Kush janë Haruti dhe Maruti

Ilustrim: "Haruti dhe Maruti nga
Servet Ukashe, Tarihul fen VI:
et tasvirul Farisi vet-Turki, Bejrut
1983, fq.213"
Publikuar nga
"Islam Ansiklopedisi" (8)

Allahu xh.sh. ne suren El Bekare thote: 
"(E hodhen librin e Zotit) dhe ndoqen ate qe e thonin djajt ne kohen e sundimit te Sulejmanit. Po Sulejmani nuk ishte i pafe, por djajt ishin te pafe, sepse u mesonin njerezve magjine. U zbriti ne Babil dy engjej, Harutin dhe Marutin. Ata te dy nuk i mesonin askujt (magjin) para se t'ju thonin: "Ne jemi vetem sprove, mos u beni te pafe!" I, mesonin (njerezit) prej atyre dyve, ate magjin me ant te ciles ndanin burrin prej gruas se vet, por pa lejen e Allahut me magjin, askujt nuk mund ti benin dem dhe ashtu mesonin cfare u sillte dem e nuk u sillte dobi. Ata (jehudite) e kane ditur se ai qe (hodhi librin, mohuan Allahun) e zgjodhi ate (magjin), ai ne boten tjeter nuk ka ndonje te drejte (ne meshiren e Zotit). Po ta dinin, ata se per çfare e shiten vetveten, ajo eshte shume e keqe."(El Bekare; 102)

Haruti dhe Maruti jane dy melek te Allahut xh.sh qe zbriten ne toke, ne kohen e profetit Sulejman a.s. Meqenese shejtani nuk arriti ti devijoj njerezit per shkak te sundimit te drejte te Suljemanit a.s. , sundim qe vinte si pasoj e adhurimit te Allahut xh.sh. , shejtani vendosi te mashtroj disa persona me ndikim duke ua mesuar magjin. Ata nepermjet magjis mashtronin masen e gjere.
Ngjarja ka ndodhur ne qytetin Babil (Babiloni) te Irakut ku njerezit filluan ti quanin magjistaret profet duke dal keshtu kunder Sulejmanit a.s. madje ata u larguan rruges se Allahut (Teuratit, i ardhur profetit Musas a.s.) , duke besuar magjin per te cilen thonin se Sulejmani a.s. e praktikoj dhe sundoi me te. Ne fakt kjo ishte shpifje kunder te derguarit te Allahut, Sulejmanit a.s. Aq shume besonin ne magjit saqe filluan te shkruanin libra me mesime mbi magjit.
Me qellim eleminimin e magjise Sulejmani a.s. urdheroj grumbullimin e gjithe librave qe flisnin mbi magjin duke i vendosur ne nje kuti te cilen e gruposi poshte frontit te tij.

Qe njerezit te dinin te verteten dy melek te cilet ishin shume te devotshem, zbriten me lejen e Allahut nga qielli ne Babiloni (Babil). Nderkoh ne qytet ishte perhapur aq shume magjia saqe kishte nga ato qe nuk dilin nga shtepit prej frikes se madhe. Aq u zhvillua dija e disave ne magji, saqe filluan te bashkepunojne me shejtan e xhind te cilet ngjiteshin ne qiell per te degjuar bisedat e melekeve se cfare do te ndodhte ne toke, si p.sh. mesonin per vdekjen e nje personi, apo aksidente, semundje etj, e pastaj u tregonin magjistareve te cilet me pas u thonin njerezve.
Me qellim futjen e njerezve ne rrugen e keqe shejtenet dhe xhindet filluan te mashtrojne magjistaret duke u dhene informacione te pa verteta, por per te mos humbyr besimin ne magji nder 100 informacione, nje ishte i vertet ndersa pjesa tjeter trillime. Trillimet kishin aq marifet saqe ndanin çiftet, krijonin trazira ne familje, enderra qe trazonin gjumin etj.
Me qellim per te mos ju larguar rruges se Allahut si dhe dallimin e pejgamberit prej magjistarit, Allahu xh.sh, i porositi dy meleket (Harutin dhe Marutin)(1) qe tua mesojne njerezve te verteten. Te dallojne magjin nga e verteta. Po ashtu u thonin se: "Nese Allahu xh.sh. jep leje per nje gje, nuk ka magji qe mund tju bej gje dhe se magjia nuk ka asnje efekt prandaj mos besoni marifeteve te magjis sepse ajo nuk eshte dicka reale, e vertet."(2)
Sipas Ibn Abassit kemi se: "Haruti dhe Maruti me qellim mesimin e vertet, se magjia eshte devijim dhe se ajo te dergon ne zjarr u mesonin njereve te miren dhe te keqen, pra besimin dhe mos besimin ose thene ndryshe ku duhet te besonin dhe ku nuk duhet te besonin."
Megjithate magjia ekziston madje edhe profetit Muhammed a.s. i kan bere magji te cilen e hodhen ne nje pus. Per ta sheruar profetin a.s. Allahu xh.sh zbriti, suren El Felek dhe suren En Nas. 

Allahu xh.sh. thote:
"Thuaj; I mbeshtetem Zotit te agimit. Prej demit te cdo krijese, qe Ai e krijoi. Dhe prej erresires se nates kur ngryset plotesisht. Dhe prej demit te atyre qe lidhin dhe fryejne nyja. Dhe prej demit te smirekeqit kur sipas smires vepron." (El Felek 1-5)

Allahu xh.sh. thote:
"Thuaj; Mbeshtetem (mbrohem) me Zotin e njerezve! Sunduesin e njerezve, Te adhuruarin e njerezve. Prej te keqes se cytesit qe fshihet. I cili ben cytje ne zemrat e njerezve. Qote ai (cytesi) nga xhinet o nga njerezit." (En Nas; 1-6)

Siç shikohet ne suren Felek dhe Nas, Allahu xh,sh, na meson ti kerkojme mbrojtje Allahut prej sherrit te shejtani, xhindeve apo sherrit te njerezve te cilet punojne me shejtan e xhind.

Thuhet se: "Naten Haruti dhe Maruti per te mesuar te verteten ngjiteshin ne qiell te cilen e kalonduk duke permendur (dhiker) Allahun xh.sh. Por nuk kalon shume kohe dhe banoret e Babilonis mesuan se pervec magjistareve, ndodhen ne qytet dhe dy persona qe din te fshehten apo te verteten. Keshtu njerezit pasi mesonin dicka nga magjistaret shkonin tek Haruti dhe Maruti per te bere krahasimet apo saktesimin. Sic e permend dhe ajeti i sures Bekare, Haruti dhe Maruti u mesonin njerezve se si qendronte e verteta. Cdo here Haruti dhe Maruti u thonin njerezve se; ne jemi sprove, prandaj ndiqni rrugen e Allahut e mos u mashtroni, mos besoni magjin pasi do denoheni me zjarr, po ashtu te rrini te qete se pa lejen e Allahut nuk ka magji qe mund t'ju bej gje.

Shenim: Me posht ju paraqes disa te dhena ne lidhje me Harutin dhe Marutin, por duhet te kemi parasysh se vetem ajeti Kur'anor i mesiper na ka dhene informacion per detyren e tyre dhe se ne lidhje me Harutin dhe Marutin nuk ka trasmetime qe plotesojne kushtet qe te jene te besueshem. Megjithate,  ju paraqes disa te informacione, por te verteten e di Allahu xh.sh.

Denimit i Harutit dhe Marutit

Per sa kohe qe Haruti dhe Maruti ishin ne rrugen e drejte cdo gje ishte ne vendin e vet, derisa nje rast tregohet se; Haruti dhe Maruti duke bere udhetimin e tyre drejt qiellit shikojne nje grua te bukur me te cilen rane ne dashuri.(3) Gruaja pasi mesoj se kush jane , ne kembim ju kerkoj qe ti mesonin diturin e madhe dhe me pas do te bente cfare te deshironin. Thuhet se shejtani arriti te mashtroje Harutin dhe Marutin ndersa gruaja pasi mori dijen depertoj qiellin e kesaj bote. Per shkak te ketij gjynahu Allahu xh.sh. vendosi te denoj Harutin dhe Marutin.(4)
Haruti dhe Maruti filluan ti kerkojne falje Allahut xh.sh. dhe kete e bene per nje kohe te gjate derisa sa Allahu xh.sh. i fali me kusht qe te vuanin ose ne kete bote ose ne boten tjeter. Haruti dhe Maruti duke e ditur se bota tjeter nuk ka fund, pranuan te denohen ne kete bote.(5)
(Sqarim, ky shpjegim nuk eshte pranuar nga dijetaret islam me argumentin se meleket e Allahut nuk jane si njerezit dhe nuk mund te bien preh e joshjes e per me teper te veprimeve te tjera.)

Pas vdekjes se Sulejmanit a.s.(6) dolen zera per kthim tek dija e fshehte, pra tek magjia. Tregohet se djalli i formesuar si njeri u thote disa drejtuesve me ndikim: "Deshironi te keni nje pasuri qe kurr nuk perfundon?" Ata thane: Po. Ai u tha; Ajo pasuri ndodhet poshte frontit te Sulejmanit, shkoni atje."
Kur njerezit germuan nen frotin e Sulejmanit gjeten kutin po jo thesarin e per kete te zemeruar kthehen per ti kerkuar llogari njeriut qe ne fakt ishte shejtani i cili u tha: "Me kete Sulejmani ka sunduar shejtanet, xhindet, shpendet etj." dhe pastaj u zhduk.
Pas kesaj ata hapen lajmin se Sulejmani ka qene magjistar dhe se ishte magjia ajo e cila i ka dhene pushtet mbretit Sulejman(7). Keto njerez me qellim kthimin e pushtetit ne duart e tyre shpallen ate qe njihet si 40 ditet e magjis se madh dhe 40 dite e magjise se zeze.

Pergatiti

Gezim KOPANI

_________
1. Ka mendime te cilat thone se; Haruti dhe Maruti jane njerez. Ndersa disa te tjere thone se ato ishin xhind, por Allahu ne Kur'an i permend qart si Melek. Tek besimet e tjera keto dy melek quhen "Marduk Tiamat", poashtu nga ata qe i quajne "Dragoj" etj.
2. Ka mendime qe thone: "Sot ka sekte apo bashkesi sekrete qe bej veprime (magji, iluzione) njesoj si ato jane bere me pare." Keto sekte jane aq shejtan saqe shejtanet dhe xhindet u mesojne rrugen dhe menyren e magjis duke marr mesim tek nje shpell ku thuhet se jane te denuar me koke poshte Haruti dhe Maruti te cilet nuk shikohen apo nuk flasin, por sipas tyre dikush i ka shikuar dhe se mjafton prezenca e mjeshtrit te madh per te marr energjin e shpelles qe magjia te funksionoj me qellim sundimin e botes.(mendim jo i pranuar)
3. Thuhet se ajo grua quhej "Zyhre", e disa thone "Veni", apo "Venera" (mendim jo i pranuar)
4. Ka nga ato qe thone se shenja ku ka kaluar kjo grua eshte Venusi, e disa thone Aferdita.(mendim jo i pranuar)
5. Ka qe thone: "Shpella ku jane te denuar Haruti dhe Maruti ndodhet ne Siri dhe se ato jane te lidhur dhe me koke poshte." Mendimi tjeter eshte: "Haruti dhe Maruti u denuan tek nje burim uji ne Babil"
6. Populli i Sulejmanit a.s. njihte sekretarin apo shkruesin e Sulejmanit a.s. i cili quhej Asif. (Ka qe thone qe ai e ka ditur lutjen e madhe apo emrin e madh te Allahut xh.sh) Asifi shkrunte cdo gje te cilen e urdheronte Sulejmani a.s. dhe me pas i vendoste ne arken poshte frontit te Sulejmanit. Kur vdiq Sulejmani a.s. shejtanet duke ditur ndikimin dhe shkrimet e Asifit nxjerrin dokumentet duke shkruar mes vijave magjit e pastaj kane thene: "Kjo eshte ajo me te cilen ka sundu Sulejmani."
Ata qe nuk kishin besimin e fort ran ne kete shpifje dhe trillim duke thene fjale negative per Sulejmanin a.s., ndersa besimtaret dhe dijetaret e drejte u distancuan.  Jehudit filluan te shpifin derisa erdh Profeti Muhammed a.s. ku Allahu xh,sh. zbriti ajetin 102 te sures el Bekare.
7. Jehudit asnjehere nuk e besuan Sulejmanin si Pejgamber por vetem si mbret.
8. Burimi i fotos ilustruese eshte marr nga: /www.islamansiklopedisi.org.tr/harut-ve-marut/

Shqiptaret gjate Perandorise Osmane

Pergatitja e nje nusje sipas tradites Shqiptare

Shqiptare duke  fal namaz

Drejtues Shqiptar

Luftetaret Shqiptare

Beraje e armeve te luftes, Egjipt

Historiku i xhamisë së Kodër Hanit Pukë

Xhamia Koder Hani-Puke. Fotografi e vitit 1916

Historik i shkurter i Xhamise Koder Hani Puke 

Xhamia Koder Hani Puke ka rendesi historike jo vetem ne aspektin islam por edhe menyres se organizimit te jetes dhe institucioneve te Pukes. Sipas historise vendi me i vjeter i qytetit Puke eshte pikerisht vendi ku ndodhet xhamia e vjeter e Koder Hanit Puke e sipas kujteses popullore te besimtareve mysliman eshte e vjeter mbi 400 vjet duke e lidhur zanafilin e saj deri ne vitin 1523. Ne fillim xhamia u ndertua si mesxhid ku kryhej namaz nga udhetar dhe funksionar te ndryshem. Ndertimi i xhamis se koder hanit Puke beri qe shume familje fisnike te perqafojne islamin. Relacionet e ndryshme duke filluar nga viti 1662 nga kronikani turk Evilja Celebi (Mehmet Zilli) (1) tregojne se Koder Hani eshte vend strategjik si dhe vendi me i vjeter i qytetit Puke. Sipas te dhenave prane xhamise se Koder Hanit Puke u ndertua nje godin per Myftinin e Pukes ne te cilen zhvillohej Mejtep d.m.th; shkolle fillore, ku mesohej feja islame por edhe mesime te tjera. Me kalimin e kohes ky Mejtep nxori imam pukjan si; Hoxhe Puka (Dizdari) , Beqir Laçi etj. Pervec teologeve Mejtepi i xhamise Koder Hanit Puke pergatiti intelektual si Ismail Isuf Laçi i cili thuhet se u be Krye Kajmekam ne Kaçanik te Kosoves. Pothuajse te njejten tradit ruajti edhe pasardhesi i tij me po te njejtin emer Ismail Osman Aga (Laçi) i cili ishte anetar i Mexhlisit te Kajmekamit ne Kazan e Pukes.(2)Xhamia e Koder Hanit Puke u be pik e rendesishme pasi prane saj ndodheshin zyrat e Kajmekamit, Hanet (Bujtina), Imarati (rezeva ose vend ku shperndahej ushqim) etj. Sipas disa te dhenave xhamia e Koder Hanit Puke u demtua disa here. Nje rast ajo u demtua si pasoj e termeteve, ndersa rasti i fundit u prish nga sistemi komunist. Kujtesa popullore e besimtareve mysliman tregon se; xhamia e Koder Hanit Puke ka pas vend falje per 50 burra.

Xhamia Koder Hani - Puke pas rindertimit. Fotografi e vitit 2021

Ajo kishte nje Minare me nje Sherif (vend ku qendron muezini per thirrjen e ezanit), Mihrab (vend ku imami (hoxha) drejton lutjet (namaze), Mimber (vendi ku hoxha mban predikimet e xhumase), Mafil etj. Brenda xhamia ka qene e shtruar me derras po ashtu edhe tavani i saj ishte ndertuar me derrasa te gdhendura e pasuruar me vepra te ndryshme arti, po ashtu edhe mimberi kishte te gdhendur vepra te ndryshme arti.
Per shkak te jetes se institucionit te Kajmekamit por edhe per shkak te haneve xhamia mori emertimin Xhamia e Koder Hanit. Ashtu si te te tjeret edhe ushtaret austro-hungarez vendosen administraten dhe granizonin e tyre pikerisht aty ku ndodhej Kajmekami, por per shkak se ishin shume ushtar ata vendosen nje pjese te edhe tek vendi qe njihet; "Qarri i Bajrakut" (sot Shtepia e Kultures).
Qe prej asaj kohe pak nga pak qyteza apo jeta u shperngul ne rrafshin ku ndodhet sot qyteti i Pukes.  Pas rrenjes se sistemit komunist dhe me ardhjen e demokracise ne vitin 1990-1992 u organizuan falja e namazit te bajramit te pare. Namazin e falin Myftiu i asaj kohe H.Elez Hoxha ndersa vellau H.Ibrahim Hoxha fali namazin tek xhamia e fshatit Rrypë.
Sipas kujteses popullore xhamia e Koder Hanit Puke ka pas nje pron vakuf me nje siperfaqe deri ne 8-9 dylym toke. Me ndalimin e fese nga sistemi komunist o dogjen edhe dokumentat e xhamise. Pas vitit 2006 Myftiu i Pukes Gezim Kopani filloj te intersohet per pronat vakuf te Myftinise Puke. Pas nje pune te madhe u arrit qe te nxjerret çertifikata e xhamise se Koder Hanit Puke.

Pergatiti

Gezim KOPANI

 __________
1. Shqiperia para tre shekujsh "Sejhatname e Evlija Celebi"
2. Iskodra Vilayet Salnamesi, vit 1897 (h.1315)
3. Material i marr nga : http://gezimkopani.com/2019/10/23/rendesia-e-xhamise-koder-hani-puke/

Shenim: Materiali eshte ne punim...

"Kushdo qe ka te dhena rreth xhamise se Koder Hanit Puke eshte i lutur qe ti dergoj ne adresen e emailit: gezimi_01@hotmail.com. Rendesi te madhe kan doreshkrimet, fotografi te xhamise, te dhena mbi imam, muezin etj qe kan sherbyer ne xhami.

Moment nga fjala ime me rastin e promovimit te librit te xhamise se Koder Hanit

Fjala ime me rastin e promovimit të librit kushtuar xhamisë së Kodër Hanit 

Ashtu siç e kan përmendur historian por dhe kujtesa e besimtarëve mysliman dhe jo vetem, xhamia e Kodër Hanit,Pukë është ndër xhamit më të vjetra të Myftinisë Pukë. Këto të dhena tregojnë se xhamia e Kodër Hanit është e vjetër mbi 400 vjet, duke e lidhur vjetërsin e saj me Rrugen e Madhe e njohur si Rruga e Karvanave apo Rruga e Gjakovës  të cilen e përdornin udhëtaret mysliman si dhe duke lidhur vjetërsin e xhamisë me Manin e zi të cilin e ka mjell hoxha i parë. Pavarsisht tentativave për demtimin e tij ky man i radh vazhdon të eksistoj dhe sot.

Për këtë xhami historianët thone se është e vjeter mbi 350 vjeçare. Duket qartë që të gjithë bien dakort se xhamia e Kodër Hanit është shume e vjeter , mu ashtu siç është xhamia e fshatit Kabash,Pukë, e fshatit Qerret, Kryezi apo xhamia e vjetër e Dukagjinit në Malzi.
Xhamia Koder Hanit-Pukë ndodhet në një kodrin mjaft të favorshme nga e cila mundëson shikimin e saj nga çdo an e vendit, gjë e cila krijon mundësin e zhvillimit të saj si atraksion jo vetem për besimtarët mysliman por edhe për udhëtar dhe turistat. Kjo bëhet edhe më atraktive ku u përmendetln faktet se si kronikan të ndryshëm kanë shkruar për këtë vend duke filluar nga viti 1637, viti 1662 nga Evlija Çelebi, Prof. Selami Pulaha etj dhe se fundemi Prof. Xhemal Meçi dhe Prof. Bajram Xhafa për dy të fundit në emrin tim përsonal por dhe të Myftinisë Pukë u shpreh falenderimet më të veçanta.

Pa u zgjatur shumë dëshiroj të përmend shkurtimisht rolin e xhamis së Koder Hanit , e cila në fillimet e saj (dikur rreth vitit 1523) ishte Mesxhid i ndërtuar për udhëtaret, por shumë shpejt ajo u bë xhami e mirëfilltë duke marr zë në gjithë vendin, kjo vetem për shkak të institucioneve shtetërore të Perandorisë Osmane e cila pasi ndërtoj xhamin, ndërtoj pranë xhamis godinën e Kajmekamit, Imaratin, Myftinine etj, por edhe për shkkak të Mejtepit të kësaj xhamie , i cili krahas mejtepit të xhamisë së Kabashit, Qerretit, Kryeziut, Malziut etj arriti të përgatisë dhe të nxjerr hoxhallarë, muezina, drejtues institucionesh e drejtues kuvendi, ku mund të përmend Ali Agen e parë prej Zotnive te Pukes, Ismail Isuf (Dede) Laçin e parë i cili për 12 viti ka shërbyer si kajmekam në Kaçanik të Kosoves, të Myftiut të parë pukjanë Musa Et'hem Dizdari (1800-1900), të Myftiut të dyte po pukjan Zenel Hoxhe Mehaj (1853-1945) i cili në vitin 2005 Bashkia Puke e shpall pas vdekjes "Qytetar Nderi", të imamit Asllan Hoxhën i cili regjistroj në këtë mejtep dy djemt e tij Haxhi Elez Hoxha (1910-2002) po ashtu Myfti i Pukes dhe vite më parë shpallur nga Bashkia Pukë "Qytetar Nderi" pas vdekjes, dhe të djali i dytë po ashtu Myfti Ibrahim Hoxha (1922-1912), dhe në pergatitjen e muezinave si: Ali Aga i parë, Bac Aga, Man Rahmani, Selim Baftia dhe Adem Haxhia.

Para se ta mbyll falenderoj Allahun xh.sh. që na mundësoj gjetjen e donatorit për rindertimin e xhamisë së Kodër Hanit Pukë. Po ashtu më këtë rast  dfalenderoj popullin Kuvatjan si dhe Ambasaden e Shtetit të Kuvajtit në Tiranë duke filluar me Ambasadorin e saj Fajez Mishari Al Jasim dhe të Atasheut pranë kësaj ambasade Jasin Al Bader të cilët me datë 2 gusht 2019 pata nderin ti prisja për vizitë në Myftinin e Pukës dhe vendin ku do rindërtohej xhamia e Kodër Hanit-Pukë, po ashtu falenderoj Komunitetin Mysliman të Shqipërisë për mbeshtetjen e dhënë si dhe Korab Kaja drejtor i fondacionit Miresia-Tiranë, si dhe Kadri Morinën President i Eurosig, të axhës tim Xhevdet Kopanit dhe të mikut tim Xhemal Bexhetin nga Tetova. Falë punës së stafit të Myftinisë Pukë gjërat ecen, derisa me datë 16 tetor 2019 u zhvillua ceremonia e nisjes së punimeve për rindërtimin e xhamisë së vjetër të Kodër Hanit-Pukë. Në këtë ceremoni nderoj me pjesmarrjen e tij Kreu i Komunitetit Mysliman të Shqipërisë H.Bujar Spahiu si dhe shumë besimtar dhe përsonalitete. Projektuesi i xhamisë është munduar që xhamia ti përshtatet asaj të vjetrës siç është çatia, mihrabi etj. Me lejen e Allahut xh.sh. inshaAllah vitin tjetër pra në vitin 2022 do zhvillohet ceremonia e inagurimit dhe hapjes së xhamisë së Koder Hanit-Pukë.

Faleminderit për vemendjen dhe dëgjimin tuaj!

Gëzim KOPANI

(Myfti i Pukës)

____________
Fjale pershendetese e mbajtur me rastin e promovimit te librit "Xhamia Historike e Myftinise Puke", Xhamia Koder Hanit, te autorit Prof. Xhemal Meçi , zhvilluar ne qytetin e Pukes me date 27 nentor 2021

Linku kur kam publikuar fjalen time: https://gezimkopani.blogspot.com/2021/12/fjale-ime-me-rastin-e-promovimit-te_2.html

Fotografi bere me rastin e promovimit te librit "Xhamia Historike e Myftinise Puke" me autor Prof. Xhemal Meçi 

Gëzim Kopani (Myfti i rrethit Pukë)