalles se Farzit . (Vaxhib)
3.Agjermi vullnetar (Nafile)

1. Agjerimi Farz eshte agjerimi i muajit Ramazan. Ky agjerim nuk mund te shtyhet ose te lihet per dite te tjera. Nese dikush per ndonje arsye te forte sic pershkruhet edhe ne ajetin 184-185 te sures Bekare nuk e agjeron Ramazanin atehere ai eshte i obliguar te agjeroj aq dite sa ka lene pa agjeruar. Nese dikush e prish me dashje qofte edhe nje dite gjate muajit te Ramazanit atehere personi ne fjal e kap ajo qe quhet "Kefaret" Agjerimi i kompenzimit.

2. Agjerimi Vazhib. Ketu futet personi i cili zotohet se do agjeroj disa dite nese do me ec mbare kjo apo ajo pune dhe nese ndodh ashtu sic e ka kerkuar dhe nuk agjeron atehere agjerimi i tij behet Vazhib.

3. Agjerimi Nafile (Vullnetar)  Ky eshte nje agjerim qe Muhammed as e ka bere dhe ka keshilluar edhe besimtaret dhe shoket e tij per agjerimin vullnetare. Ne kete agjerim mund te permend :
-Agjerimi i 6 diteve te shevalit.
-Agjerimi i 10 diteve te muajit dhil hixhes.
-Agjerimi ne muajin Muharrem
-Agjerimi ne muajin Shaban.
-Agjerimi i dites se hene dhe te enjte etj.

Kushtet e agjerimit

Agjerimin e kan obligim keto persona:
-Personi qe eshte mysliman.
-Te jete i shendoshte nga ana mendore.
-Te kete mbushur moshen e pjekurise.

Pervec ketyre kushteve kemi edhe disa te tjera te cilat duhen plotesuar per agjerimin e muajit Ramazan:
-Te jete i shendoshte, pra te mos kete semundje te rende dhe te vazhdueshme
-Gruja te jete e paster (pa hajz)

Ai qe eshte i semur gjate Ramazanit nuk agjeron, por pasi te sherohet ka obligim agjerimin e aq diteve qe ka lene pa agjeruar gjate kohes qe ka qene i semure. E njejta gje vlen edhe per udhetarin. Gruja qe eshte shtatzene , sidomos ne muajt e fundit e ka te lejuar mos agjerimin e atyre diteve derisa sa te kaloj lehonin, por duhet ti zevendesoj ato dite me vone, e njejta gje vlen edhe per nenen gjidhenese.
Nje gru i kishte thene keshtu iben Abbasit: "Une jam shtateze, nuk agjeroj cfare duhe te beje? Iben Abbasi i thote: Je nga ata qe nuk munden te agjerojne prandaj ushqe per cdo dite nga nje te varfer dhe mos agjero kaza."

Kush lirohet nga agjerimi

*Ai qe eshte i semure (kur te sherohet i kompenson ditet e pa agjeruar)
*Udhetari (zevendoson aq dite qe nuk i ka agjeruar)
*Grate qe jane me te permuajshme apo lehon.
*Grate qe jane shtatzen apo qe kan femije per te ushqyer me qumesht.
*Pleqet qe kan mosh te thyer e qe nuk e perballojne dote agjerimin. Te tille detyrohen te ushqejne nje te varfer me ushqim ditore per dy vakte.
*Ne rast lufte , pra ushtari qe eshte ne lufte.
*Prishja e agjerimit per shkak te presionit apo dhunes fizike.
*Puna e rende fizike. Ai qe eshte i detyruar te kryej pune te tilla (psh miniera) nuk agjeron por ditet e mos agjeruara i ben gjate diteve qe eshte pushim. Zevendeimin e diteve te paagjeruarve mund ti bejne bashke si dite ose te ndara. Muhammedi a.s. thote: "Nuk ka problem nese kompensimi i ramazanit behet me nderperje." (Buhari)
*Ai qe ka uri apo etje te madhe, i till qe rrezikon jeten. Ky zevendeson diten e paagjeruar.

Kur ndalohet agjerimi?

Eshte e papelqyer (mekruh) agjerimi i diteve te dyshimta,po ashtu fillimi i agjerimitte Ramazanit me nje dite para dhe shumica ende nuk ia kan nisur. Po ashtu e papelqyer eshte edhe agjerimi i gruas pa lejen e burrit.
Muhammedi as thote: "Nuk agjeron gruja agjerim nafile duke qene burri preznet por vetem me lejen e tij."
Pervec ketyre agjerimeve qe eshte e papelqyer kemi edhe agjerimin e ndaluar plotesisht. Agjerimi i ndaluar eshte ne keto dite:
-Dita e pare e Shevalit pra dita e pare e Fiter Bajramit.
-Kater dite te Kurban Bajramit
Profeti Muhammed a.s. thote: "Dy dite ndalohet agjerimi, diten e Fiter Bajramit dhe Kurban Bajramit"

Nijeti i agjerimit

Cdo veper ne fene islame behen me nijet po ashtu edhe agjerimi. Nijeti behen ne syfyr psh: O Allah! Po e bej nijet per hir tend te agjeroj kete dite. Edhe nese nuk ngritet per syfyr dhe e ka vendos te mos haj mund ta bej te njejti nijet.

Kur eshte koha e syfyrit dhe iftarit?

Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Ngrihuni te hani syfyr (sahur) pasi ai eshte ushqim i bekuar." (Nesaiu)  Ndersa Ebu Seid El Hudriu r.a. transmeton se Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Syfyri eshte i bekuar, keshtuqe mos e lini ate, qofte edhe duke pire nje gllek uje. Allahu dhe meleket e tij luten per ate qe ha syfyr." Koha e syfyrit eshte aq sa te dallohet peri i bardh nga ai i ziu. Gjithashtu kemi edhe trans. nga Zejd bin Thabit qe thote: "Hengrem syfyr me Profetin a.s. dhe pastaj u ngritem te falnim sabahun. Nje person pyeti: Sa kohe kishte ndermjet syfyrit dhe namazit te sabahut? Ai tha : "Aq sa zgjat leximi i 50 ajeteve Kur'anore." (Buhari)
Ndersa koha e iftarit eshte me perendimin e diellit, e ne kohen qe koha eshte e keqe eshte hadithi i mesiperm pra dallimi i perit te bardhe me ate te ziun.
Kur celim iftarit duhet thene kjo dua: "Allahume leke sumtu ve ala rizkike eftartu" dmth: "O Zot! Per ty agjeroj dhe nga furnizimi Yt bej iftar".

Çfare eshte e papelqyer gjate Ramazanit?

-Nuk lejohet pertypja e ndonje gjeje
-Nuk lejohet dhenja e gjakut me sasi te madhe.
-Berja e puneve te renda.
-Fjalet e pista
-Zenkat, provokimet.
-Lenja e namazeve etj.

Çfare e prish agjerimin?

Prishja e agjerimit ndahet ne "Kefaret-kompensim" dhe ne "Kaza-zevendesim". Tek kefareti hyjne:
*Ha, pi , gelltit dicka me qellim. Ky qe e ben keto obligohet me "kefaret" dmth; me kompensim, pra dy muaj agjerim pa nderprerje plus diten apo ditet qe ka prish.
*Marredhenia seksuale. Ai qe ben kete duke qen agjerues ai ka obligim te bej kompensim , pra e kap kefareti.

Ndersa tek kazaja futen rastet:

*Ngrnja apo prija per shkak presioni.
*Gelltitja e ndonje gjeje qe nuk eshte ushqim.
*Ngrenja apo pirja ne rastet e domosdoshme, psh kur ndonje eshte i semure, apo eshte ne udhetim,
*Shfaqja e hajzit (apo menstruacioneve). Agjerimi nderpritet ne momentin qe ato shfaqen.
*Nese vjell me qellim.
Si dhe shembuj te tjere te ngjashem me keto , obligohet me kaza pra me zevendesim te aq diteve qe nuk ka agjeruar.

Kushtet e vleshmerise se agjerimit

*Berja e nijetit. Nijeti behet ne syfyr (para se te thirret ezani). Nuk eshte e thene qe nijeti te behet me ze, mjafton ai i bere me zemer (pra pa ze).
*Largimi nga cdo gje qe e prish agjerimin.
*Grate te mos jene me hajz , apo te mos jene ne nifas (kohe pas lindjes).

Gjerat e pelqyera ne agjerim

*Ngrenja e syfyrit
Muhammedi a.s. thote; "Ngrihuni ne syfyr, pasi syfyri eshte bereqet. Beni syfyr qofte dhe me nje gjysme hurme." (Muslimi)
*Berja e iftarit ne kohe (apo mos shtyrjen e iftarit) Muhammedi a.s. thote: "Njerezit do jene ne te mire, perderisa nxitojne ne berjen e iftarit (ne kohen e tij)." (Buhari dhe Muslim)
*Berja dua ne kohen e iftarit. Nder lutjet e njohura qe behen ne iftare eshte: "Allahumme leke sumtu ve ala rizkike eftartu, dhehebedh dhemu veb tel-letil uruku ve thebetel exhru in sheAllah." d.m.th: "Zoti im! Ne emrin tend kam agjerua. Ne ty besoj, dhe po bej iftare me ate qe Ti me dhurove. Kaloj etja e u mbushen damaret dhe nese do Allahu u arrit shperblimi." Ose shkurt; "Allahumme leke sumtu ve ala riskike eftartu." Ose duan tjeter: "Allahumme leke sumtu ve bike ementu ve alejke tevekeltu ve ala riskike eftartu." dmth; "Allahu yne! Vetem per Ty agjerova, Ty te besova, te Ti u mbeshteta dhe me riskun Tend (ate qe me ke dhene) bej iftar."
*Falja e namazit te teravive
*Dhenia e sadakas (lemosh)
*Shtimi i lutjeve, ibadetit ne dhjete ditet & netet e fundit te ramazanit.
*Shtrimi apo dhenia e iftarit per te tjeret.

Agjeruesi duhet te kete parasysh:

*Te kujtoj se eshte agjerueshem.
*Te mos ankohet
*Sa te kete mundesi te shmang punet e veshtira apo punet qe nuk pershtaten me kete muaj
*Te jete bujar
*Te jete i dashur
*Te largohet vendeve ku kryhen vepra te liga, qoft edhe fjale

Çfare nuk e prish agjerimin?

*Ai qe ha apo pi pa dashje. Per kete Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Ai qe ka harruar qe eshte agjerueshem por ha a pi le te vazhdoje agjerimin, ngase Allahu i ka mundesuar ate." (Buhari&Muslim)
*Te thithunit e tymit (por jo duhan) behet fjal per pluhur.
*Po qe se agjeruesi fle e gjate gjume ejakulohet mund te vazhdoj agjerimin, por nese e ka mundesin te pastrohet (lahet).
*Te vjellet pa qellim.
*Bejra e ndonje ilaçi qe nuk eshte ushqyes

Gjerat e papelqyra

*Te shijuarit e ushqimit duke mos qene e domosdoshme.
*E mbajtura ne goje e ndonje gjeje qe nuk tretet, p.sh; fije bari, druri, çamçakëz.
*Berja e atyre gjerave qe veshtirson agjerimin, p.sh; ndonje loje e rend
*Puthja ose perkdhelja qe mund te qoj ne prishjen, ejakulim.

Perveç ketyre eshte e papelqyer (mekruh); Gjate marrjes se abdesit ose larjes se trupit nuk duhet tepruar ne futjen uje ne goje apo hund, per me teper gargar. Dhenia e gjakut gjate ramazanit eshte mekruh nese dhenia e veshtirson apo te dergon ne prishjen e agjerimit, por nese nuk ka frik se e prish agjerimin atehere nuk eshte mekruh.

Gjerat qe nuk jane mekruh (tepapelqyra) gjate agjerimit

*Pastrimi apo flladitja me uje.
*Shperlarja e gojes
*Pastrimi i dhembeve
*Parfumosja
*Shijimi (prove) e qumeshtit per femijen e vogel, por duke pas kujdes qe mos te kaloj gje.
*Perkdhelja ose puthja e lehte mes bashkeshorteve por me kush qe te mos teprohet e te shkohet drejt jakulim. "Pejgamberi a.s. ka puthur gruan kur ishte agjerueshem." (Muslimi)
*Nese jep gjak por qe te mos ndikoje ne dobesim as sa te prishesh agjerimin.

Kur agjerimi behet kaza (zevendesohet)?

Kaza do te thote; Zevendesimi i diteve te pa agjeruara ne nje kohe tjeter.  Kazaja ndahet; Nje person ben kaza pra i zevendeson ditet ne rastet kur:  nese ndonje ha dicka te papergatitur, kjo gje e prish agjerimin, ben iftar duke menduar se ka perendu dielli, gjate marrjes se abdesit te kaloj uje ne goje, ngrenja apo pirja me dashje, vjellja me dashje, konsumimi i çamçakëzit etj. Nje person duhet bere kaza dhe konpensim ne rastet kur: Ai qe e prish me vetedije agjerimin, gelltitje e dickaje me qellim, perdorim ilaèesh pa baza islame, pirja e duhanit apo ngrenja fleteve te tij, apo thith tymin e tij qellimisht, kryer mardhenie seksuale, nje qe i ben keto ai ka prish agjerimin dhe per te tille ka kefaret dmth kundershperblim, nje i tille obligohet te zevendesoj diten e prishur plus kesaj edhe kefaretin. 

Çfare eshte kefareti (kundershperblimi)?

Kefaret (kundershperblim) eshte lirimi i nje skllavi, nese nuk ka mundesi atehere duhet agjeruar dy muaj henor (60 dite) pa nderprerej plus diten e prishur te agjerimit. Nese nuk mund te agjeroj dy muaj atehere duhet ushqyer 60 te varfer me dy vakte ushqim drek e dark ose mengjes dhe darke, dhe e gjitha kjo behet ne kembimte nje dite agjerimi te prishur me qellim gjate ramazanit. Trasnmeton Ebu Hurejra r.a; "Nje dite ishim ulur afer Muhammedit a.s. dhe erdhi nje person te Profeti dhe i tha: O i derguari i Allahut! U shkaterrova! Profeti a.s. e pyet: Nga se? Ai i tha: Kam bere mardhenie seksuale me bashkeshorten duke qen agjerueshem! Muhammedi a.s. e pyeti: Mund te gjesh te holla sa per te liruar nje skllav? Ai i tha: Jo! Profeti a.s. e pyeti perseri: Mund te agjerosh dy muaj panderprerje? Ai i tha: Jo, pasi kjo gje me ndodhi pas nuk durova! Muhammedi a.s. i tha:Mund te ushqesh 60 te varfer? Ai i tha: Jo! Pas kesaj pergjigje Muhamedi a.s. heshti per disa çaste derisa i sollen nje sasi hurmash, te cilat ia ofroi atij duke i thene: Merri keto hurma dhe shperndajua te varferve si sadaka, mirepo burri i tha: A ka me te varfer se ne ? Atehere Profeti Muhammed a.s. duke qeshur i tha: Shko e jepja familjes ti haj." (Buhariu, Muslimi etj) Duhet patyr parasysh rregullin mbi keferaetin qe thote;  Nese ndonje gjate agjerimit kefearet pra agjerimit dy mujore i duhet te udhetoj, ai nuk mund ta nderpres agjerimin, ne te kunderten duhet filluar nga e para, ndersa kur femres e cila gjate agjerimit te kefaretit pra agjerimit dy mujore i paraqiten te permujshmet, ose ndohet ne kohen e lehonis, kjo e nderpret agjerimin dhe kur te pastrohet e vijon ne diten qe ka nderprere pra pa pas nevoj te rikthehet nga fillimi.

Kompensimi material i agjerimit (fidja)

Fidja , pra kompensimi metrerial i agjerimit e japin ato njerez te cilet nuk mund te agjerojne per shkak te pleqerise, ose per shkak te ndonje semundje te perhershme. Te tillet ushqejne cdo dite nje te varfer me dy vakte ushqim. Per kete Allahu xh.sh. "Ata qe huk mund te agjerojne , jane te obliguar me kompensim , ushqim ditor i nje te varfri.." (El Bekare; 184)

A lejohet agjerimi per dike tjeter?

Nese ndonjeri ka vdekur dhe atij i kan mbet dite agjerimi prej diteve detyruara, atehere askush nuk mund te falet apo te agjeroj per te, por nesa ai ka len testamnet, pasuri. atehere personit qe i eshte len ai testamet duhet te jap 1/3 e pasuris qe ai ka len, e me te te paguaj detyrimin fidjen. Sipas Umrete binti Abdurrahman ka thene: "E peta Aishen r.a; Nena me ka vdekur dhe ka dite te paagjeruara, a ben te agjeroj ne vend te saj? Ajo tha: Jo! Por , per secilen diten jep sadaka nje te varfri , sepse kjo eshte me mire se agjerimi yt." Ky veprim behete nese i vdekuri e ka lene me porsi qe te jepet fidja (kompensim) per te. Nese i vdeukuri per shkak te harreses ose varferis nuk ka lene amanet qe te jepet ne emer te tij fidja (kompensim), atehere trashegimtari nuk detyrohet te jap, por edhe pse nuk eshte i detyruar te jap, ai e jep fidjen (kompensim) atehere kjo eshte e lejuar pasi ky veprim i shkon si sevep te vdekurit.

Prishet agjerimi nese ben vaksin apo injeksione?

Agjerimi prishet nese injeksionet jane ushqyese si psh; serumi. Nese agjeruesi merr ndonje ilaç apo ben vaksin te cilat nuk jane ushqyese atehere agjerimi nuk prishet. Po ashtu insulina per diabediket nuk e prish agjerimin.

A lejohet te agjerosh ne festat e Bajrameve?

Dijetaret islame ne menyre unanime kan thene se: Nuk lejohet qe ditet e festave te dy bajrameve te mbahet agjerim, qoft ky edhe agjerimi i detyrueshem. Umeri r.a. ka deshmuar se: "Profeti Muhammed a.s. e ka ndaluar agjerimin ne diet e festave te bajrameve." (Buhari, Muslim)

Kur nis dhe perfundon agjerimi i muajit Ramazan ?

Muhammedi a.s. thote: "Agjeroni kur ta shini henen e re te Ramazanit dhe hani kur ta shihni henen e re te Shevalit." Sipas mendimit te shumices se dijetareve sot mysliman marrin ne konsiderat mendimin e astronomeve mysliman te cilet bejne shikimin e henes me mjete qe mundesojne shikim e henes se re me saktesi ne krahasim me syrin e lire.

Pergatiti

Gezim KOPANI

Hadithe per naten e Isras dhe Miraxhit

Si shume nete te tjera te mira edhe nata e Isras dhe Miraxhit eshte nate e madhe, nate e bardh. Nata e Isras njihet per udhetimin qe Allahu xh.sh i beri profetit Muhammed a.s. naten prej Qabes se bekuar ne xhamin Aksa (Kuds) dhe per te vijuar udhetimin e pashembull drejt qiejve, e me pas ne Sidretul Munteha dhe me pas ne xhennetin e Allahut.  Pra me Isra do te thote udhetimin qe beri profeti Muhammed a.s. ndersa me Miraxh do te thote; ngjitje.  Allahu xh.sh e permend keshtu naten e Israsë: "Pa te meta eshte Latmadheria e Atij qe robin e Vet e kaloi ne nje pjese te nates prej Mesxhidi Haramit (prej Qabes) gjer ne Mesxhidi Aksa (Bejti Mukaddes, Palestin), rrethinen e se ciles Ne e kemi bekuar, (ia beme kete udhetim) per t'ia treguar atij disa nga argumentat Tona. Vertet, Ai eshte degjuesi (i fjaleve te Muhammedit), pamesi ( i puneve te Muhammedit)." ( Isra, 01)

Nje dite Utbeja, Shejbeja, Ebu Sufjani, Nadir b. Harithi, Ebul Buhteri Velid b. Mugire Ebu Xhehli Umejje b.Halefi dhe disa kurejshe u mblodhen ne nje vend ne Meke. Ata nisen te bisedonin se si duhet te sillen me Muhammedin a.s. per tia terhequr verejtjen qe te ndalonte thirrjen e tij.

E lajmeruarn se populli deshironte te bisedoj me te dhe se e prisnin. Ne fakt Muhammedi a.s. deshironte shume qe populli ta degjonte, prandaj me deshire u paraqit ne takim, duke u ul prane tyre.
Kurejshet duke e fajesuar Muhammedin a.s. i thane: "Askush prej arabeve deri me tani nuk ka bere kete qe po i ben ti popullit tend. Ti poshterove eterit tane, e qortove fene tone, mendjen tone e perbuze, ke fyer zotat tane dhe e perçave popullin, ke bere te gjitha te keqijat qe mund te ekzistojne! Nese e ben per te perfituar pasuri, atehere te japim nga pasuria jone qe te behesh me i pasuri nder ne. Nese e ben per fame e post, atehere te bejme udheheqesin tone. Nese je i prekur nga xhinet, atehere do te harxhojme prej pasurise ton sone per tju sheruar." Pas ketyre fjaleve i Derguari i Allahut Muhammedi a.s. u tha: "Prej ketyre gjerave qe thate, asnjera nuk qendron. Ajo qe ju kam sjell nuk eshte pasuri, nuk eshte as qe te fitoj epersi ndaj jush, nuk kam hallin  qe te behem udheqesi i juaj sepse Allahu me ka perzgjedh te Derguari i Tij, me zbritili Librin e bekuar (Kur'anin). Une po permbush ate qe me eshte dhene nga Zoti im dhe u solla me ju me sinqeritet. Po qe se e pranoni ate qe kam sjell, ajo do t'ju takoje edhe juve. Ne qoftese me rezistoni dhe me kundershtoni, une do te duroj derisa Allahu te gjykoje mes nesh."
Atehere te pranishmit i thane: "Ne qoftese nuk e pranon oferten tone atehere ti e di se jemi ne nje vendbanim shume te ngushte, kemi shume pak pasuri dhe jemi ne pozite te veshtire. prandaj drejtoju Zotit tend qe te na mundesoi te na hap vendin e ngushte ndermjet ketyre kodrave, ta zgjeroje vendlindjen tone dhe ne mesin e qytetit tone te rrjedhin lumenj si ne Siri dhe Irak, te na ringjalle Kusaj b Kilabin i cili ishte i besueshmi jone e pastaj ti tregojme per ato qe ti (Muhammed) tregon nese jane te verteta apo jo. Nese e ben kete atehere ne te besojme se je i derguari i Zotit."
Muhammedi a.s. tha: "Une nuk jam derguar qe tju plotesoj kerkesat tuaja. Une jam derguar nga Allahu per tju treguar juve ate qe me eshte dhene mua. Une ju thash dhe ju tregova. Nese pranoni ate cfare u them, atehere kjo bote por edhe bota tjeter do te jete ne favorin tuaj." Te pranishmit thane: Atehere kerkoj zotit tend qe te na dergoj nje melek (engjull). Muhammedi a.s tha: "Une nuk mund te kerkoj te tilla gjera nga Zoti im. Nuk jam derguar per keto pune. Allahu me dergoi si Lajmetar dhe si Paralajmerues per ju." Politeistet i thane: Nese pretendon se je pejgamber, atehere na zbrit nje cope qiell mbi ne. Nese do Zoti yt e ben. Ndersa Abdullah b. Umeje el Mahzumi tha; Ose vendos nje shkalle drejt qiellit dhe une te shikoj derisa te ngjitesh lart dhe te na sjellesh nje liber ose nje grup melekesh, dhe pa deshmuar ai per ty ne nuk te besojme. Pas kesaj bisede, Muhammedi a.s. e humbi shpresen ne udhezimin e tyre dhe u kthye i merzitur tek familja e tij. Ne kete kohe Allahu xh.sh i shpalli: "Ata thane: "Nuk te besome derisa te bjere mbi ne qielli copa-copa, ashtu si po mendon ti (se do na denoj Zoti), apo te na sjellesh Allahun dhe meleket pran nesh. Ose te kesh nje shtepi prej ai, apo te ngjitesh lart ne qiell, po ne nuk te besojme per ngjitjen tende derisa te na sjellesh nje liber qe ta lexojme?! Thuaj; Subhanallah! i Madherishem eshte Zoti im! A mos jem une tjeter vetem se njeri, pejgamber?"(El Isra; 90-93) Allahu xh.sh per ti treguar disa nga shenjat e Tij dhe per ti dhene zemer dhe force Muhammedi a.s. e nxorri ate ne nje udhetim e njohur te Isra. 

Allahu xh.sh thote: "Pa te meta eshte Lartmadheria e Atij qe robin e vete e kaloi ne nje pjse te nates prej Mesxhidul Haramit (Qabes) gjer ne Mesxhidi Aksa (Bejti Mukaddes), rrethinen e se ciles Ne e kemi bekuar (ia beme kete udhetim) per t'ia treguar atij disa nga argumentet Tona. Vertet, Ai eshte degjuesi dhe pames." (El Isra; 01)
Teksa profeti Muhammed ishte ne Mekke (Qabe) Allahu xh.sh i dergon Xhebrailin a.s. sebashku me nje kafsh te quajtur burak. Hapi i kesaj kafshe (qe ishte me e madhe se gomari dhe me e vogel se mushka) ishte aq e shpejte sa nuk kishte mundesi ta shikoje me sy. (Buhari, Muslimi 259)
Pasi arriti ne Mexhidul Akssa Profeti Muhammed a.s. foli dy rekate namaz. (Ibn Hisham, Siret II, 244) Pas kesaj Profetit Muhammed a.s. iu dhan dy gota , njera kishte vere e tjetra qumesht. Profeti Muhammed a.s. i shikoj ato dhe mori qumshtin.Xhebraili a.s.tha; "Falenderimet i takojne Allahut qe te udhezoi ne ate qe eshte e njerezishme dhe e pershtatshme per natyren njerezore. Po te kishe marre veren, atehere populli yt do te ishte ne devijim." (Nesai, 41) Me perzgjedhjen qe beri profeti Muhammed a.s. eshte miresi e jashtzakonshme deri ne momentin e kijametit per cilindo qe beson Allahun xh.sh. Me pas profeti Muhammed a.s. i hipur mbi burak vijoi udhetimin drejt qiellit.

Profeti Muhammed a.s. thote : "...Me pas u ngjitem per ne qiellin e pare. Kur arritem aty nje ze thote: "Kush jeni ju? Xhebraili  thote: "Une jam Xhebraili." -Po ai afer kush eshte? Xhebraili thote: "Eshte Muhammedi a.s." -Zeri perseri thote: "A eshte i Derguar?" Xhebraili i thote: "Po". Pas kesaj hapet qielli i pare. Ne qiellin e pare shikova nje njeri te gjate dhe pyeta Xhibrilin se kush eshte? Xhibrili i thote: Ai eshte Ademi a.s. U ngrik Ademi a.s. i cili i uroj mireseardhjen.
Nje here Ebu Dherri r.a. e pyeti Muhammedin a.s. per naten e Israse dhe Miraxhit. Profeti Muhammed a.s. nder te tjera i thote: "Isha ne Mekke , ne tavanin e shtepis time u shfaq nje dirte e madhe e cila gati sa nuk mi mori syt. Ishte meleku Xhebrail i cili mi ferkoi syt me ujin e zemzemit, me hapi gjoksin dhe ma pastruan zemren ne nje ene te mbushur me iman (besim).
Pastaj Xhebraili solli nje kafshe te bardh qe quhej "Burak".... me pas u nisem drejt xhamis el Aksa dhe me pas drejte qiellit.
Duke ju afruar qiellit Xhebraili tha: O rojtar te qiellit hapi dyert!
Une e pyeta: Kush jane rojtaret?
Xhebraili heshti pak e me pas dhe me tha: Meleket !
Kur u afruam edhe me shume nje ka kryesoret e Melekeve te qiellit pyeti: Kush jeni ju ?
Xhebraili i thote: Jam Xhebraili.
Meleku i qiellit pyet serisht: Ai qe te shoqeron kush eshte? 
Xhebraili thote: Eshte Muhammedi a.s.
Meleku pyet: A eshte i derguar? Xhebraili i thote: Po eshte i derguar!
Ne qiellin e pare shikova nje burre, Xhebraili tha: Ky eshte babai yt, Ademi a.s. dhe i dhash selam dhe ai ma kthu selamin.
Ne qiellin tjeter shikova Jahjane a.s. dhe Isain a.s. Me pas Xhebraili me dergoi deri tek qielli i trete.
Ne qiellin e trete takova Jusufin a.s. Ne qiellin e katert takova profetin Idriz a.s. Ndersa ne qiellin e peste takova Harunin a.s. ndersa ne qiellin e gjashte takova  Musain a.s.  ndersa ne qiellin e shtate takova Ibrahimin a.s.
Me pas u ngjitem deri tek vendi ne te cilin shikova fruta te medha te cilat gjithashtu kishin gjethe te medha.
Xhebraili me tha: Kjo eshte Sidretul Munteha!
Aty shikova kater lumej. Dy lumej ishin brenda dhe dy ishin jashte. Pyeta per keto Xhebrailin dhe me tha: Dy lumejte qe jane brenda jane lumejt e Xhennetit ndersa dy lumejt qe jane jasht eshte lumi Nil dhe Eufrati. (Sa i takon lumejve te xhenetit ne nje hadith profeti Muhammed a.s. ka thene: Ne udhetimin e Israse nderte tjera shikova ne xhennet nje lum, uji i te xilit ishte me i embel se mjalti, me i ftohte se bora dhe arom me te mire se misku. Pyet melekun Xhebrail; Cfare eshte ky lum? Ai me tha: Emri i tij eshte Rexhep. Nese ndonje nga populli yt ne muajin rexhep dergon salavat ty o Muhammed , Allahu xh.sh. do i jape atij te pije nga ky lum. (Hadith i shpikur, i diskutueshem) Allahu e di"
Me pas u ngjitem tek Bejtul Mamur (shtepia e luleve) ketu me sollen tre gota per te zgjedhur, nje me vere, nje me qumesht dhe nje me mjalt. U zgjodha qumshtin e ne kete rashte Xhebraili a.s. me tha:
Te drejten ke zgjedhur. Kjo eshte "fitrah" ajo ku gjendesh ti dhe populli yt. Me pas mu obliguan 50 kohe namazi (teksa kthehet profeti, Pejgaberet e tjere e pyeten se cfare te ka urdheruar Allahu xh.sh.? Profeti Muhammed a.s. i thote qe me urdheri 50 kohe namazi. Disa Pejgamber i than Muhammedit a.s. qe te kthehet tek Allahu xh.sh ku ti kerkoj uljen e kohve. Dhe keshtu ndodhi derisa kohet e namazit ran ne 5 kohe namazi, por qe kan vleren e 50 koheve te namazit.)  (Buhari Teuhid 4, Muslim, Tirmidhi etj)
Ne nje hadith tjeter qe flet mbi udhetin e Profetit Muhammed a.s. qe beri ne naten e Isras tregon se: Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Allahu me dergoi "Burakun" i cili eshte i bardh, dhe nuk eshte gomar dhe eshte me i vogel se mushka. Me i shpejte se shikimi (vetetima). Mu kerkua qe te ulem (te hip ne te). Hypa ne te dhe udhetova deri ne xhamin Aksa. Kur arritu aty e lidha burakun. Fala dy rekata namaz ne xhami. Kur dola nga xhamia me erdhi Xhebrili dhe me tha:

"Ai kishte ne dore dy . Ne njeren kishe vere dhe ne tjetren gjumesht. Me kerkoj te zgjedh njere nga ato dhe une zgjodha qumeshtin. Xhebrili tha: Te pastren (te mire) zgjodhe. 
Pastaj sebashku me xhebrilin filluam udhetimin drejte qiellit. Kur arritem ne qeillein e pare Xhebrili kerkoi leje te hyje. Te futet brenda. 
Meleket e pyeten: Kush je ti, dhe kush eshte ai qe eshte me ju?
Une jam Xhebrili dhe bashkudhetari eshte Profeti Muhammed a.s. Meleket e pyeten: 
A eshte pejgamber?
Xhibrili tha: Po! 
Ne kete moment meleket hapen dyert e qiellit dhe hyme brenda. 
Ne qiellin e pare takova Ademin i cili me uroj per mireseardhjen. Ademi a.s. u lut per mua. 
Pastaj kaluam ne qiellin  e dyte. (Si ne qiellin e pare Meleken pyeten Xhibrilin si ne qiellin e pare) Ketu takova Jahjan a.s. dhe Isain a.s.. 
Ne qiellin e trete takova Jusufin a.s.Ne qiellin e kater takova Idrizin a.s., ne te pestin Harunin a.s., ne te gjashtin Musain a.s. dhe ne te shtatin Ibrahimin a.s. i cili ishte i mbeshtetur me shpine per Bejtul Ma'murin (Qabja e qiellit) ky cdo dite hynin nga 70 mije melek. 
Pastaj vijuam udhetimin deri ne Sidretul Munteha e cila i kishte gjethet si veshet e elefantit (tregon mashtin), ndersa frutat si shtambe. Ajo ishte shum e bukur asnje nuk mund ta pershkruaj bukurin e saj. 
Allahu me shpalli dhe me oblikoj me 50 namaze gjate dites e nates. Gjate kthimi takova Musain a.s. i cili me tha: Kthehu tek Allahu, lutu qe ta lehtesoje kete obligim (namazin)sepse populli yt nuk do e perballoje pasi une kete e pranove dhe dhe Beni Israilet nuk e bene. 
U ktheva tek Allahu dhe i thashe:
O Zoti im! Lehtesoje popullin tim! Allahu ma uli ne 5 kohe namazi.Ne kthim takova perseri Musain a.s. i cili perseri me pyeti dhe i thash qe Allahu xh.sh mi uli ne 5 kohe namazi.Perseri Musai a.s. me sugjeroi qe ti kerkoja Zotiti per ti ulur per shkak se populli nuk do perballoje.U ktheva perseri tek Allahu xh.sh; Allahu xh.sh me tha: 
O Muhammed! Ato jane pese namaze qe falen gjate dites dhe nates. Cdo namaz shkruhet per dhjete,keshtuqe plotesohet 50 namaze.Ne kthim takova perseri Musai a.s. i cili me sugjeroi te njeten gje, por kete here i thashe: Jam kthyer disa here tek Zoti im, saqe turperohem nese kthehem perseri." (Muslimi) Shenim: Ky hadith transmetohet nga Enes ibn Maliku)

Ibn Abasi ka thene: "I derguari i Allahut xh.sh ne naten e Israse kishte kaluar prane nje vendi dhe kishte ndjere nje ere te mire dhe e kishte pyetur melekun Xhebrail; O Xhebrail! Çfare eshte kjo ere e mir? Ai eshte pergjigjur: Kjo eshte era e gruas, e cila krihte vajzen e Faraonit dhe e femijeve te saj. Kur ajo po krihte vajzen e Faraonit, i ra kreheri nga dora dhe tha: Bismilah! dmth; Me emrin e Allahut! Vajza e Faraonit, kur e degjoi  i tha;
-A e ke fjalen per babain tim?
-Ajo i tha; Perkundrazi e kam fjalen per Zotin tim dhe Zotin tend qe eshte Allahu!
-Vajza tha: Ti ke zot tjeter vec babait tim?
-Ajo ia ktheu; Po , Allahun !
-Vajza; Atehere une do i tregoj babait (Faraonit) tim.
-Gruaja; Tregoi.
Vajza e lajmeroi babin e saj qe ishte Faraoni i cili dergoj njerez tek ajo te cilet pyeten gruan;
A ke zot vec Faraonit? Ajo i tha: Po, Zoti im dhe Zoti yt eshte Allahu. Faraoni urdheroi te sillej nje ene hekuri, te cilen e nxehu dhe gruaja i thote Faraonit;
-Kerkoj prej teje nje deshire?
-Faraoni; Me thuaj?
-Gruaja : Filloj ti fuste femijet e saj ne ene njeri pas tjetrit derisa i erdhi radha femijes qe kishte ne gji, i cili i foli nenes se vet duke i thene; O nena ime! Qendro e palekundur, sepse je ne te verteten."
(Sqarim: Jane disa femije qe kane folur qe te vegjel (per gjiri) 1. Femija e gruas qe krihte vajzen e Faraonit, 2.foshnja e Xhurejxhit, 3. Profeti Isa a.s., (i biri i Merjemes) etj.)
Ne udhetimin e Isras profeti Muhammed a.s. shikoj dhe xhehenemin. Aty ai shikoi vuajtet e zjarrit te xhehenemit. Teksa shikonte vuajtjet pyese melekun Xhebrail se kush jane keta qe po ndeshkohen? dhe meleku xhebrail per cdo pyetje i kthete pergjigje. Ne nje hadith profeti Muhammed a.s. thote: "Ne naten e Miraxhit Muhammedit a,s ju tregua xhehennemi. Ne te shikove se shumica e tyre ishin gra." (Tirmidhi)

                                                                                             

Çfare shikjoi profeti Muhammed a.s. ne udhetimin e Isras dhe shpjegimet qe meleku Xhebrail i bente profetit Muhammed a.s. 

Profeti Muhammed a.s. ka thene: Nata e Isras ndodhet mbi dyert e Xhennetit. Ai qe jep sadaka ne kete nate i shufishohen dhjetra here te mirat dhe kete te mira ai do i gjej tek porta e Xhennetit." (Bejhakiu)

Gjate udhetimit profeti Muhammed a.s. shikoj ne xhehenem ndeshkimin e atyre qe shkelin kuroren martesore. Ato kishin para tyre mish te qelbur dhe mish te mir, edhe pse para ndodhej mishi i fresket ato zgjidhnin mishin e qelbur. I habitur profeti Muhammed a.s. pyet Xhebrailin: Kush jane keto njerez?
Xhebraili pergjigjet duke i thene: Ata jane njerezit qe kan bere imoralitet, kan shkelur kurore dhe qe kan lene mishin hallall dhe nga ngrene nga mishi haram. PNe nje hadith tjeter qe flet per tradhetin bashkeshortore kemi edhe hadithin ku Profeti Muhammed a.s. thote: "Shikova nje grup njerezish qe denoheshin. Para tyre kishin ushqime te shijshme me mish te pjekur dhe nga ana tjeter kishin mish te kalbur (cofetina). Ata linin mishin e shijshem e te fresket dhe hanin mishin e kalbur. Kur e shikova kete  pyeta Xhebarailin a.s. se kusha jane keto? Ai me tha: Jane ato qe bejne tradheti bashkeshortore. Ne nje hadith tjeter kemi; Jane burrat te cilet linin bashkeshorten qe kishte dhe shkonte me grat e tjera, si dhe grat qe linin bashkeshortin e saj dhe shkonin me burrat e tjere." (Hajthemi)

Po ashtu profeti Muhammed a.s. shikon disa njerez me thonj prej bakri me te cilet prishnin (gervishnin) fytyren dhe trupin e tyre. Kur e shikon kete Muhammedi a.s. pyet Xhibrilin se kush jane keto? Xhebraili i thote: Jane ato njerez qe behen penges per te tjeret dhe qe flasin mbi nderin e grave.

Me pas profeti Muhammed a.s. tregon: "Kaluam pran nje grupi njerezish qe e coptonin mishin nga pjeset e trupit te tyre dhe e pertypnin dhe ketyre u thuhej: "Hani ashtu si e keni ngrene mishin e vellaut tuaj!" Pyeta Xhebrailin se cfare eshte kjo? Xhebraili i thote: "Keto jane pergojuesit, ata qe marrin nepergoje."

Profeti Muhammed a.s. thote: Shikova disa njerez qe me gershere prisnin gjuhet dhe buzet e tyre, sahere qe i prisnin ato riktheheshin ata ashtu sic kishin qene me pare. E pyeta Xhebrailin kush jane keto? Xhebraili me tha: Keto jane njerezit qe benin percarje ne popull.

Me pas Profeti a.s. vazhdon duke thene: Shikova disa njerez qe hanin gur prej zjarri. E pyeta Xhebrailin se kush ishin keto? - Xhebarili me tha: Jane ato njerez qe kan ngrene pasurin e jetimit.

Profeti Muhammed a.s. thote: "Shikova nje shkemb te vogel nga ku del nje dem i madh. Demi deshironte te kthehej nga kishte dalur por ishte e pa mundur. Pyeta Xhebrailin dhe me tha: Ky eshte ai njeriu qe flet fjale te renda, pastaj pendohet per ate qe ka thene por nuk ka mundesi ta kthej prapa."

Ndersa ne xhennet Profeti Muhammed a.s. thote: "Shikova nje grup njerezish qe mbillnin dhe ne te njejten dite korrnin. Sapo perfundonin korrjen ajo kthehej plot me prodhim siç ishte. Pyeta Xhebrailin per kete dhe ai me tha: Keto jane njerezit te cilet kan punuar per hir te Zotit kan ra deshmor ne mbrotje te islamit, familjes, Atedheut. Veprat e tyre shperblehen menjehere dhe shtatqind fish."

Profeti Muhammed a.s. thote: "Arritem tek nje lugine ne te cilen fryente nje ere e fresket dhe e kendshme, degjohej edhe zera te bukur. Pyeta Xhebrailin i kujt eshte ky vend dhe ky ze? Ai me tha:
Ky eshte zeri i Xhennetit qe thote: "O Allah! Me jep ate qe me ke premtuar! Vendbanimet e mija jane zbukuruar dhe jane gati te pres banoret e tyre. Drita ime po ashtu, mendafshi im, vendqendrimi im. margaritaret e imi, guret e mi te çmuar, mjalti im, lumejt e mij, toka ime, etj prandaj me dhuro o Allah ate qe me ke premtuar! Allahu xh.sh i thote: I yti eshte secili mysliman e myslimane, secili besimtar e besimtare, secili nga ata qe kan besuar pejgamberet e Mi, ka bere pune te mira dhe nuk me ka bere shirk (ortakeri). Kush frikesohej nga Une, kush me pershkruan dicka, Une do ia kthej, e kush mbeshtet tek Une do i Mjaftoi atij. Une jam Zoti, Zot tjeter pervec Meje nuk ka dhe Une nuk e shkel premtimin tim. Te shpetuar jane besimtaret e vertet, dhe i Lavderuar eshte Allahu, Krijuesi i çdo gjeje." Pas kesaj xheneti thote: I kenaqur jam me Ty o Allahu im!"

Hadithet e mesiperme jane te permendura tek Buhariu, Muslimi, Tirmidhiu, Ebu Davudi , Ibn Maxhe etj.

Pasi profeti Muhammed a.s. tregoj per gjithe udhetimin e tij, ate cfare kishte shikuar ne shtat qiejt, ate cfare kishte shikuar ne xhennet, dhe xhehenem, Ebu Dherri r.a. e pyet profetin Muhammed a.s; O i derguari i Allahut xh.sh! A e ke shikuar Allahun ? Profeti Muhammed a.s. iu pergjigj: "Ai eshte Drit (Nur), si mund ta shikosh Ate?" (Muslimi, Besimi 291)
Po ashtu Aishja r.a. tregon: "Kush thote se Muhammedi a.s. e ka shikuar Allahun ka genyer sepse Allahu thote: "...Syte nuk kane mundesi ta shikojne Ate." (El En'am;103)

Pergatiti

Gezim Kopani

V/O: Meteriali eshte ne punim....


Mund te lexoni: Rendesia e nates se dyte te mire Miraxh

Mund te lexoni: Takimi i Profetit Muhammed a.s. me Profetin Adem a.s.