March 07, 2019

Thenie nga Sami Frasheri

"Nese do te mbjellesh per nje vit, mbill miser e grure. Nese kerkon qe te mbjellesh pergjithmone, mbill arsim e kulture."

"Mendimet e larta gjenden ne fjale te shkurta."

"Me e bukura fjale eshte e thjeshte dhe e shkurter, eshte fjale qe kuptohet me lehtesi dhe qe ka kuptim te thelle e te holle."

"Njeriun e bejne te perjetshem veprat e tij."

"Detyra jone kryesore ndaj njerezise eshte te studiojme dhe te mesojme pa u merzitur."

"I madh eshte ai njeri qe i shikon te gjithe nje soj, qe vepron pa anuar, dhe qe mendon per te gjgithe. Ai qe mendon per intersat e veta, eshte njeri i ulet."

"Ne vend qe te shesesh dituri dhe zotesi, perpiqu ti fitosh ato."

"Mos e duaj gjumin shume; hap syte qe te mos mbetesh i uritur."

"Per tia nenshtruar boten miresise, duhet luftuar kunder ligesive."

"Zemra e njeriut te persosur eshte gjithmone e pezmatuar, por fytyra e tij eshte kurdohere e gezuar."

"Po te jene nenpunesit ne dore te personave te pzote, po tu mungojne armet ushtareve, po te mbetet pa bujqesia, mjeshteria dhe tregtia, prapese prape shteti qendron; por kur sundimtaret nuk respektojne ligjin dhe te drejten, nenpunesit e vegjel behen te pabindur dhe nuk zbatojne urdherin e dhene, keshtu qe populli bjerr vetitet e mira dhe jepet pas veseve te keqija, atehere nuk ka me shprese shpetimi."

"Mos i poshteroni njerezit e medhenj per nje a dy faje te tyre, sepse diamanti sadoi i prere shtrember te tjete, eshte me i vlefshem se nje gur i zakonshem i prere ne formen me te persosur."

"Mashtrimet e mashtruesit i perballoni me drejtesi, sepse gjithcka menjanohet me te kunderten."

"Ska gje me te keqe se te perqeshurit, sepse me shume prek te miret se te keqijte."

"Njollat qe i ngjiten trupit tone lahen me uje; njollat e shpirtit ska gje qe i pastron."

"Duhet shume mend qe te mund te shoqerohesh me njerez pa mend."

"Tre raste kane tre virtyte shume te pelqyeshme; te ndihmosh nevojtaret kur jane ne gjendje te veshtire, te thuash te verteten edhe me zemerim, te falesh kur je i zoti te ndeshkosh ose te hakmerresh."

"Mos iu mbeshtet te nesermes, nuk mund te dishe se cdo te linde nata."

"Gjuha e memecit eshte me e mire se e genjeshtarit."

"Pedimi eshte pranvera e miresjelljes."

"Ai qe pelqen veten e tij nuk pelqehet nga askush."

"Pasuria eshte sherbertor i te mencurit e zoteri i budallait."

"Kur lodhet trupi qetesohet mendja."

"Duke germuar token, del uje."

"Dituria eshte e gjate, jeta e shkurter."

"Tregtia qe te jep me shume fitim eshte puna."

"Nena e frikacakut as nuk qan, as nuk qesh."

"Po nuk foli i marri, nuk dallohet nga i urti."

"Nje gje e vogel e fituar me te drejte eshte me e mire se gjeja e shume e fituar padrejtesisht."

"Bukuria e njeriut perbehet nga bukuria e fjales qe flet."

"Njerezit e mire jane te gjykuar te behen skllever te te keqijve."

"Me i forti i njerezve eshte aiqe eshte i zoti te permbaj vetveten."

"Shpata e grave eshte gjuha e tyre, prandaj nuk e lene te ndryshket."

"Gjithkush mendon per veten e tij, vetem shpirtmiri mendon per te tjeret."

"Mos u tremb nga shuplaka e mikut, duhet te kesh frike nga levdata e armikut."

"Cmund te beje nje kale i forte me nje karroce te shkaterruar?"

"Me kryesoret jane kater gjera qe e bejne njeriun njeri: dituria, durimi, mjaftimi me ate qe ke, dhe drejtesia."

"Nga nje biruce e vogel mund te hyje nje e keqe e madhe."

"Kush nuk e kupton te verteten e fjales se tjetrit, nuk di edhe ate qe thote vete."

"Nuk i besohet premtimit te atij qe premton shume."

"Kush meshiron gjerprin, toruron njerezine."


Sami Frasheri

Pergatiti
Gezim KOPANI

Shenim:Thuhet se keto jane disa prej thenijeve te Sami Frasherit.

____________________
1. Sami Frasheri ka lindur ne Frasher te Janines ne vitin 1850 dhe vdiq ne Stamboll ne vitin 1904. Sami Frashi eshte djali i Halitit dhe nenes Emine. Babai i tij eshte me origjine nga Berati ndersa nena i prej te njohuri Iljaz bej Mirahorit. Mesimet e para i mori ne fshtin Frasher pikerisht nga Myderrizi Mustafa ef. Tetova. Me tu shperngulur ne Janin vijoi gjimnazin e Zosimea. Sebashku me Naimin rreth vitit 1872 u vendosen ne qytetin e Stambollit. Ne Turqi ai eshte njohur me emrin Shemsedin Sami bej. Me pas per rreth dy vite u vendos ne Tripoli ku punoj si redaktor te gazetes Tarablus. Me pas rreth vitit 1877 u vendos ne Rodos ku ka sherbyer si sekretar i Vilajetit. Me pas u rikthye perseri ne Stamboll ku emeruar kryeradaktor ne gazeten Tercumani Shark. Ai ka shkruar mbi 12 libra ne osmalisht si; "Insan-Njeriu", "Medeniyeti islamiye-Qyteterimi islam", "Kadinlar-Grate". Po ashtu Sami Frasheri hartoj disa fjalor si; fjalorin frangjisht-osmanlisht, arabisht etj. Samiun e njohim edhe per dramen e shkruar ne osmanlisht me titull: "Besa yahut Ahde Vefa - Besa ose Mbajtja e Fjales". Me kete dram Samiu deshiroj te informoj mbi popullin Shqiptar, mbi moralin, zakonet, traditat qe Shqiptaret kan etj. Samiu ishte pjes e "Komiteti Qendror per mbrojtjen e te drejtave te kombesise Shqiptare" komitet i drejtuar nga vellai i tij Abdyli. Me vone Samiu drejton revistat shqipe "Drita" dhe "Dituria"(1884-1885). Ai hartoj libra per shkollat shqipe si: "Abetare e gjuhes shqipe", "Shkronjtora e gjuhes shqipe (gramatik), "Shkronja", po ashtu ka shkruar vepren pa titull "Bukuresht" Cdo here ceshtjet e shqiptareve Samiu i ka mbrojtur duke bere shkrime ne gazeten tureke "Terxhumai Shark". Sami ka shkrua ne gjuhen shqipe, turke, arabe etj, 57 vepra. Nder veprat e Samiut permnedin "Besa" (1875), e cila u shfaq ne teatrin perandorak ne Stamboll (1874). Po ashtu Samiun e gjejme edhe ne analize Poezish si: "Shqiperia ç'ka qene, ç'eshte e çdo te behet."
Nder veprat madheshtore te Sami Frasheri me rreth 4830 faqe eshte vepra me titull: "Kamus al Alam" veper kjo e shkruar ne osmanlisht dhe eshte veper enciklopediko historiko-gjeografike.