Mejtepet e Myftinisë Pukë dhe Roli i tyre 1523-2017

Mejtepet e Myftinisë Pukë dhe Roli i tyre

Nga; Gezim Kopani , Myfti i Pukës

Abstrakt

Hyrja e besimit islam ne rrethin e Pukës (1523), ku pasardhësit e Princ Progon Dukagjini u konvertuan në besimin mysliman duke filluar nga Mustaf Pasha. Në vitin 1947 u vëndos Kajmekami në Pukë (vendi ku sot quhet Koder Hani), dhe më pas u ndërtua xhamia e Kodër Hanit. Mejtepet e Pukës përfshinë tre prejudha atë Osmane (1523-1912), Prejudhen e pas shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë (1912-1967) dhe me prejudhen e fillimit të lirisë së besimit (1991)

Para se të flas për Mejtepet e Myftinisë Pukë e shikoj të nevojshme të shpjegoj shkurtimisht historin e fillimit të fesë islame në rrethin e Pukës.  

Në vitin 1523 pasardhësit e Princ Progon Dukagjini u bën myslima dhe ai u shpall si Mustaf  Pasha. Shembullin e tij ndoqen edhe shumë familje të tjera fisnike si Kabashi,  Puka etj. Me konkretish përqafuan besimin mysliman Pal Mziu e Boçe Mziu. Në shekullin XVI Puka, Iballja, Spasi u shpallen Nahi dhe që ishin pjesë e Sanxhakut të Dukagjinit me qendër në Peje [1].  

Nxenesit e Mejtepit te xhamise se fshatit Kabash, Puke. Fotografi e vitit 1935

Rreth vitit 1547 perandoria Osmane kishte vendosur adminstrimin e saj në Pukë, pikerisht në vendin e quajtur Kodër Hani. Ndër të tjera aty flitet se u ndërtuan:

Kajmekami, Xhamia, bashk me Myftininë , Mejtepi, Hane, Karakoll [2], Imarati [3]) etj.  Pas vitit 1547 u vendos imami dhe muezini në krye të xhamive e mejtepeve.  Pas xhamisë së Koder Hanit, u ndërtua xhamia Kabash [4], xhamia Qerret,  Xhamia Mal Zi,  Xhamia Kryezi,  Xhamia Iballe dhe më pas disa raste pran tyre u ndërtuan edhe mejtepet.

Çfarë kuptojmë me Mejtep?

Mejtep vjen prej fjales araba Mekteb që do të thotë vend ku mësohet lexim (kendim), shkrim  dhe dituri kryesisht të besimit islam. Në disa raste ato kalojnë edhe me emrin Sibjan. Ky sistem u soll në ballkan dhe Shqipëri  nga Perandoria Osmane, dhe  në rrethin e Pukës mendohet se ka ardhur rreth vitit 1500 [5]. Në mejtepet e Shqipërisë kan dhënë mësim kryesisht imamet e xhamive.  Çdo herë Mejtepet e rrethit Pukë  kan funksionuar nën administrimin e Myftinisë Pukë të asaj kohe. Myftiu përkatës bënte emrimet e imamëve në xhami të cilët njëkohësisht ishin edhe mësues në Mejtepe. Xhamit dhe Mejtepet u ndërtuan në fillim nga Osmanet. Mejtepet më të njohura në Pukë ishin: Mejtepi i Pukës, Mejtepi i Kabashit, Mejtepi Malit të Zi, Mejtepi  Qerretit, Mejtepi i Kryeziut, Mejtepi i Iballës dhe më vonë Mejtepi i Micojit.

Iskodra Salnamesi 

Mejtepet e Pukës perfshijne 3 prejudha;

1.Prejudha Osmane (1523 – 1912)

2.Prejudha pas shpalljes së Pavarësise së Shqipërisë  (1912 -1967)

3.Prejudha e rikthimit të lirisë së besimit  (1992-2017)

1. Prejudha  Osmane 1523 - 1912

Pas vitit 1523 feja islame filloj të zë vend në familjet pukjane. Familje të njohura fisnike pranuan islamin. Ata u arsimuan, duke zënë vende në administraten e kohës. Ata arriten të bëhen; Imam, muezin, si dhe kryetar Kajmekami, oficera ushtrie etj. Nga viti 1523 deri në vitin 1570 u hap Mejtepi i Pukës dhe i fshatit Kabash.

 Si fillim mësuesit e parë ishin mësuesit Osman deri sa u përgatit një brez vendas të cilët ishin të aftë për të marr në drejtim xhamit dhe mejtepet. Rreth vitit 1571 del se në Pukë  jenë bërë mysliman dy breza të familjes fisnike Pukase si; Ali Dizdari dhe Mustaf  Dizdari. Ato u bën të parët e vendit. Femijet e tyre i dërguan për të mësuar në Mejtepin e Pukës.  Përveç të tjerëve Mejtepi i Pukës arriti të nxjerr një figure të shquar si Musa Dizdari ose siç njihej ndryshe Hoxhë Puka. I cili ishte pasardhes i  familjes fiznike Dizdari.  Haxhi Musa Dizdari u bë imami dhe Myftiu i parë pukjan që drejtonte fenë islame në zonen e Pukës.

Pas vitit 1637 fillon veprimtarin edhe Mejtepi i Kabashit, Qerretit, Mal Ziut të cilët ishin në vartësi të plotë në Myftininë e Pukës.

Pas vitit 1710 deri në vitin 1910 Mejtepet e Myftinisë Pukë filluan të zë një vend të rëndësishem në jeten shoqërore ,  kryesisht tek besimtarët mysliman. 

Gjatë këtyre viteve mësohet se interesimi i banoreve për të arsimuar femijet e tyre , kryesisht me dije islame ishte i madh. Kështu nga viti 1710-1910 në Mejtepet e zonës së Pukës mendohet të jenë arsimuar shume fëmije , duke na dhënë këtë pasqyrë;

Mejtepi i Pukës ; 495 nxënës

Mejtepi Kabash; 210 nxënës

Mejtepi Mal Zi: 180 nxënës

Mejtepi Qerret: 80 nxënës

Mejtepi Kryezi; 75 nxënës

Mejtepi Iballe: 70  nxënës

Gjatë kësaj prejudha nga Mejtepet e Myftinisë Pukë u përgatiten figura të shquara të fese islame. Nga Mejtepi i Pukës doli imam Musa Dizdari [6], imam Zenel Hoxhe Mehaj [7] (Myfti i Pukës), imam Beqir Sulejman Laçi [8] po ashtu edhe figura të tjera jo fetare si; Ismail Isuf Laçi i I-rë Kajmekam në Kaçanik  të Kosoves, Ismail O.Laçi i II-të krytar i Kuvendit (Mexhlisit) në Kajmekamin e Pukës.[9]

2. Prejudha pas shpalljes së Pavarësisë  të Shqipërisë (1912-1967)

Në vitin 1912, organizimi fetare islam në Pukë mori drejtim të ri sidomos gjatë kohes  së mbretit Zog. Nga viti 1912-1967 Mejtepet në Pukë  vijuan normalisht veprimtaria e tyre.

Nga viti 1912-1976 në mejtepet e Pukës vihen re në shërbim imam dhe mësues kryesisht vendas por edhe të ardhur nga Kosova.  Në Mejtepin e Pukës bie në sy imam Zenel Hoxha i cili arrit të nxjerr shumë nxënës të cilet ishin të aftë të drejtonin si imam  ku mund të përmend imam Asllan Hoxha[10] i cili sherbeu në xhamin e Rrypes.  Po ashtu ishte edhe imam Beqir S.Laçi i cili sherbeu në xhamin e Kodër Hanit në Pukë.

Punë të lavdërueshme ka kryer edhe imami  kosovar  Sadik Prishtina [11] i cili u vendos në fshatin Kabash të Pukës rreth vitit 1914. Aty ai u emërua imam i xhamisë Kabash për të vijuar  më pas me rihapjen e Mejtepit të fshatit Kabash. Nga  Mejtep i Kabashit dolen imam të njohur si Shaban Rexha [12] dhe Sahit Hoxha [13] si dhe shumë muezina dhe nxënës të dalluar.  Pasi imam Sadik Prishtina mori një specializim ne Normalen e Elbasanit , Myftinia Pukë lejoi që imam Sadik Prishtina përveç mësime islame të jepte edhe mësimin e gjuhës Shqipe. Nga këtu del së shkolla shqipe për herë të parë në fshatin Kabash ka filluar të mësohet në Mejtepin e xhamise Kabash. Ashtu vazhdoi për disa vite. Për këtë arsye duke vlersuar punën  në arsim në vitin 1994 Presidenti i Republikës së Shqipërisë i jep pas vdekjes imam Sadik Prishtinës titullin “Urdhëri Naim Frashëri”[14].

Nën këtë shembull ishte edhe imami tjeter kosovar i quajtur Qazim Nushi [15]. I cili erdh në Pukë në vitin 1926 . Ai vëndosi të jetojë në fshatin Qerret të Pukës. Për 40 vitë ai sherbeu si imam i xhamisë së fshatit Qerret po ashtu edhe mësues në Mejtepin e kësaj xhamie.

Imam Qazim Nushi mbahet mend për urtësin e tij si dhe për kulturën islame si dhe për mësimin me dije islame të fëmijëve të ketij fshati [16]. Mësimet për gjuhen Shqipe për herë të parë në fshatin Qerret kan filluar në Mejtepin e Xhamisë Qërret. Më vonë me lejen e Myftinisë Pukë u kthye në shkollë të mirëfilltë e cila vijon  ashtu për katër vite.

Nga Mejtepi i Mal Ziut dallohen disa hoxhallarë të cilet dhanë kontributin e tyre për arsimin islam dhe jo vetem. I till ishte imam Osman Hoxha [17]. Pasi ndoqi Mejtepin në xhamin e Mal Ziut Osman Hoxha vijoj mësimet në medresen e Prizrenit.  Rreth vitit 1890 ai kthehet në fshatin e tij për të filluar detyren si imam për fshatrat; Flet,  Xathë,  Kulumri të Pukës. Me ardhjen e pushtuesit Serb në Pukë,  imam Osman Hoxha dha shembullin e tij Atëdhetar bashk me muezinin Bajram Neziri duke luftuar trimërisht kunder pushtuesit serb derisa imam Osman Hoxha në vitin 1912  ra Deshmor i Atëdheut.

Nga Mejtepi i xhamise Kryezi dolen disa imam dhe muezina nga ku mund të përmend: Zenel (Nel) Ismail Aga, dhe pas tij në vitin 1945 Malush Hoxha.

Nga Mejtepi i xhamise se fshatit Iballe dolen po ashtu disa imam si: Isuf Arif Hoxha [18], i cili pasi përfundoj medresen e Prizrenit emrohet imam i xhamisë Iballe njëherazi edhe mësues në Mejtepin e kësaj xhamie. Pas tij vjen imam Sadik Hoxha.

Mejtepi i Xhamise se fshatit Micoj mbahet mend për shkak të imamit  Shaban Rexha i cili pasi u emruar nga Myftinia Pukë në vitin 1924 hapi në Mejtepin e Xhamisë Micoj  shkollen e parë shqipe. Shkolla shqipe në fshatin Micoj është hapur shumë kohë para shkollës shqipe të qytetit të Fushe Arrëzit.

Të gjitha veprimtarit fetare islame u mbyllen në vitin 1967 si pasoj e sistemit komunist për tu rihapur në vitin 1991.

3.Prejudha e rikthimit të Lirisë së besimit , viti 1991 - 2017

Me ardhjen e demokracisë në vitin 1991, edhe Myftinia Pukë me aq mundësi sa kishte filloj të ringritet duke organizuar takimin e parë tek xhamia e Kodër Hanit ku është fal edhe namazi i Bajramit, dhe po këtë  ditë janë shpërndar disa kopje të Kur’anit. Në këtë ditë Myftiu H.Elez Hoxha [19]  i shoqëruar nga Imam H.Ibrahim Hoxha [20] mbajti një ligjerat ku ndër të tjera vuri në duke nevojat dhe kushtet aspakt të favorshme për ringritjen e Myftinisë Pukë.

 Të ndodhur përball kushteve të vështira në të cilat ndodhej Myftinia Pukë, Kryetari i Komunitetit Mysliman te Shqipërisë H.Sabri Koçi [21] në vitin 1992 kërkoj ndihmë nga vëllezërit Kosovarë për  rimekembjen e islamit në Shqiperi por edhe në Pukë. Në vitin 1992 në qytetin e Pukës u dergua imami kosovarë Adem Ademi i cili krahas detyrës si imam rihapi Mejtepin e Pukës ku si fillim u rregjistruan rreth 80 fëmijë.  Mejtepi vijoi deri në vitin 1994.  Krahas mejtepit të Pukës u hap një tjeter me iniciativ përsonale të H.Qazim Kopani në fshatin Meçe i cili vijoj për rreth 3 vite. Po ashtu ai rihapi edhe mejtepin e xhamisë Kabash i cili vijoj punen rreth 2 vite. 

Pas mbylljës në vitin 1994 i Mejtepi i Pukës ai u u rihap në vitin 1998 fal organizimit të shoqatës Bashkësia Kultura Islame Pukë e drejtuar nga H.Qazim Kopani . Sipas rregjistrit në vitin 1999 në Mejtepin e Pukës ken marr mësim 27 fëmijë. Më vonë Mejtepi i Pukës filloj të shtoj nxënësit , kjo sidomos pas vitit 2003 ku shoqata Istanbul filloj të mbështes Mejtepin e Pukës. Mbeshtetje e cila vijon edhe sot. Nga viti 1999-2017 nxenesit e rregullt qe kan marr mësim në Mejtepin e Pukës arrin deri në 832 nxënës.[22]

Pas viti 2000 u hap për herë të parë Mejtepi në Fushe Arrez ku në fillim u regjistruan 12 nxënës dhe qendroj i hapur dëri në vitin 2003, për tu rihapur në vitin 2007. Ky mejtep vjon punën e tij edhe sot në vitin 2017.  Nëse do i bashkonim të gjitha vitet e mësimit në Mejtepin e Fushë Arrezit rezulton se kan merr mësim rreth 210 nxënes.

Nga viti 2000 - 2002 u rihap Mejtepi i fshatit Qerret ku moren mësim 40 nxënes. Ky mejtep u rihap nga Muezini i xhamise Puës H.Qazim Kopani i cili u mbyll në vitin 2002 për tu rihapur nga Myftinia Pukë në vitin 2016 ku u regjistruan 30 nxënës.

Në vitin 2002 - 2004 u hapet për herë të parë mejtepi në fshatin Rrape . Ky mejtep u hap nga shoqata Bashkësia Kultura Islame në bashkepunim me Myftinin Pukë . Në fillim moren mësim  9 nxënes. Ky mejtepet qëndroj i hapur dy vite për ti rihapur nga Myftinia Puke në vitin 2017, nga ku u regjistruan mbi 20 nxënës.

Në vitin 2003 u rihap mejtepi në fshatin Kryezi ku moren mësim 21 nxënes. Për shkak të kushteve ky mejtep qëndroj i hapur vetem një vit.

Në vitin 2013 u rihap Mejtepi i xhamisë së fshatit Iballe. Ky mejtep vijon punen edhe sot dhe marrin mësim 16 nxënës.

Aktualisht në rrethin e Pukës fuksionojnë këto Mejtepe: Pukë, Fushë Arrëz, Qerret, Iballe dhe Rrape.[23]

Përgatiti

Gëzim Kopani

 (Myfti i Pukës)

---

[1] Xhemal Meçi, Libri “Kabashi Puka që në lashtësi 2” fq.93

[2] Karakoll; Burg

[3] Imarat; Vend rezevash dhe shpërndarje ushqimi

[4] Kabash; Fis i njohur në gjithë ndër shqiptarë. Kabashi është fis i pare në zonën e Pukës

[5] Kumtes e mbajtur nga Gëzim Kopani në Pukë  me date; 11 nëntor 2017

[6] Musa Dizdari 1800-1900; Myfti i pare në rrethin e Pukës. Me vendim të Këshillit të Myftinisë Pukë nr.01,dt;24.01.2016 është vlersuar pas vdekjes me titullin “Pishtar Islam”

[7] Zenel Adem Mehaj 1853-1945, Myfti i Pukës

[8] Beqir Laçi 1878-1957 imam në xhamin e vjetër Kodër Hani Pukë

[9] Marr nga; “Ishkodra Vilajet Salnamesi” viti  1894, fq.123

[10] Asllan Hoxha Imam në xhamin e fshatit Rrypë Pukë.

[11] Sadik Prishtina 1892-1977 imam në xhamin e fshatit Kabash.

[12] Shaban Rexha 1901-1976, imam dhe mësues në Xhamin dhe Mejtepin e fshatit Micoj , mejtep i cili me miratim të Ministris së Arsimit të asaj kohe u kthye në shkollë shqipe.

[13] Sahit Hoxha; 1898-1976, imam në xhamin e fshatit Lajthizë Pukë

[14] Titull i akorduar më 11.04.1994.

[15] Qazim Nushi 1898-1976, imam në xhamin e fshatit Qerret Pukë

[16]Mejtepi i xhamisë Qerret ka qenë përball xhamise

[17] Osman Hoxha 1847-1912,Deshmor i Atëdheut, imam në xhamin e fshatit Kulumri Pukë e cila mbulonte fshatrat si Fleti, Xathi etj.

[18] Isuf Arif Hoxha 1820-1919, imam në xhamin e fshatit Kryezi Pukë.

[19] Elez Hoxha 1910-2002, Myfti i Pukës si dhe Qytetar Nderi i Bashkisë Pukë

[20] Ibrahim Hoxha 1922-2012, Myfti i Pukës, si dhe ka shërbyer si imam në xhamin e Rrypës dhe në xhamin e Pukës.

[21] Sabri Koçi, 1921-2003, Kryetar i pare i Komunitetit Mysliman të Shqipërise pas komunizmit.

[22] Sipas arkivit të shoqatës Bashkësia Kultura Islame Pukë

[23] Ky material u përgatit nga Myftiu i Pukës Gëzim Kopani në kuadër të simpoziumit shkëncore me titull: “Mejtepet e Myftinisë Pukëdhe Roli i Tyre” zhvilluar në qytetin e Pukës më 11 nëntor 2017.

Sherues eshte vetem Allahu

Te sqarosh te verteten (rrugen e drejte) eshte miresi. Personalisht dua te sqaroj se rasti i denoncimit i
shfaqur ne tv tek "Stop" ku nje mashtrues kryente sjellje tejet te papranueshme dhe te denueshme, nuk kane asnje lidhje me hoxhallaret (zyrtare) e per me teper me islamin. Keto sharlatan jane mashtures, te ulet, qe duhet te marrin nga ligji ate qe meritojne. Halli e ben njeruh te trokas ne vende te ndryshme, por duhet patur kujdes nga keto mashtrues (e te ngjashem) qe perdorin islamin etj, per interesa te uleta. Sherues eshte vetem Zoti. Koha dhe vendi kur duhet ti drejtohemi Zotit dihen; ato jane xhamite, agjerimi (muaji ramazan...), sadakaja etj.

Gezim Kopani

28.3.2018

Te pakten le te bejme lutje per te permbyturit ne Shkoder dhe 12 familjet ne Dardhe te Pukes

Sot 23 mars 2018, gjate hytbes se xhuma ne Xhamin e Pukes si pasoj e permbytjeve nga uji ne qytetin e Shkodres dhe te 12 shtepiave te te prishura si pasoj e shkarjes se tokes ne Dardhe te Pukes , nder te tjera bere kete reagim:

" ...Te gjithe ne duhet te vendosim veten tone ne pozicionin e tjetrit. Kur shtepit tone pikojne menjehere ankohemi, po ato familje ne Shkoder qe prej ditesh jane te permbytura nga uji? Po atyre familjeve ne Dardhe te Pukes te cileve u eshte prishur shtepia sia pasoj e shkarjes se tokes ? Prandaj nese skemi mundesi ti ndihmojme vellezerit dhe motrat tone pa dallim, te pakten le te bejme lutje dhe dua per ta qe Zoti i Gjithesise tua lehtesoje vuajtjet e tyre..."

Gezim Kopani

Nuk mund te hidhen poshte Netet e Mira per shkak te disa trillimeve

Ne lidhje me rendesin e muajit Rexheb me te cilin kuptojme dicka te rendesishme apo madheshtore dhe neteve te mira dua te riparaqes nje dua te profetit Muhammed a.s. te cilen ai e ka bere ne muajin Rexheb muaj ne te cilin bie nata e pare e mire Regaib dhe nata e dyte e mire Ista-Miraxh :" Allahumme berik lene fi rexheb ve shaban ve beligna ramadan" qe do te thote: "O Allahu im! Na beko muajin rexheb dhe shaban dhe na mundesi te arrijme muajin Ramazan," 
                                                                                              (Iben Hambel)

Te njejtin transmetim e kemi edhe nga Enes bin Malik i cili thote qe Muhammedi a.s. ne muajt e shenjte bene kete dua:Allahumme berik lene fi rexheb ve shaban ve beligna ramadan" qe do te thote: "O Allahu im! Na beko muajin rexheb dhe shaban dhe na mundesi te arrijme muajin Ramazan,"                                                                                                    (Ahmedi 1/259)

Paraqita keto dy argumente per shkak se ka nga ato qe thone se nuk ka nata te mire.  Nete te mira ka por disa bejne veprime qe nuk i perkasin ketyre neteve dhe per shkak te ketyre bidateve apo trillimeve ne nuk mund te hedhim poshte netet e mira .
Nuk duhet te harrojme ajetin Kur'anor ku Allahu xh.sh thote:

"...Te Allahut jane dymbedhjete muaj. Nder te cilet kater jane te shenjte.( Et Teube 36)

Dijetaret islam ne lidhje me kete ajet kane thene se nder keto kater muaj eshte edhe muaji Rexheb ne te cilin bien dy nete e mira Reagib dhe Miraxh. Cfare i ben te shenjte keto muaj? Pikerisht terheqja e vemendjes qe Allahu xh.sh na thote ne Kur'an, shtoj kesaj edhe lutjet e profeteve ne vecanti te profetit Muhammed a.s., plus kesaj edhe netet e mira qe bien ne muajin Rexheb e Shaban e pa asnje diskutim muaji Ramazan me naten e njemije muajve nates se Kadrit.


Madje Allahu xh.sh. ne po kete ajet thote:

"...Kujdesni mos beni gjynahe (mekate) ne keto muaj..." (Et Teube; 36)

Nga ajeti kuptohet qarte se nuk duhet bere gjynahe. Po cfare duhet bere? Normalisht duhet bere lutje( dua) ibadete sic ka bere profeti Muhammed a.s.. A eshte mundesia me dhene sadaka , le ta japim se vec sevape mirret, por duhet te kemi kujdes kur te dhemi bidat kjo e bidat ajo dhe kjo per fajin e disa trilluesve pasi me te vertet ka shume trillime sic thine disa qe ka namaz te vecante per naten e Rebaibit , Isras e Miraxhi apo Beraetit, apo trillimi tjeter kur thone disa qe te bejme hallem se vin shpirtrat e te vdekurve dhe me berjen e hallmes ato na bejne hallall etj, keto po qe jane bidate apo kthimi i ketyre neteve ne feste ,  por kjo nuk do te thote qe ta hedhim poshte naten e mire te Regabimit, Beraetit pasi per keto dy nete ka me pak transmetime ne krahasim me naten e Isras dhe Miraxhit.

Duhet kuptuar drejt edhe hadithet. Psh padyshim eshte i sakte hadithi i cili tregon qe nuk lejohet te agjerohet duke vecuar nje nate. Normalisht , psh nese nje mysliman agjeron vetem Regaibin, e nuk agjeron psh te henat apo te enjtet apo Isran, Beraetin etj normalisht qe ky qe ben kete e ka gabim pasi eshte duke vecuar .
Tani praktika e qarte eshte se Allahu thote ne Kur'an se kater muaj jane te shenjte dhe nuk duhet bere gjynahe. E qarte eshte se edhe profeti Muhammed a.s. ka bere dua. Atehere ne cfare duhet te bejme? Te flejme gjyme? Jo edhe duhet te largohemi gjynaheve dhe te bejme dua. Nder adhurimet qe robi eshte me afer Allahut eshte agjerimi, por eshte edhe puna e mir, eshte edhe sadakaja. Sa me shume ibadete e pune te hajrit aq me mire per njeriut.

Pervec ketyre neteve te mira ne kemi: Naten e Kadrit, naten e Fiter Bajramit, naten e Kurban Bajramit si dhe shume nete te tjera qe jane te shenuara ne kalendarin islam.

Pergatiti
Gezim Kopani

Vizita e nxënësve të Mejtepit të xhamisë Qerret në Myftinine e Pukës

Sot 16 mars 2018, kisha kenaqesin te ndaja disa caste me nxenesit e Mejtepit te xhamise se fshatit Qerret Puke me te cilet bisedova mbi viziten e tyre ne Myftinin e Pukes, mbi mesimet islame etj.
Aktualisht Mejtepi i xhamise Qerret ka 18 nxenes qe marrin mesime islame.

Në kalan e Ulqinit

Vizite ne kalane e Ulqinit - Mali i Zi ( Montenegro ), 05 mars 2018

Sipas studimeve te "Gruzianeve", Ulqini me pare eshte quajtur Colchinium (Kolhinium qe vjen nga Kolhet shek. V. p.e.s) dhe per te vijuar me emertimin Colchion-Colchis-Qulha-Qilhido-Olcinium.
Ulqini eshte vendbanim i lashte Ilir dhe nje nder keto vende eshte Kalaja e Ulqinit e cila permendet ne shkrimet e vjetra deri tek shkrimet e Idrizit shek.XII etj. Ne kete kala ndodhen gjurmet Ilire, Venedikase dhe Osmane. Ne nje publikim te Gazmend Kovaci kemi se: "Ulqini eshte i vetmi qytet bregdetar Ilir i cili me heroizem e krenari te admirueshme arriti te ruaj brenda mureve te qytetit te vjeter keshtjellen, jeten, gjuhen e traditen duke u bere keshtu deshmi e gjalle e historise se qyteterimit shqiptare qe prej epokave te hershme parahistorike" (pjese nga trajtimi- Valorizimi i trashigimise Ilire te Ulqinit .

Kalaja e ndertuar nga Venedikasit i dhane asaj fortifikim te vecante ku gjate sundimit 100 vjeçar ato e ndryshuan duke i dhene nje pamje edhe me te bukur. Edhe sot ne murin e brendshem  mund te lexohet shkrimi me tulla te kuqe "Johani Bolani", i cili ne shek. XV eshte njohur si mekembes dhe kapedan i Ulqinit i cili gjithashtu ka bere disa restaurime kalase.

Kalaj pesoj demtime si pasoj e luftes Osmane ndaj Venedikut te cilet sundonin kalan. Venedikasit humben luften dhe kalaja e Ulqinit ne vitin 1571 u mor nga Perandoria Osmane. Per shkak te demtimeve te shumta qe pesoj Kalaja beri qe Osmanet ta ndertojne ate nga fillimi duke e shnderuar ne nje fortese per lufte. Ata ne kala ndertuan shtepit e prishura, xhami, mejtepe si dhe urbanizuan brendesin e kalase. Vlen te permendet fakti se besimi islam si ne cdo vend tjeter edhe ketu nuk u hap me dhune por me deshire te plote nga banoret vendas te cilet u çliruan nga nje pushtim dhe se Osmanet kishin vendosur qe ne krye te kalas te vendosen pikerisht vendasit te cilet kishin perqafuar besimin Osman. Perveç rindertimit te Kalas u bene disa ndertime te tjera te cilat ishin ne sherbim te publikut si pershembull u ndertuan kroje te cilat quheshin çesme, Mejtepe dhe Medrese. Medreseja e Ulqinit ishte ne ze kjo per faktin se per 300 vjet ajo ka nxjerr brez pas brezi hafiza te Kur'anit ku shumica e tyre u ben imam. Po ashtu u ndertuan hamame si dhe kulla e sahatit.
Ne shumice dermuse islami u perqafua ne shek. XVII. Ky shekull ishte ne favorin e shqiptareve te cilet fituan pozita te forta ne detari e tregeti. Ne vitin 1876-1878, si pasoj e sulmit malazezo-hercegovas, turqit largohen duke ngel ne fuqi vendimi i Berlinit te 26 nentorit te vitit 1880 vit ku u larguan ushtaret osman. Nder shqiptaret me te njohur (pas Ilireve), por edhe me me ndikimin ishin: Bushatlite, Balshajt, Skurajt etj. Interesant eshte shkrimi ne osmanlisht ku i pari i Bushatlive i cili kishte bere riparime dhe ndertime ne kala, ka lene kete shkrim:
"Lutje per bekimin e kesaj Keshtjelle. Allahu e ndriqofte kete Kala (Keshtjelle) te Islamit buze detit dhe ta mbaje nen driten islame deri ne diten e fundit (dites se kijametit). Keto shtylla (mure) te larta me taban sikur trupi me shpirtin , jane veprat e fuqise se Allahut dhe te miresise se Tij. O njeri i pafuqishem! Lutu per kete kala te islamit , te ciles ne emer te vertetesise e quajta : "Çeli Gonxhja e Trendafilit". Viti 1130 hixhri, pra viti 1717)

Para se te kthehet ne xhamia ajo ishte kishe e quajtur Shen Meris por kur Kalaja ra ne duart e Osmaneve ajo u kthye xhami. Kete xhami Evlija Çelebi e quan: "Xhamia Mbret" kjo pasi nuk kishte burimin prone dhe ndaj u quajt xhamia Mbret e cila nenkupton Sulltan Selimin e II-te i cili mori kalan nga Venedikasit. Xhamia quhet dhe me emrin xhamia Haxhi Halil Skurës per vete faktin se ai ishte imam i xhamis dhe se ne vitin 1693 ai ndertoj minaren e xhamis. Kjo xhami njihet edhe me emrin Xhamia e Kalas. 

Me pushtimin e Kalase ne vitin 1878 nga Malazet xhamia nderpret funksionimin e saj. Ndersa ne vitin 1978 xhamia kthehet ne muze. Imamet qe kan sherbyer nge kete xhami vin nga familja e Bushatlinjeve, Balshajve, Skurave etj.
Afer xhamise ndodhet Kulla e vjeter e Balshajve e cila dhe sot quhet  Kulla e Balshajve.  E njohur po ashtu ishte dhe familja e Skurajve. Ata ishin punetor dhe te respektuar. Nder te tjera Skurat mbahen mend per ndertimin e veprave te hajratit siç eshte Kroni i Skurajve qe ndodhet ngjit me Mejtepin ne Kalan e Ulqin. Ky mejtet sot quhet dhoma e detareve.

Pergatiti

Gezim Kopani

__________________
1. Ne Ulqin ndodhen keto xhami; Xhamia e Marinareve, Xhamia e Pashes, Xhamia e Kalas, Xhamia e Mezgjahut, Xhamia krypazarit, Xhamia e Lamit,. Po ashtu ne Ulqin ndodhen edhe keto kisha:Katedralja e Shen Nikolles , Kisha e Shen Markut , Kisha e Shen Nikolles, Kisha e Shen Jozefit si dhe tyrbet: Tyrbja e Fanit dhe nje Tyrbe e cila nuk ka emer. 
 

2.Fotografi te bera gjate vizites ne kalan e Ulqinit , 05 mars 2018

Xhamia e Kalas se Ulqinit

Brenda xhamise ne Kalan e Ulqinit

    Sebashku me Gazmend Kovacin tek dhoma ku eshte zhvilluar Mejtepi

 Xhamia e Kalas se Ulqinit, e cila me pare ka qene Kishe. Para duket pusi i ujit.Pas Kulla e Balshajve

 Tek kalaja e Ulqinit

Tek kroni i Skurajve, Kalaja e Ulqinit

Mbishkrimi tek Kroni i Skurajve ne Kalan e Ulqinit

Ne mejtepin e Pukes

Aktiviteti me i rendesishem islame per mua jane Mejtepet (kurset islame) ku duhet kushtuar vemendje primare dhe nje shembull i till eshte ky i Pukes i cili prej vitesh mbeshtetet nga shoqata V.H.K.Istanbul te cilen e falenderoj.
Fotografi e bere sot me; 03 mars 2018

Lutjet tona le te shkojne me viktimat e Gutes

Lutjet dhe duat tona le te shkone per viktimat e Ghouta (Gutes) ne Damask te Sirise.
(Nga bombardimi ne shtepi, spitale etj kan vdekur mbi 300 persona (civil) nga te cilet shume femije ... ishte mundesia te publikoj fotografi shume me tragjike... )

O Zoti im! Me bej prej te pakteve! Lutja qe terhoqi vemendjen e Omerit r.a

Tregohet Omeri r.anhu takohej me nje besimtar i cili vazhdimisht lutej duke thene:
"O Zoti im! Me bej prej te pakteve! Omeri r.a. i habitur duke mos e kuptuar qellimin e kesaj lutje e pyet:
-Perse lutesh keshut?
Besimtari i thote: Allahut xh.sh. thote: "... nga roberit e Mi, pak jane mirenjohes."(Sebe; 13) prandaj edhe une po i kerkoj qe te jem prej pakices se gezuar .
Omeri r.anhu i erdh turp e tha: Turp per mua , cdokush eshte me i zgjuar dhe ka me shume dije se sa Omeri! (Ibn ebi Shejbe)