 |
| Fotografi te nje pjese te delegatevete Kongresit te Pare Mysliman Shqiptare, 1923 |
Ne vitin 1921 si pasoj e pushtimit te Stambolli ku ishte edhe kalifati , humben lidhjet me institucionet ne vertesi. Ne kete kohe Bashkesia Islame Shqiptari shpalli shkeputjen prej Shejhul Islamit te Perandorise Osmane dhe kjo u kongretizua ne Kongresin e Pare te Myslimaeve Shqiptare.
Kongresi i Pare i Myslimaneve Shqiptare eshte mbajtur ne qytetin e Tiranes me 24 shkurt te vitit 1923 dhe ai ka zgjatur deri me date 12 mars 1923.
Ne kete kongres moren pjese delegate nga e gjithe Shqiperia duke shpallur mevetesin e Xhamise Myslimane Shqiptare.
a). Detyrat e Kongresit ishin:
-Formimin e dy keshillave
1. Keshilli i Nalte i Sheriatit i perbere prej 4 personash dhe Kryetari i Keshillit te Nalte i Sheriatit ishte Myftiu i Pergjithshem i Komunitetit Mysliman te Shqiperise.
2. Keshilli i Xhamatit.
-Shqyrtimi i buxhetit.
-Aprovimi i rregulloreve.
-Kontrolli i veprimeve te Keshillit te Nalte te Sheriatit
-Kontrolli i veprimtareve te Drejtorise se Pergjithshme te Vakfit.
-Zgjedhjen e Drejtorit te Pergjithshem te Vakfeve
-Hartimin dhe miratimin e Rregullores mbi zgjedhjet ne forumet e Komunitetit Mysliman te Shqiperise.
-Hartimin dhe miratimin e Statutit te Komunitetit Mysliman te Shqiperise.
-Hartimin dhe miratimin e Rregullores mbi organizimin e vakfeve myslimane ne Shqiperi.
b). Funksioni i Keshillit te Nalte i Sheriatit
Keshilli i Nalte zgjidhej nga Kongresi Mysliman i cili zhvillonte punimet ne cdo kater vjet. Zgjedhjet per ne Kongres beheshin konforme rregullores se percaktuar. Nuk mund te zgjidhet delegat ai qe nuk ka mbushur moshen 25 vjec dhe qe eshte i denuar per ceshtje ordinere dhe ai pa arsim perkates. Kongresi ne mbledhjen e tij votoj 4 persona per ne Keshillin e Nalte te Sheriatit , i cili si qender do ishte qyteti i Tiranes. Kryetari i Keshillit te Nalte te Sheriatit perfaqesonte Komunitetin Mysliman te Shqiperise me titull Myfti i Pergjithshem. Keshilli i Nalt i Sheriatit therret Kongresin ne mbledhje te jashtezakonshme , ne rast se keshilli kontrollues e shikon te nevojshme.
Nder te tjera Keshilli i Nalte i Sheriatit kishte per detyre:
-Te punoje per barazin ndermjet myslimaneve duke promovuar Sheriatin.
-Te zhduke besetytnite dhe zakonet e keqija.
-Te pergatis figurat fetare si: Vaiz, Myfti, Myderrize, Teologe, Imame dhe Hatibe.
-Te permisoj pune ne Medreset.
-Te ngrej strehe per te varferit.
-Te analizoj raportet e paraqitura nga Drejtoria e Pergjithshme e Vakfit.
-Te kontrolloj buxhetin e pergjithshem i pergatitur nga drejtoria e finances.
-Te emeroj apo shkarkoje te gjithe nenpunesit e Sherise dhe te Vakfeve.
-Te shqyrtoje dhe te zgjidhi te gjitha akt vendimet dhe fetvate.
-Te pergatis rregulloren e administrimit te pergjithshem.
-Te siguroj botimin e nje reviste te pakten nje here ne muaj.
-Hytbet dhe predikimet qe mbahen para xhematit te pergatiten ne gjuhen shqipe.
-Te perkujdeset per ngritjen larte te besimit.
Ne prefektuara apo nenprefektura Keshill i Nalte i Sheriatit perfaqesohej nga Myfti ose Zvendes (Naibeve) nen kryesin e te cileve vepron Keshilli qendrore i Xhematit me anetare sipas popullates.
c). Funksioni i Keshillit te Xhematit
Antaret e Keshillit te Xhematit zgjidhen cdo kater vjet. Keshilli i Xhematit neper katunder perbehej prej 5 anetaresh qe bashkepunonin me Keshillat e nenprefekturave , prefekturave e keto me Keshillin e Nalte te Sheriatit.
Ne mbledhjen e Kongresit te Pare te Myslimaneve te Shqiperise perfundoj me date 12 mars 1923 ku zgjodhi Keshillin e Nalte te Sheriatit te perbere nga:
1.Vehbi Dibra (KMyftiu i Pergjithshem) nga viti 1923-1929 (1)
2.Hafiz Ali Korça
3.Vejsel Nailiu
Nga tarikatet:
4.Haxhi Adem Baba
5.Sheh Ibrahim Karbunara
Nga civilat:
6.Qamil Bala
7.Reshat Kokalari
Delegatet qe moren pjese ne Kongresin e dates 24 shkurt 1923 eshte si me poshte vijon:
1.Tirane, Mytesim Kelliçi
2.Durres, Hafiz Ali Korça
3.Shkoder, Halit Rroji
4.Shijak, Ahmet Rustemi
5.Kruje, Mehmet Pengili
6.Kavaje, Haxhi Jusuf Kazazi
7.Puke, Xhemal Naipi
8.Lezhe, Hemet R.Maçi
9.Shkoder, Hafiz Sabri Bushati
10.Elbasan, Muharrem Mullahu
11.Peqin, Shyqyri Myftiu
12.Gramsh, Selim Luniku
13.Librazhd, Musa Haxhi Aliu
14.Berat, Qerim Fuga
15.Lushnje, Sheh Ibrahim Karbunara
16.Skrapar, Dervish Aliu
17.Mallakaster, Qerim Buzmadhi Tato
18.Fieri, Adburrahman Fehmiu
19.Vlore, Ibrahim Xhindi
20.Kurvelesh, Ali Koka
21.Gjirokaster, Reshat Kokalari
22.Tepelen, Abdurrahim Tepelena
23.Permet, Salih Hamzaj
24.Libohove, Ali Galibi
25.Delvine, Vehbi Kallapolli
26.Korçe, Shaqir Hoxha
27.Bilisht, Emin Menkulasi
28.Kolonje, Halim Gostivari
29.Pogradec, Banush Hamdiu
30.Diber, Vehbi Dibra
31.Zerqan, Halim Gostivari
32.Mat, Jakup Sabri
33.Kosove, Qamil Bala
34.Has, Rasim Sulejmani
35.Lume, Sheh Xhemaliu
36.Lushoviq, Ihsan Lushoviqi
Aktualisht ne vitin 2019, Myftite e Komunitetit Mysliman te Shqiperise jane:
1.Elbasan, Agim Duga
2.Kruje, Ejol Haxhiu
3.Diber. Muis Kurtula
4.Librazhd, Ardit Hoxhllaku
5.Devoll, Artur Vrenozi
6.Kavaj, Bsnik Leçini
7.Mat, Valdrin Mera
8.Mallakaster, Anis Qafa
9.Delvine, Bledar Ali
10.Sarande, Bledar Mullaj
11.Skrapar, Jusuf Salkurti
12.Malsia e Madhe, Edmir Smajlaj
13.Tropoje, Eduart Demiraj
14.Gjirokaster, Armand Islami
15.Puke, Gezim Kopani
16.Permet, Jemin Muça
17.Tirane, Ylli Gurra
18.Lezhe, Agim Terziu
19.Gramsh, Hasan Cekrezi
20.Vlore, Bilal Bodlli
21.Kukes, Islam Hoxha
22.Peqin, Mensur Rrapanji
23.Fier, Taulant Bicaj
24.Kuçove, Kujtim Civeja
25.Kolonje, Edmond Ceni
26.Kurbin, Emirjon Vathaj
27.Shkoder, Muhamed Sytari
28.Berat, Baftijar Kellezi
29.Pogradec, Namik Mahmutllari
30.Korçe, Ledian Cikalleshi
31.Durres, Redin Quku
32.Has, Sadik Ukperaj
33.Bulqize, Sejdin Strazimiri
34.Lushnje, Gramoz Blliku
Pergatiti
Gezim KOPANI
__________
1. Kryetaret e Komunitetit Mysliman te Shqiperise nga viti 1923-2019 jane: Vehbi Dribra (1923-1929), Behexhet Shapati (1929-1942), Hafiz Sherif Lengu (1942-1945), Hafiz Musa H.Ali Basha (1945-1954), Hafiz Sulejman Myrta (1954-1966), Esat Myftija (1966-1967), Hafiz Sabri Koçi (1990-2003),Selim Muça (2004-2014), Skender Bruçaj (2014-2019), Bujar Spahiu (2019-sot)