Nga kujtimet e udhetimit te Kryetarit te Komunitetit Mysliman te Shqiperise Dr. Behxhet Shapati

Behxhet Shapati (1875-1950)

Repotazh mbi viziten e Kryetarit te Komunitetit Mysliman Shqiptare ne Kosove

Nje pamje poetike na paraqitet kah do qe kalojshim. Shkelqim dhe madheshti shfaqeshin malet dhe fushat qe veturat tona çajshin. Nje panoram e kendshme shtrihej perpara nesh, te cilen e verejshim te habitur nga xhamat e maqinavat t'ona. Sensibilitetet dhe intuitat t'ona tashti me shin ecituar, shpirtrat t;one ishin frmezuar, intelekti arsyetonte dhe gjykonte si me mir mbi çdo objekt qe verejshim. Era e kendshme dhe epaster rihte pa prere fytyrat t'ona. Ishim ene ne fillim te udhetimit. Po udhetojshim prej Tirane per ne Shkoder. Rruga e gjate na dukej e embel dhe plot shije. Kjo, kur kaperzhet me shoke te zgjedhur, disa pleq e disa te rinje si ishte tufa jone e vogel, te ben te harroçe te gjitha vuajtjet dhe pengimet qe mund te hasen ne te. 
Pamja piktoreske shfaqeshin kudo perpara syve tone. Rruga ishte e drejte disa here te tjera dredharake , por se cila pjese kishte shijen e saj. Aty rruga dredhonte si ndonje gjarper i therisnja shoferit, perçesit te maqines ku kishnja hypur une me disa nga shoket e mi, mbaje maqinen me terezi Shofer!
Na kaluan shoket me pergjegjej, prandaj duhet t'a ngasim pak ma shpejt. Mbaj terezin Sefer, i pergjigjesha perseri, le te bejne si te duan shoket!
Ne kete rast shoket e mi ia shperthejshin gazit si ne qesti! Te gazmuar ne kete menyre, pas pak minutave e kalum fushen e Krujes.... Me ne fund arritem ne Shkoder, ne Shkodren historike te Teutes. Ishte e para here qe e shihnja me syt e mi kete qytet te madh, me gjith se kishnja lexuar shume mbi lashtesin e tij dhe mbi ngjarjet luftarake te famshme qe kan ndodhur rreth e perqarkt tij. 
Kortezhi i veturave t'ona u ndal para Kryemyftinise se Shkodres. Disa nga ne i bame nje vizite Hiresise se tij H. Sabri Begut Kryemyftiut te Zones se atij vendi. Te tjrret shkuan bashk me shoket e tij Kryetarin drejte per drejte per ne shtepin e Hiresise se tij Salih Myftiut per t'u shlodhur. 
Bisedova disa here me shume shkodran mbi qytetin e Shkodres dhe mbi historin e saj. Te gjithe rame mysafir ne shtepin e hiresise se tij Salih Myftiut ne Shkoder. Kjo eshte nje nga shtepit me fisnike shqiptare, e permendur per bujari e per mirekpritje.... Mbasi mbarume se ngreni dhe mbasi biseduam edhe pak, une sebashku me disa shoke shkuam te fleme ne shtepi te z. Myfrto Krajes , sekretar-arketar i Vakfit ne Shkoder, aty nga ora 11 para mesnate. Edhe te ky zotni gjetem mikrpriteje te madhe e nderime te shquara.

Prej Shkodres per ne Prizrend

Ne mengjesin e dites se marte 12 nentor 1941 ishim mbledhur perseri ne dhomen e pritjes se Hiresise se tij Salhih Efendiut, te cilin do t'a merrshim me vehte per ne Kosove. Vetem disa nga shoket t'one mungojshin. S'kishim ardhur ende nga tregu... U nisem prej shkodres aty kah ora 11 dhe kadal po e leme prapa qytetin e madh e trimeror te shqypes. Rruga çante fushen deri diku. Pasi kortezhi i tri maqinave t'ona e kaloi kete cope rruge, filluam te ngjitemi perpjete malesh. Po shkoshim per ne Puke.
Filluan dredhinat dhe gjarperimet e zakonshme te maleve t'ona. Mos i jep shume vetures ketu i bertita shoferit! Ketu nuk vihte bast me njeri Sefer! Dhe maqina qe kishin perpar po pluturonte. Ne kete maqine qe ishte e dyta pas asaj te Kryetarit, kishim hypur Hiresit e tyre Muharrem Mullahi dhe Salih Myftiu . Ne maqinen t'ime ndodheshin tre djelmosha: z. Elez Hoxha , Vexhehi Buharaja dhe Xhevdet Zylja. Keta te dy te fundit jane kengetore te mire, here ia thoshte njeri e here tjeri. Kendojshin kengera qe pikturojne hollesisht zakonet, karakteret dhe traditat shqiptare. Disa here te tjera kendojshin trioleta fetare e sidomos asish qe lavderojshin Profetin e madh e fisnik H. Muhammedin a.s. 
Udhes shihnim punetor, shqiptar e italjan, qe punojshin vellezerisht per riparimin e rruges. Te gjithevet rruges u terhiqte verejtjen vetura e Kryetarit, tek e cila ishte ngrehur Flamuri me symbol te Islamit. Ky valonte duke i dhenur nje pamje te shkelqyer kortezhit te maqinave. Te gjithe punetoret na nderojshin...
Tashti, pasi kaluam nje seri kodrash e malesh te bukura, arrijtem ne Puke , te cilen gjetem te mbulur prej nje çarçafi te bardhe dbore. Kjo shfaqte nje panorame krejt poetike. Z. Elez Hoxha , tashti Nen Myfti i Delvines qe na shoqeronte deri ne Puke , kishte telegrafuar qysh kur na ndhodheshim ne Shkoder qe ta na pergatitej dreka. Dreka e atyshme na erdhi mjaft e kendshme dhe mjaft e shijshme. Pastaj, pas gjysme ore, zume perseri rrugen. Nje nga shoket z. Hasan Jahsinin , na e kishte trumbulluar maqina.... Gjate rruges male te larta na shfaqeshin, here merrshim rrugen tposhte e here perpjete... Aty kah ora 6:05 pasi kaluam qytetine Kukesit arritem ne Prizrend. Rama mysafir ne shtepin e Nusret Efendiut (Eshte per tu shenur ky personalitet fetare i madh , nderroj jete tashi vone, pasi na patem qene kthyer prej udhetimti t'one). Ky , zotni i ndjefte shkelqente midis nesh. Ishte jo vetem nje mikprites i mire , por edhe nje teolog i mprehte. Filloj te bisedoje me Shkelqesin e tij Kryetarin e ne te gjithe degjonim me bindje e respekt.... Pastau u shtrua ndarja ne shtepin e te nderuar Nusret efendi. Jemi ne diten e marte te 18 nentorit . Te merkuren me 19, erdhen me radhe te tere autoritet qeveritare te vendit per ta vizituar Shkelqesin e tij Kryetarin ne Zyren e Vakfit te Prizrendit. Midis atyre qe duhet permednur jane Momiseri i Nalte per vendet e liruara Shkeq, e te Fejzi Alizotit , te Prefektit te Prizrenit Sami Koka , Komandati i Ushtrise e tjere. Mandej u paraqit i tere kleri i vendit, te cilet spjeguan Kryetarit gjendjen fetare te vendit.

Shenim: Me pas raportazhi vijon me viziten ne xhamin Sinan Pasha , Medresen e Prizrenit , Banesen e Lidhjes se Prizrenit per te vijuar me viziten e Kryetarit te Komunitetit Mysliman te Gjakoves , vizite ne Peje , ne Prishtine e me pas ne Gjilan. 

Nga: Sadik Bega (redaksia e Kultura Islame , nentor - dhjetor 1941 , fq. 74-82

Pergatiti per publikim

Gezim KOPANI 

Nga vizita e Ambasadorit të Kuvajtit në Pukë

Kisha nderin te prisja per vizite Ambasadorin e Republikes se Kuvajtit ne Shqiperi z. Fayaz Mishari Al Jassim dhe Atasheun e Ambasades se Kuvjatit ne Shqiperi z. Jaser Al Bader. 

Puke; 02 gusht 2019

Ne perurimin e rindertimit te xhamise se fshatit Iballe-Puke

Kisha kenaqesin qe me date 28 prill 2019 te merrja pjese ne ceremonin e perurimin e rindertimit te xhamise se fshatit Iballe, Puke.

Pune artistike, emri "Allah"

Kete pune artistike ku ka te shruar emrin Allah , e kane bere nxenesit e Mejtepit islam ne qytetin e Pukes dt.20.04.2019)

Pergatiti

Gezim KOPANI

Modeli i Profetit Muhammed a.s.

Takim ne fshatin Qerret ne kuader te nates se bekuar Berat (18.04.2019)

Takim ne qytetin e Fushe Arrezit ne kuader te muajve te bekuar

Shqiptar duke fal namazin

Shqiptar duke fal namazin, Mendohet se behet fjal per Shqiptaret ne Egjipt

Pergatiti
Gezim KOPANI 

Vlersimi qe Llukmani a.s. kishte per pendimin dhe sadakan

Llukmani a.s. e ka porositur djalin e tij duke i thene:

"Biri im! Kur te kesh bere ndonje gjynah me dashje ose pa dashje, menjehere pendohu dhe jep sadaka."

Pergatiti

Gezim KOPANI 

Sadakaja gjate muajit Ramazan

Transmetohet se nje burre shkon tek Profeti Muhammed a.s. dhe e pyet:
-O i Derguari i Allahut xh.sh, cila sadaka eshte me madhe ?
Profeti Muhammed a.s. eshte pergjigjur:
-"Sadakaja e dhene gjate muajit Ramazan." (Tirmidhi)

Pergatiti

Gezim KOPANI

Per te mesuar me shume rreth Sadakas kliko ketu: SADAKAJA

Shtepi e vjeter, gjysem kati ne fshatin Kryezi - Puke

Keshtu kan qene shtepit e vjetra gjysem kati ne fshatin Kryezi-Puke.
(Tablloja eshte e ekspozuar ne Muzeun-Entografitk ne qytetin e Pukes)

Pergatiti

Gezim KOPANI

Allahu e do lutjen ne te cilen permenden dy emrat e Tij

Transmetohet se nje nga shoket e Profetit Muhammed a.s. ka bere kete lutje Allahut xh.sh;

"O Allahu im! Falenderimet e mija jane per Ty! Ti je qe jep te mira. Veç Teje Zot tjeter nuk ka! Ti je krijuesi i madh dhe bujar i tokes dhe qiejve! Ti je Hajj (i Gjalle) dhe Kajum (I Qene)!
Zoti im! Duke i bere keto dy emra te larte shkak per faljen time, te lutem me fal!"

Kur profeti Muhammed a.s. e degjoj kete lutje, pyet te pranishmit; A e dini se cfar permendi ne lutje ky njeri?
Shoket i thane: I derguari i Allahut e di me mire!
Muhammedi a.s. tha:
"Betohem ne Allahun qe ka ne doren shpirtin tim se ai iu lut Allahut xh.sh me nje emer hyjnore, me ate emer hyjnor, me te cilin po bere lutje, Allahu xh.sh i pergjigjet asaj lutjeje dhe e ploteson ate qe i kerkohet.!" (Tirmidhi) 

Pergatiti
Gezim KOPANI 

Takim ne fshatin Trun me rastin e nates se bekuar te Miraxhit

Gjate takimit me banoret e fshatit Trun, ku kisha mundesin te shpjegoja rendesin e nates se bekuar te Miraxhit. Dt. 01.04.2019

Para nates se bekuar te Miraxhit kisha mundesin qe te zhvilloj nje takim ne fshatin Trun te Pukes. Gjate vaizit time ,  fola mbi naten e bekuar te Miraxhit. Fola se kush jane njerezit e dashur te Allahut. Allahu xh.sh. i tregoj Profetit Muhammed a.s. se banoret e xhennetit jane ato te cilet adhurojne Allahun xh.sh., bejne pune te mira. Allahu xh.sh. eshte i gezuar me ate person i cili gjate jetes se tij largohet nga haramet. Cfare eshte harami? Haramet jane; pijet alkolike, mishi i derreti, me i ra ne qaf tjeterit, bixhozi. Po ashtu myslimani duhet ti largohet shirkut. Cfare eshte shirku? Kur dikush beson dhe i kerkon ndihme nje guri, apo nje vendi, por myslimani nuk i beson keto, pasi myslimani i kerkon ndihme vetem Allahut xh.sh, pasi sherues eshte vetem Allahu xh.sh. Eshte me shume rendesi qe keto gjera tju mesojme femijeve. Femijet jane shume te rendesishem. Si tju vendosim ne zemer e shpirt si te thone shehadetin e te bejne pune te mira.

Gezim KOPANI 

Date; 01.04.2019

Komiteti Mbrojtja Kombetare e Kosoves

Shkoder 1918

Ne fotografi jane: Lart: Sali Gjuka, Bardh Isufi, Lal Perroli, Isuf Veseli, Sadik Deçani, Nexho Haxhisadiku, Adush Kastrati, Halim Gostivari, nje nuk njihet, Bajram Daklani, Tahir Zajmi.
Ne mes jane: Ragib Kajabegoli, nje nuk njihet, Qazim Begolli, Hoxhe Kadri Prishtina, Hysni Curri, nje nuk njihet, nje nuk njihet.
Ulur jane: Hamdi Zjami, Jahja Prishtina, Kahreman Begolli, Ibrahim Gjakova, Berdi Pejani, Sadik Gostivari, Nimon Ferizi, Rrok Perolli.

Pergatiti
Gezim KOPANI 

Kongresi i Pare Mysliman Shqiptare - Komuniteti Mysliman i Shqiperise

Fotografi te nje pjese te delegatevete Kongresit te Pare Mysliman Shqiptare, 1923

Ne vitin 1921 si pasoj e pushtimit te Stambolli ku ishte edhe kalifati , humben lidhjet me institucionet ne vertesi. Ne kete kohe Bashkesia Islame Shqiptari shpalli shkeputjen prej Shejhul Islamit te Perandorise Osmane dhe kjo u kongretizua ne Kongresin e Pare te Myslimaeve Shqiptare.
Kongresi i Pare i Myslimaneve Shqiptare eshte mbajtur ne qytetin e Tiranes me 24 shkurt te vitit 1923 dhe ai ka zgjatur deri me date 12 mars 1923.
Ne kete kongres moren pjese delegate nga e gjithe Shqiperia duke shpallur mevetesin e Xhamise Myslimane Shqiptare.

a). Detyrat e Kongresit ishin:

-Formimin e dy keshillave
    1. Keshilli i Nalte i Sheriatit i perbere prej 4 personash dhe Kryetari i Keshillit te Nalte i Sheriatit ishte Myftiu i Pergjithshem i Komunitetit Mysliman te Shqiperise.
     2. Keshilli i Xhamatit.
-Shqyrtimi i buxhetit.
-Aprovimi i rregulloreve.
-Kontrolli i veprimeve te Keshillit te Nalte te Sheriatit
-Kontrolli i veprimtareve te Drejtorise se Pergjithshme te Vakfit.
-Zgjedhjen e Drejtorit te Pergjithshem te Vakfeve
-Hartimin dhe miratimin e Rregullores mbi zgjedhjet ne forumet e Komunitetit Mysliman te Shqiperise.
-Hartimin dhe miratimin e Statutit te Komunitetit Mysliman te Shqiperise.
-Hartimin dhe miratimin e Rregullores mbi organizimin e vakfeve myslimane ne Shqiperi.

b). Funksioni i Keshillit te Nalte i Sheriatit

Keshilli i Nalte zgjidhej nga Kongresi Mysliman i cili zhvillonte punimet ne cdo kater vjet. Zgjedhjet per ne Kongres beheshin konforme rregullores se percaktuar. Nuk mund te zgjidhet delegat ai qe nuk ka mbushur moshen 25 vjec dhe qe eshte i denuar per ceshtje ordinere dhe ai pa arsim perkates. Kongresi ne mbledhjen e tij votoj 4 persona per ne Keshillin e Nalte te Sheriatit , i cili si qender do ishte qyteti i Tiranes. Kryetari i Keshillit te Nalte te Sheriatit perfaqesonte Komunitetin Mysliman te Shqiperise me titull Myfti i Pergjithshem. Keshilli i Nalt i Sheriatit therret Kongresin ne mbledhje te jashtezakonshme , ne rast se keshilli kontrollues e shikon te nevojshme.

Nder te tjera Keshilli i Nalte i Sheriatit kishte per detyre:

-Te punoje per barazin ndermjet myslimaneve duke promovuar Sheriatin.
-Te zhduke besetytnite dhe zakonet e keqija.
-Te pergatis figurat fetare si: Vaiz, Myfti, Myderrize, Teologe, Imame dhe Hatibe.
-Te permisoj pune ne Medreset.
-Te ngrej strehe per te varferit.
-Te analizoj raportet e paraqitura nga Drejtoria e Pergjithshme e Vakfit.
-Te kontrolloj buxhetin e pergjithshem i pergatitur nga drejtoria e finances.
-Te emeroj apo shkarkoje te gjithe nenpunesit e Sherise dhe te Vakfeve.
-Te shqyrtoje dhe te zgjidhi te gjitha akt vendimet dhe fetvate.
-Te pergatis rregulloren e administrimit te pergjithshem.
-Te siguroj botimin e nje reviste te pakten nje here ne muaj.
-Hytbet dhe predikimet qe mbahen para xhematit te pergatiten ne gjuhen shqipe.
-Te perkujdeset per ngritjen larte te besimit.

Ne prefektuara apo nenprefektura Keshill i Nalte i Sheriatit perfaqesohej nga Myfti ose Zvendes (Naibeve) nen kryesin e te cileve vepron Keshilli qendrore i Xhematit me anetare sipas popullates.

c). Funksioni i Keshillit te Xhematit

Antaret e Keshillit te Xhematit zgjidhen cdo kater vjet. Keshilli i Xhematit neper katunder perbehej prej 5 anetaresh qe bashkepunonin me Keshillat e nenprefekturave , prefekturave e keto me Keshillin e Nalte te Sheriatit.

Ne mbledhjen e Kongresit te Pare te Myslimaneve te Shqiperise perfundoj me date 12 mars 1923 ku zgjodhi Keshillin e Nalte te Sheriatit te perbere nga:

1.Vehbi Dibra (KMyftiu i Pergjithshem) nga viti 1923-1929 (1)
2.Hafiz Ali Korça
3.Vejsel Nailiu

Nga tarikatet:

4.Haxhi Adem Baba
5.Sheh Ibrahim Karbunara

Nga civilat:

6.Qamil Bala
7.Reshat Kokalari

Delegatet qe moren pjese ne Kongresin e dates 24 shkurt 1923 eshte si me poshte vijon:

1.Tirane,                Mytesim Kelliçi
2.Durres,               Hafiz Ali Korça
3.Shkoder,             Halit Rroji
4.Shijak,                Ahmet Rustemi
5.Kruje,                 Mehmet Pengili
6.Kavaje,               Haxhi Jusuf Kazazi
7.Puke,                  Xhemal Naipi
8.Lezhe,                 Hemet R.Maçi
9.Shkoder,             Hafiz Sabri Bushati
10.Elbasan,            Muharrem Mullahu
11.Peqin,                Shyqyri Myftiu
12.Gramsh,            Selim Luniku
13.Librazhd,          Musa Haxhi Aliu
14.Berat,                Qerim Fuga
15.Lushnje,            Sheh Ibrahim Karbunara
16.Skrapar,             Dervish Aliu
17.Mallakaster,      Qerim Buzmadhi Tato
18.Fieri,                  Adburrahman Fehmiu
19.Vlore,                Ibrahim Xhindi
20.Kurvelesh,        Ali Koka
21.Gjirokaster,       Reshat Kokalari
22.Tepelen,            Abdurrahim Tepelena
23.Permet,             Salih Hamzaj
24.Libohove,         Ali Galibi
25.Delvine,           Vehbi Kallapolli
26.Korçe,              Shaqir Hoxha
27.Bilisht,             Emin Menkulasi
28.Kolonje,           Halim Gostivari
29.Pogradec,         Banush Hamdiu
30.Diber,               Vehbi Dibra
31.Zerqan,             Halim Gostivari
32.Mat,                  Jakup Sabri
33.Kosove,            Qamil Bala
34.Has,                  Rasim Sulejmani
35.Lume,               Sheh Xhemaliu
36.Lushoviq,         Ihsan Lushoviqi

Aktualisht ne vitin 2019, Myftite e Komunitetit Mysliman te Shqiperise jane:

1.Elbasan,                  Agim  Duga
2.Kruje,                      Ejol Haxhiu
3.Diber.                      Muis Kurtula
4.Librazhd,                 Ardit Hoxhllaku
5.Devoll,                    Artur Vrenozi
6.Kavaj,                     Bsnik Leçini
7.Mat,                        Valdrin Mera
8.Mallakaster,            Anis Qafa
9.Delvine,                  Bledar Ali
10.Sarande,                Bledar Mullaj
11.Skrapar,                 Jusuf Salkurti
12.Malsia e Madhe,    Edmir Smajlaj
13.Tropoje,                 Eduart Demiraj
14.Gjirokaster,           Armand Islami
15.Puke,                     Gezim Kopani
16.Permet,                 Jemin Muça
17.Tirane,                  Ylli Gurra
18.Lezhe,                   Agim Terziu
19.Gramsh,               Hasan Cekrezi
20.Vlore,                   Bilal Bodlli
21.Kukes,                  Islam Hoxha
22.Peqin,                   Mensur Rrapanji
23.Fier,                      Taulant Bicaj
24.Kuçove,                Kujtim Civeja
25.Kolonje,               Edmond Ceni
26.Kurbin,                 Emirjon Vathaj
27.Shkoder,               Muhamed Sytari
28.Berat,                   Baftijar Kellezi
29.Pogradec,             Namik Mahmutllari
30.Korçe,                  Ledian Cikalleshi
31.Durres,                 Redin Quku
32.Has,                     Sadik Ukperaj
33.Bulqize,               Sejdin Strazimiri
34.Lushnje,              Gramoz Blliku

Pergatiti

Gezim KOPANI

__________
1. Kryetaret e Komunitetit Mysliman te Shqiperise nga viti 1923-2019 jane: Vehbi Dribra (1923-1929), Behexhet Shapati (1929-1942), Hafiz Sherif Lengu (1942-1945), Hafiz Musa H.Ali Basha (1945-1954), Hafiz Sulejman Myrta (1954-1966), Esat Myftija (1966-1967), Hafiz Sabri Koçi (1990-2003),Selim Muça (2004-2014), Skender Bruçaj (2014-2019), Bujar Spahiu (2019-sot)

Jeta e Myftiut Hafiz Sabri Bushati

Hafiz (1) Sabri Beg Bushati 1889-1971

Ne fotografi Hafiz Sabri Bushati duke falur namazin e xhanases
se sheh Qazim Hoxhes

Haxhi Sabri Bushati lindi ne Shkoder ne vitin 1889. Ne femijerin e tij ai ndoqi Mejtepin e Hafiz Isuf Kelmendit dhe me pas Medresen e lagjes se Qafes (2), per te vazhduar studimet e larta ne Stamboll. Hafiz Sabri Bushati u Martua me Nadiren nga lindi Samijen, por vajza kur ishte 5 vjece ngel jetime nga nena.
Me vone Hafiz Sabri Bushati martohet perseri dhe kesaj radhe me Merjemen. Me pas Hafiz Sabri Bushati fillon punen si Myderriz ku tek Xhamia e Kuqe pergatiti disa hoxhallare te njohur si; Hafiz Sulejman Durresi, Ibrahim Vekshari, Ali Canga, Hafiz Sabri Koçi etj.
Ne vitin 1916 H.Sabri Bushati mpri pjese ne revolten e mbajtur tek Xhamia Plake nga popullata myslimane e Shkodres kunder austrikeve te cilet edhe pse ishin pushtues kur hyne ne Shkoder me 22 janar 1916 u priten nga krejt popullata shkodrane si shpetues nga pushtimet serbe malazeze. Per shkak te marrjes pjese ne kete revolte H.Sabri Bushati u burgos per 3 dite.
H.Sabri Bushati ishte aktivis dhe mbeshtetes te Komitetit per Mbrojtjen e Kosoves i cili kishte qendren e vet ne Shkoder te cilin e drejtonte Hoxhe Kadriu. Po ashtu H.Sabri Bushati mpri pjese ne Kongresin e Lushnjes dhe per shkak te pjesmarrjes se tij u perzgjodh ne listen e delegateve per Kongresin e Lushnjes nga Prefekjtura e Shkodres. Ai ishte pjese i Keshillit Kombetare, Senati perbehej nga 37 antare nder ta edhe H.Sabri Bushati.
Pas doreheqjes si Myfti te H.Xhemal Naipi emerohet ne vitin 1924 Myfti i Shkodres H.Sabri Bushati ku pas pak kohesh transferohet Myfti i Beratit. Nga viti 1946 H.Sabri Bushati kryen detyren e Vaizit ne xhamin e Bardhe te Perashit.
Me ndalimin e fese ne vitin 1967 H.Sabri Bushati nuk del me nga shtepia e tij per te ruajtur figuren e klerikut, madje as kur i vdiq i vellau. Hafiz Sabri Bushati i dorezoj shpirtin Allahut xh.sh. me 28 shkurt te vitit 1971.

Pergatiti

Gezim KOPANI

________
1.Hafiz quhet personi i cili e di librin e bekuar Kur'anin permendesh.
2.Medreseja e Qafes ka qene institucioni me i vjeter arsimor ne Shkoder.

Medreset e Pashallekut te Shkodres 1760 - 1881

Xhamia e Plumbit, Shkoder

Sipas te dhenave gjate kohes se Pashallekut te Shkodres (1) 1760 e deri ne vitin 1881 numeron te kete pasur dy Medrese te medha, te njohur ndryshe edhe si Medreset e Pashallekut te Shkodres.

Keto medresa ishin:

-Medreseja e Qafes (ne lagjen Qafe)
-Medreseja e Pazarit (tek xhamia e pazarit) (2)

Sipas te dhenave keto ishin medrese te njohura dhe shume cilesore. Ato kishin kushte komode, konvik dhe bibloteke. Sipas te dhenave ne keto Medrese krahas Kur'anit dhe teologjis islame jane studiuar; filozofia, astronomia, mjeksia  dhe disa gjuhe te huaja si; turqisht, arabasisht, persisht.
Ne keto medrese kane dhene mesim figura te shquara si Sali Efendiu, Mulla Ahmed Hadri, Mulla Sulo Fakja, Osman Efendiu etj. Keto medrese kan nxjerr figura te njohura si Daud Boriçi, H.Tahsini etj.

Pergatiti

Gezim KOPANI

_______
1. Pashalleku i Shkodres u themelua nga Mehmet Pash Plaku. Pervec titullit Pasha ai u be edhe Vezir i disa Sanxhaqeve, po ashtu thuhet se ka marr edhe titull ushtarak si Admiral kur ai mbrojti vijen bregdetare te Ulqinit dhe Tivarit. Thuhet se vendimi i pare qe ka marr Mehmet Pash Plaku ka qene denimi i nje vrasesi qe kishte marr gjak. Ne kohen e sundimit te Mehmet Pash Plaku gjakmarrja e u ndalua. Gjate kohes se tij u ndertua Xhamia e Plumbit (Spas mbishkrimit te gdhendur ne nje pllak dhe qe ndodhet tek dera kryesore te Xhamise se Plumbit thuhet: "Viti 1187 hixhri , ndertuar nga bamiresi Mehmet Pash Bushatli ose Plaku" Per me shume kliko ketu: https://gezim-kopani.blogspot.com/2015/11/25-vjet-liri-besimi.html ) dhe Ura e Mesit mbi lumin Kir. I fundit qe udhehoqi Bushatlinjt ishte Mustafa Pasha i cili sundoj nga viti 1810-1831. Mustaf Pasha u martua me mbesen e Ali Pash Tepelenes. Pervec disa trazirave qe kishte brenda familjes se tij, ai kishte konflikt te madh me Mirditoret te njohur si Gjon Markaj. Thuhet se ne vitin 1830 ato u ben bashke (Mustafa me Meirditoret) ne kryengritje kunder Osmane. Kryengritja nuk pati sukeses duke e zene Mustaf Pashen, te cilin sulltani e fali duke e derguar ne internim ne qytetin e Adanes, me pas ne Konja , Izmir deri ne Bosnje. Per shkak te bindjes dhe pendeses Perandoria Osmane por edhe per skak te nipit te tij Xhelal Pasha i cili ishte dhener i Abdyl Hamitit u vendos Vali i Mekes ku ne vitin 1860 vdiq si nje besimtar mysliman i njohur.

2.Kjo medrese u ndertua nga vete Mehmet Pash Plaku.

Fjalet me te dashura tek Allahu xh.sh.

Profeti Muhammed a.s. na ka treguar se: "Fjalet me te dashura tek Allahu xh.sh. jane:

-SubhanAllah  dmth; I patemeta eshte Allahu xh.sh
-Elhamdulilah dmth; Falenderimi i takon Allahut xh.sh
-La ilahe il-lAllah dmth; Nuk ka te adhuruar tjeter vec Allahut xh.sh/
-Allahu ekber dmth; Allahu eshte me i Madhi.
Nga nga keto nuk ka problem se me cilen fillon." (Muslimi)

Pergatiti

Gezim KOPANI

Bejeni shprehi te miren

"Bejeni shprehi te mire, sepse e mira fitohet me shprehi. Kujdesuni per nijetet tuaja ne namaz."

Abdullah ibn Mesudi

Pergatiti

Gezim KOPANI

Vizite zyrtare me rastin e zgjedhjes se Kryetarit te rij te KMSH-se H.Bujar Spahiu

Sot me 19 mars 2019 i shoqeruar me disa nga antaret e Keshillit te Myftinise Puke zhvillova nje takim urimi me rastin e zgjedhjes ne krye te Komunitetit Mysliman te Shqiperise H.Bujar Spahiu te cilit i urova perzemersisht detyren fisnike.
Ndersa nga ana e tij kreu i KMSH-se H.Bujar Spahiu falenderoj Myftiun e Pukes Gezim Kopani dhe Antaret e Keshillit te Myftinise Puke te pranishem ne takim per viziten dhe urimet e tyre duke i uruar delekacionit te Myftinise Puke pune te mbare ne permbushjen e misionit fisnik te tyre ne rrethin e Pukes.
Me tej biseda u perqendrua ne zhvillimet e deritanishme te Myftinise Puke si ne aspektin menaxherial po ashtue dhe ne anazshimin e perditshem ne aktivitet fetare ne funksion te islamit dhe besimtareve mysliman te rrethit Puke.

Gezim KOPANI 

19 mars 2019

Qofsh i xhanetet miku im Kasim Gerguri

Te Allahut jemi, dhe tek Ai (Allahu) do te kthehemi !

"Te nderuar shoke, miq dhe ne menyre te vecante vellezerit tane Kosovare!
Sot mora lajmin se ne moshen 49 vjecare ka nderruar jete Kasim ef. Gerguri. Me kete rast ne emrin tim personal por edhe te besimtareve te rrethit Puke shpreh ngushellimet me te sinqerta familjes se tij, Bashkesise Islame te Republikes se Kosoves, kolegeve, shokeve te tij, e ne menyr te vecante shokut te tij Bahri Sejdiut per largimin nga kjo bote te njeriut te mire, teologut dhe te shokut fisnik Kasim ef. Gerguri. Ai cdo here jo vetem ne Kosove por edhe ne rrethin e Pukes ka qene prane besimtareve mysliman. Ne bisedat tona, iftaret etj bisedonim per aktivitete ne te mire te besimtareve, ne ndihme te qytetareve pukjane, dhe kete Kasimi sebashku me BIK-un e shoket e tij ia kan arritur duke u ardhur ne ndihme qindra familjeve pukjane.
Zeri i Kasimit per Puken beri qe koleget e tij ti thone: "Kasim Puka". Per shembullin e vyer qe e karakterizonte Kasimin , per bashkepunimin dhe ndihmen e dhene , ne emrin tim personal dhe te gjithe besimtareve pukjane dhe jo vetem i jemi mirenjohes dhe kontributi i tij nuk do harrohet.
Lutjet dhe duat tonae ne kete dite te xhuma jane per Kasim ef.Gerguri. Allahu xh.sh. e befte banore te xhennetit!"

Gezim KOPANI 

15 mars 2019

Vetem idet djallezore dhe njerezit terrorist mund te vrasin njerez te pafajshem

Xhamia Nur ne Zelanden e Re

Mesazh me rastin e vrasjeve te besimtareve mysliman ne dy xhamit ne Zelanden e Re.

"Vetem idet djallezore dhe njerezit terrorist mund te vrasin njerez te pafajshem, per me teper njerez te cilet ne qetesin e tyre i luteshin ne xhami Krijuesit te Gjithesise!

Te gjithe duhet te denojme aktet apo idet terroriste e djallezore pasi ato jane kunder vlerave hyjnore dhe njerezore. Ti themi stpo elementeve qe nxisin urrejtje, qofte edhe tituj qe stimulojne akte paragjykimi e terrori. Aftesia jone njerezore nuk qendron tek urrejtja, perbuzja apo paragjykimi por tek dashuria dhe respekti per njeri tjeterin.

Te vraret ne dy xhamit ne Zelanden e Re qofshin banore te xhenetit !"

Gezim KOPANI 

15 mars 2019

Hekard; Dizdari familja me fisnike

Xhamia e vjeter Koder Hani - Puke, fotografi e viti 1916

"Familjet me fisnike e me te rendesishme eshte ajo e Dizdarit."

(Hekard, Konsull i Frances ne Shkoder, 1895)











Pergatiti
Gezim KOPANI




_________
Shenim: Kam vendosur xhamin e vjeter te Koder Hanit pasi prej familjes Dizdari kan dal teolog te njohur si Hoxha Puka (Dizdari).

Xhamia e Tivarit

Tivar (Bar), 1863

Xhamia me e vjeter e Tivarit ka qene xhamia Selimije.

Pergatiti

Gezim KOPANI

Gomsiqe - Puke

Gomsiqe Puke 

Kjo fotografi eshte bere ne fshatin Gomsiqe te Pukes rreth vitit 1938.

Pergatiti

Gezim KOPANI

Xhamia e Marashit Prizren

Prizren, viti 1914

Kjo eshte xhamia e Marashit(1) Prizren, perballe Lidhjes se Prizrenit. Fotografia eshte bere rreth vitit 1914. Kjo xhami njihet edhe me emrin Xhamia e Maksud Pashes dhe eshte ndertuar ne vitin 1641.

Pergatiti

Gezim KOPANI

_____________

1. Marash eshte fjale arabe dhe ka kuptimin "vend freskimi"

Xhamia e Gjirokastres 1936

Gjirokaster 1936

Kjo eshte xhamia e vjeter e Gjirokastres e ndertuar ne lagjen e Pazarit.  Ne vitin 1973 mori statusin "Monument Kulture".
Ne hyrje te xhamia ne osmanlisht ka te shkruar: "Sahib ul hayrat vel hasanat , dmth; Zoteruesi i puneve te mira". Kjo xhami eshte ndertuar ne vitin 1754 (1168 h) (1)

Pergatiti

Gezim KOPANI

___________
1.Sipas librit "Xhamit e Shqiperise, historia, arkitektura, shek. XV-XIX" autor, Prof,dr.Aleksander Meksi

Historia e Xhamise se Iljaz Bej Mirahori - Korçe

Xhamia e Iljaz Bej Mirahori , Korçë

Iljaz Bej Mirahori ka lindur ne fshatin Panarit rreth vitit 1410 dhe vdiq ne vitin 1510. Emrin e pare i tij ishte; Ilia qe dmth: "Si bir i priftit te kishes me te madhe te fshatit, dhe qe perkon me emrin e nje shenjtori ne fene e krishter (Shen Ilia)." Pas edikumit qe mori nga babai i tij, Iljazi vazhdoj studimet ne Enderun-i Humajun ne qytetin e Edirnes. Thuhet se ketu Iljazi ka marr graden "Lale" (Profesor). Ai arrti te behet nje nder mjeket me te zote.Thuhet se ne vitin 1453 Iljazi ka marr pjese ne pushtimin e Kostandinopojes duke udhehequr kalorsine dhe prapavine. Per trimerin dhe talentin e rradhe ushtarako administrativ Iljazi kaloj neper poste te ndryshme. Ai u be gjithashtu edukator i Sulltan Bajazitit II, te cilit i dha pastaj per grua te bijen. Iljaz beu u martua me nje grua nga dera sulltanore dhe pati 3 djem dhe 3 vajza. Djemt ishin: Muhamet, Mehmet dhe Sefer Shah Çelebi. Mehmeti bej ose Ine Bej sic e quan Sami Frasheri eshte vrare ne Bagdat gjate luftes. Ai la ne Stamboll  nje xhami me emrin e tij. Djali i pari vdiq para te atit dhe u varros ne Korçe. Ndersa i vogli pas te atit dhe e ka pas varrin ne nje tyrbe me te atin po ne kete qytet. Ne Muzeun Kombetar te Armeve ne Tirane eshte dorezuar nje shpate nga nje qytetar korçar i cili e kishte marr ate ne varret vakef prane xhamise se Iljas Bej Mirahorit. Shpata mendohet si i perket Iljas Bej Mirahorit dhe se mendohet se eshte dhurate e Sulltan Bajazatit te II-te. Ne kohen e Sulltan Bajazitit II Iljas bej caktohet "Mirahor Evel" dmth: "Gjeneral i pare."
Ne lagjen Jedi Kule ku ishte nje kishe, me lejen e Perandoris Osmane Iljas Bej Mirahori e ktheu ne xhami e cila siç pohon Sami Frasheri ne Enciklopedin turke, mbate emrin Xhamia e Mirahorit. Ne pleqeri ai paraqet para Sulltanit deshiren e tij per rikthim ne vendlindje kerkese kjo e plotesuar nga Sulltan Bajaziti II-te. Sipas Sami Frasherit ne vitin 1484 Iljasi mori si dhurate ne pronesi tokat e memedheut, te fshatrave te Vakefeve dhe Fushe e Korçes me rrethin. Prona te blera fillimish e pastaj te falura nga Sulltani. Pronat i mori me dokumentacion te rregullt , te noterizuara nga Kadiu dhe deshmitare te tjere vendas dhe te ardhur. Keto dokumente kane mberritur deri ne ditet tone, gje qe tregon seriozitetin e administrates shteterore te asaj kohe. (1) 
Ne keto toka ai fillon ndertimin , qe ne fakt eshte hedhja e themelit te asaj qe sot quhet qyteti i Korces. Me tu kthyer ne Atedhe ai filloj te kerkoj ustallar per ndertim te cilet i gjeti duke filluar nga fshati Gjorixh dhe Peskepi, Tresk etj. Pasi gjeti ustallaret Iljas Bej Mirahori ne vitin 1465 filloj me ndertimin e xhamise. (2) Xhamia u quajt Iljas Beu Mirahori (3). Xhamia u ndertua me kupole (kube) (4) dhe e veshur me plumb.(5) Ne deren hyrse te xhamis ka te shkruar: "Ndertuesi i kesaj vepre te dobishme Iljas Bej Mirahori." Mbi porten hyrse ka te ndertuar mafilin. Minaraja e xhamise u ndertua me gur.(6) Prane xhamis u ndertua Imarati (7).

Brendesia e xhamise Iljaz Bej Mirahori - Korçë

Te dhana mbi ndertimin e xhamise se Iljaz Bej Mirahori

"Ashtu siç kishte enderruar, me te ardhur ne Atedhe, Iljaz Bej Mirahori nis te hedh themelet e qytetit me ndertimin e xhamise. Mblodhi se pasi çifçinjte dhe bujqit e dy fshatrave Gjorixhë dhe Peskëpi, prej nga e ka prejardhjen Korça. Thirri dhe banore te fshatrave Treskë, Trebickë, Orgockë, Katund e fshatra te tjere. Per ndertimin e xhamise punonin mysliman e ortodokse, ustallare e zanatçinje te mbledhur nga te gjitha anet. Iljaz beu i trajtonte njelloj te gjihe. Gjithkush qe punonte aty paguhej mire, me dirhem ne dore, cdo dite. Te gjitha vaktet e bukes jepeshin falas, ndersa te enjteve ne mbremje pergatitej dicka e vecante. Ishte viti 1484 dhe po fillonte te ndertohej xhamia e Iljaz bej Mirahorit. Ajo do te kishte nje salle qendrore per lutje, piktura muzeale, por nuk do ti mungonte as mafili mbi porten hyrse. Mbulesa e salles kryesore do te ishte nje kupole e veshur me plumb, ndersa ne hyrje do te kishte ajete Kur'anore, dhe ai me mbulese plumbi. Minareja e saj do te ishte e gurte dhe mjaft e larte. Xhamia do te lidhej me Imaratin (vendi ku gatuhej). Vetem kur perfundoi se ndertuari, ustallaret mbeten te mahnitur me bukurin e saj. Shume me vone, ne hyrje te xhamise do te vendosej nje mbishkrim ne osmanlisht ku shkruhet: "Themeluesi i kesaj vepre te mire dhe te dobishme, Iljaz Bej Mirahori, e ndertoi kete xhami ne vitin e nenteqind e nje (sipas kalendarit te vjeter  islam "hixhri"). Krahas xhamis vazhdohej me ndertime te tjera. Pak me poshte po ndertohej Pazi i Korçes. Nje pazar ky qe nuk ishte shikuar kurre atyre aneve. Njerezit po shihnin se mund te fitojne para me pune e tregeti, ndersa nuk kishe asnje lypsar ne rruge per te kerkuar buke. Ndertimet e Iljaz Bej Mirahhorit nuk kishin te mbaruar. Perball xhamis u ndertua Kulla e Sahatit.(8)

Nga vizita e Gezim Kopanit ne xhamin e Iljaz Bej Mirahorit

Ne vitin 1948 Shteti Shqiptar e shpall Xhamin e Iljas Bej Mirahori "Monument Kulture duke e specifikuar ate si nje objekt i veçante arkitekturore."(9)

Perball me xhamin u ndertua Mejtepi (Medreseja) e cila shenohet si shkolla e Mirahorit per djem e vajaze e ndertuar 500 vjet me pare.

Te dhenat e Mejtepit (Medreses) se Mirahorit

"Shkolla e pare ne Shqiperi per vajza dhe djem u ndertua ne Korçe ne vitin 1496 nga themeluesi i saj Iljaz Bej Mirahori. Kjo shkolle ishte e pajisur me bibloteke ku ruheshin libra e autoreve me te njohur te kohes, libra per mjekesin etj. Djemt e fillonin shkollen ne moshen 6 vjecare, ndersa vajzat ne moshen 7 vjecare. Mesuesit ishin shqiptare, diplomoheshin ne shkollat Medrese, te cilat perzgjidheshin studentet me te mire. Edhe programet mesimore hartoheshin prej tyre. Shkollat ishin te pavaruara nga qeveria, ato ndertoheshin nga vete komunitetet fetare. Tek te gjihe nxenesit edukohej fryma e tolerances fetare. Mesimet shpjegoheshin ne gjuhen shqipe, ndersa mesimi i vajzave per punet me; gershere, shtiza, grep e gjilpere, dhe si te beheshin nena te mira, dhe keto mesime zhvilloheshin vetem ne shqip. Per Mirahorin nuk kishte gje me te rendesishme sesa ndertimi i shkollave, sepse, sipas tij, asgje nuk ka me vlere se sa dituria. Ajo trashegohet brez pas brezi; gjithcka tjeter vdes. Ne shkollen e Mirahorhit pranoheshin jo vetem femijet e vegjel por edhe te rriturit, burra dhe gra, çdokush qe deshironte te shkollohej. Ne vitin 1504-1505 , edhe shkollen per vajza e djem Mirahori e shnderroi ne vakef, me qellim qe askush te mos paguante gje per shkollimin e femijeve. Te gjitha shpenzimet do te perballoheshin nga Mirahori dhe trashegimtaret e tij."(10)

Pergatiti

Gezim KOPANI

_________

1. Hysen Kobellari "Zani i Nalt" "Iljas Bej Mirahori, personaliteti shqiptar qe themeloi Korçen", 2016
2. Thuhet se Jedi Kule ne Stamboll e ka ndertuar Iljas Bej Mirahori.

3. Nga ketu e ka zanafillen qyteti i Koçes.

4. Thuhet se xhamia e Iljas Bej Mirahorit eshte e para xhami e ndertuar me kupol ne trojet shqiptare.
5. Thuhet se me doren e Iljas Bej Mirahorit ne kupolen e xhamis eshte shkruar: "O Njerez! Premtimi i Zotit ehte i vertet; mos t'ju mashtroje jeta e kesaj bote; mos t'ju mashtroje per Zotin, djalli mashtures." Krijuesi Fatir ajeti 05)
6. Minareja e xhamise u demtuar ne vitin 1917 si pasoj e nje bombardimi.
7. Imarat , vend ku shperndahet ushqim.

8. Ky informacion eshte marr nga kendi qe ndodhet tek sheshi i xhamise se Iljaz Bej Mirahorit ne Korçë

9. Sipas vendimit nr. 586.

10. Ky informacion eshte marr nga kendi qe ndodhet tek sheshi i xhamise se Iljaz Bej Mirahorit ne Korçë

Xhamia Iljaz Bej Mirahiri, Korçë

Vit i papercaktuar

Gjimnazi, shkolla e mesme Puke 1988

Puke, 1988

Fotografi e bere me rastin e 25 vjetorit te hapjes se Gjimnazit te Pukes, sot shkolla e Mesme Sabah Sinani. Fotografi eshte e vitit 1988.

Pergatiti

Gezim KOPANI

Skice e Kalase se Shkodres , 1830

Kalaja e Shkodres , 1830

Kjo eshte nje skice e Kalase se Shkodres e vitit 1830.
(Iskodra Kalesi, Arnavutluk)

Pergatiti

Gezim KOPANI

Vlore 1900

Vlore ,viti 1900

Iballe Puke 1916

Iballe 1916

Fotografi e bere ne fshatin Iballe Puke , viti 1916.
(Albania-Arnavutluk)

Pergatiti

Gezim KOPANI

Qelez Puke 1916

Qelez - Puke 1916

Fotografi e bere ne vitin 1916 ne fshatin Qelez, Puke
(Albania-Arnavutluk)

Pergatiti

Gezim KOPANI

Kaçaniku

Kacanik Kosove 1903

Kaçanik-Kosove, viti 1903.

Nder te tjere qe kane sherbyer ne kete vend si Kajmekam ka qene edhe pukjani prej
Laçajve te Pukes Ismail Isuf Laçi i I-re.

Pergatiti

Gezim KOPANI

Batalioni paqeruajtes Shqiptare ne Jemen

Ushtare Shqiptare ne Jemen 1906

Ne fotografi eshte Batalioni Paqeruajtes Shqiptar ne Jemen rreth vitit 1906.
(Yemende Aranavut askeri)

Pergatiti

Gezim KOPANI

Xhamia e vjeter e Peqinit

Xhamia e Peqinit, vit i papercaktuar

Kater Xhamit e vjetra te Qendres se Tiranes , 1920

Tirane, 1920

E veçanta e kesaj fotografie qendron ne faktin se: "Qendra e qytetit te Tiranes rreth vitit 1920 ka pasur plot kater xhami te cilat jane:
1. Xhamia e Karapicit
2. Xhamia e Et'hem Beut
3. Xhamia e Sulejman Pashes
4. Xhamia e Stermasit."

Pergatiti

Gezim KOPANI

Shenim: Kjo fotografi eshte publikuar per here te pare ne vitin 2003 nga Genti Kruja.

Xhamia e Teqes se Pazarit Shkoder

Xhamia e Teqes se Pazarit Shkoder

Fotografia e Xhamise se Teqes se Pazarit Shkoder mendohet te jete rreth vitit 1919-1920

Pergatiti
Gezim KOPANI 

Xhamia e Sulejman Pashes , Tirane

Fotografia mendohet se eshte e pas vitit 1879

Xhamia e Sulejman Pashes eshte ndertuar rreth vitit 1614 nga themeluesi i qytetit te Tiranes Sulejman Pasha. Ne vitin 1840 eshte bere rikonstruksioni i saj, thuhet se parat per rikonstruksion ishin lene nga Abdurrahman bej Toptani. Ne vitin 1967 xhamia e Sulejman Pashes ose sic njihet ndryshe Xhamia e Vjeter e Tiranes u shkaterrua nga sistemi komunist.
Eshte edhe nje piktur e Edwart Lear e vitit 1848 qe tregon Xhamin e Sulejman Pashes , Tirane.

Xhamia e Sulejman Pashes njihe si guri i pare i themelimit te qytetit te Tiranes. Ne librin e tij Gazmend Bakiu shkruan: "Xhamia e Sulejman Pashes ne vitin 1614 shenoi themelimin e qytetit te Tiranes, e quajtur ndryshe dhe si Xhamia e Vjeter, nje monument i rralle i kultit dhe kultures." (Tirana ne kartolina deri ne vitin 44, Toena, Tirane 2000).
Rreth kesaj xhamie ndodhesh nje kompleks ndertesash, dhe ne shume raste ajo eshte njohur si kompleksi i xhamise se Sulejman Pashes. Kjo xhamia ka qene e ndertuar tek vendi ku sot njihet si Partizani i Panjohur.

Pergatiti
Gezim KOPANI 

Thenie nga Sami Frasheri

"Nese do te mbjellesh per nje vit, mbill miser e grure. Nese kerkon qe te mbjellesh pergjithmone, mbill arsim e kulture."

"Mendimet e larta gjenden ne fjale te shkurta."

"Me e bukura fjale eshte e thjeshte dhe e shkurter, eshte fjale qe kuptohet me lehtesi dhe qe ka kuptim te thelle e te holle."

"Njeriun e bejne te perjetshem veprat e tij."

"Detyra jone kryesore ndaj njerezise eshte te studiojme dhe te mesojme pa u merzitur."

"I madh eshte ai njeri qe i shikon te gjithe nje soj, qe vepron pa anuar, dhe qe mendon per te gjgithe. Ai qe mendon per intersat e veta, eshte njeri i ulet."

"Ne vend qe te shesesh dituri dhe zotesi, perpiqu ti fitosh ato."

"Mos e duaj gjumin shume; hap syte qe te mos mbetesh i uritur."

"Per tia nenshtruar boten miresise, duhet luftuar kunder ligesive."

"Zemra e njeriut te persosur eshte gjithmone e pezmatuar, por fytyra e tij eshte kurdohere e gezuar."

"Po te jene nenpunesit ne dore te personave te pzote, po tu mungojne armet ushtareve, po te mbetet pa bujqesia, mjeshteria dhe tregtia, prapese prape shteti qendron; por kur sundimtaret nuk respektojne ligjin dhe te drejten, nenpunesit e vegjel behen te pabindur dhe nuk zbatojne urdherin e dhene, keshtu qe populli bjerr vetitet e mira dhe jepet pas veseve te keqija, atehere nuk ka me shprese shpetimi."

"Mos i poshteroni njerezit e medhenj per nje a dy faje te tyre, sepse diamanti sadoi i prere shtrember te tjete, eshte me i vlefshem se nje gur i zakonshem i prere ne formen me te persosur."

"Mashtrimet e mashtruesit i perballoni me drejtesi, sepse gjithcka menjanohet me te kunderten."

"Ska gje me te keqe se te perqeshurit, sepse me shume prek te miret se te keqijte."

"Njollat qe i ngjiten trupit tone lahen me uje; njollat e shpirtit ska gje qe i pastron."

"Duhet shume mend qe te mund te shoqerohesh me njerez pa mend."

"Tre raste kane tre virtyte shume te pelqyeshme; te ndihmosh nevojtaret kur jane ne gjendje te veshtire, te thuash te verteten edhe me zemerim, te falesh kur je i zoti te ndeshkosh ose te hakmerresh."

"Mos iu mbeshtet te nesermes, nuk mund te dishe se cdo te linde nata."

"Gjuha e memecit eshte me e mire se e genjeshtarit."

"Pedimi eshte pranvera e miresjelljes."

"Ai qe pelqen veten e tij nuk pelqehet nga askush."

"Pasuria eshte sherbertor i te mencurit e zoteri i budallait."

"Kur lodhet trupi qetesohet mendja."

"Duke germuar token, del uje."

"Dituria eshte e gjate, jeta e shkurter."

"Tregtia qe te jep me shume fitim eshte puna."

"Nena e frikacakut as nuk qan, as nuk qesh."

"Po nuk foli i marri, nuk dallohet nga i urti."

"Nje gje e vogel e fituar me te drejte eshte me e mire se gjeja e shume e fituar padrejtesisht."

"Bukuria e njeriut perbehet nga bukuria e fjales qe flet."

"Njerezit e mire jane te gjykuar te behen skllever te te keqijve."

"Me i forti i njerezve eshte aiqe eshte i zoti te permbaj vetveten."

"Shpata e grave eshte gjuha e tyre, prandaj nuk e lene te ndryshket."

"Gjithkush mendon per veten e tij, vetem shpirtmiri mendon per te tjeret."

"Mos u tremb nga shuplaka e mikut, duhet te kesh frike nga levdata e armikut."

"Cmund te beje nje kale i forte me nje karroce te shkaterruar?"

"Me kryesoret jane kater gjera qe e bejne njeriun njeri: dituria, durimi, mjaftimi me ate qe ke, dhe drejtesia."

"Nga nje biruce e vogel mund te hyje nje e keqe e madhe."

"Kush nuk e kupton te verteten e fjales se tjetrit, nuk di edhe ate qe thote vete."

"Nuk i besohet premtimit te atij qe premton shume."

"Kush meshiron gjerprin, toruron njerezine."


Sami Frasheri

Pergatiti

Gezim KOPANI

Shenim:Thuhet se keto jane disa prej thenijeve te Sami Frasherit.

____________________
1. Sami Frasheri ka lindur ne Frasher te Janines ne vitin 1850 dhe vdiq ne Stamboll ne vitin 1904. Sami Frashi eshte djali i Halitit dhe nenes Emine. Babai i tij eshte me origjine nga Berati ndersa nena i prej te njohuri Iljaz bej Mirahorit. Mesimet e para i mori ne fshtin Frasher pikerisht nga Myderrizi Mustafa ef. Tetova. Me tu shperngulur ne Janin vijoi gjimnazin e Zosimea. Sebashku me Naimin rreth vitit 1872 u vendosen ne qytetin e Stambollit. Ne Turqi ai eshte njohur me emrin Shemsedin Sami bej. Me pas per rreth dy vite u vendos ne Tripoli ku punoj si redaktor te gazetes Tarablus. Me pas rreth vitit 1877 u vendos ne Rodos ku ka sherbyer si sekretar i Vilajetit. Me pas u rikthye perseri ne Stamboll ku emeruar kryeradaktor ne gazeten Tercumani Shark. Ai ka shkruar mbi 12 libra ne osmalisht si; "Insan-Njeriu", "Medeniyeti islamiye-Qyteterimi islam", "Kadinlar-Grate". Po ashtu Sami Frasheri hartoj disa fjalor si; fjalorin frangjisht-osmanlisht, arabisht etj. Samiun e njohim edhe per dramen e shkruar ne osmanlisht me titull: "Besa yahut Ahde Vefa - Besa ose Mbajtja e Fjales". Me kete dram Samiu deshiroj te informoj mbi popullin Shqiptar, mbi moralin, zakonet, traditat qe Shqiptaret kan etj. Samiu ishte pjes e "Komiteti Qendror per mbrojtjen e te drejtave te kombesise Shqiptare" komitet i drejtuar nga vellai i tij Abdyli. Me vone Samiu drejton revistat shqipe "Drita" dhe "Dituria"(1884-1885). Ai hartoj libra per shkollat shqipe si: "Abetare e gjuhes shqipe", "Shkronjtora e gjuhes shqipe (gramatik), "Shkronja", po ashtu ka shkruar vepren pa titull "Bukuresht" Cdo here ceshtjet e shqiptareve Samiu i ka mbrojtur duke bere shkrime ne gazeten tureke "Terxhumai Shark". Sami ka shkrua ne gjuhen shqipe, turke, arabe etj, 57 vepra. Nder veprat e Samiut permnedin "Besa" (1875), e cila u shfaq ne teatrin perandorak ne Stamboll (1874). Po ashtu Samiun e gjejme edhe ne analize Poezish si: "Shqiperia ç'ka qene, ç'eshte e çdo te behet."
Nder veprat madheshtore te Sami Frasheri me rreth 4830 faqe eshte vepra me titull: "Kamus al Alam" veper kjo e shkruar ne osmanlisht dhe eshte veper enciklopediko historiko-gjeografike.