Nga;
Myftiu i rrethit Pukë,
Gëzim Kopani
Sipas të dhënave xhamia e fshatit
Iballë [1] është një ndër xhamiat më të vjetra të
Myftinisë
së
rrethit Pukë. Rreth viteteve
1800 numerohet të ken qenë rreth
30 shtëpi myslimane të ndarë në dy fise;
a).
Thaç
b).
Zotni
Edhe sot xhamia ndodhet tek e njëta lagje e cila quhet "
Lagjia e Zotnive". Ajo është e vendosur në mes të shtëpiave. Xhamia e fshatit Iballë ka qenë një kateshe. Brenda saj ka pas mimber, hajatin dhe vendin e grave. Xhamia ka qenë e ndërtur me gur (sipas të dhënave gojore të ardhur nga
Kosova) dhe e mbuluar me tiegull.[2]
Fillimet e xhamisë datojnë me ardhjen e
Perandorisë
Osmane në rrethin e Pukës. Mjaft ndikim kan luajtur tregetarët mysliman që përshkruanin rrugen
Gjakovë-
Has-
Pukë-
Shkodër.[3]
Më vone xhamia Iballë është mirëmbajtur nga vetë myslimanët e kësaj zone. Në këtë xhami ka funksionuar edhe
Mejtepi i Xhamisë
Iballë. Ai u ndërtua rreth vitit
1900 ku si fillim u ndërtua një "
Odë" e veçantë e cila shërbente si
Mejtep për të mësuar fëmijet mysliman.
Mejtepi ka vazhduar deri në vitin
1920. Gjatë viteve
1916 në
Mejtepin e Xhamisë
Iballë kishte të regjistruar rreth
12 djem dhe
2 vajza të moshës
8-14 vjeç. Në këtë
Mejtep u mësonte këndim në gjuhen shqipe si edhe mësime për namazet, mësime të "ashreve"
Kur'anore. Nga të dhënat mësues në këtë "
Mejtep" ka qenë Imami i Xhamisë
Hoxha i Madh Isuf Hoxha dhe
Sadik Hoxha. Në këtë
Mejtep përveç mësime fetarë ka shërbyer edhe si vend takimi për Pleqt e "
Urtë" të cilët her herë bashkoheshin dhe këndonin këngë me çifteli dhe këngë "
pë
rpjetë". Kjo ndodhte disa herë në vit sidomos në muajin e "
Mevludit",
Ramazanit ku imami i
Xhamisë Iballë bashkonte burrat e fshatit dhe gjatë këndimit të "
Mevludit" përveç ilahive, salavateve,këndonin këngë patriotike. Ndërsa për festat e
Bajrameve si në vendët e tjera edhe në këtë fshat ishte zakon vizita nëpër shtepia. Vizitë bënin edhe fëmijët.
Imamët e parë të xhamisë Iballë mësohet të kën qenë "
Imamë
t lë
vizë
s" të cilët në disa raste ishin
Turq dhe
Kosovar si përshembull nga qyteti i
Gjakovë
s dhe
Prizrenit. Ndërsa imam venali ishin:
Isuf Hoxha,
Sadik Hoxha,
Hoxhë Bisha, si dhe
Sherif Arifi.
Me lirimin e fesë edhe kjo zonë filloi të angazhohet në çeshtjet islame duke zgjedhur
Anë
taret e Kë
shillit të
Xhamisë
Iballë si dhe
Anë
tarin e Kë
shillit të
Myftinisë
së
rrethit Pukë për zonën
Iballë. Në vitin
2004 duke dhënë shembullin e tij përsonal
Ismet Kapeta[4] restauroi xhamin e fshatit Iballë duke ndërtuar edhe minaren e Xhamisë. Pas rikonstruksionit, namazin e parë të
Fitë
r Bajramit e ka kryer imam H.
Ibrahim Hoxha [5]
Datë; 02.11.2015
Përgatitur nga:
Gëzim Kopani (Myfti i rrethit Pukë
)
Shënim: Ky historik është i arkivuar pranë Myftinisë së rrethit Pukë me datë;
16.07.2015 me nr.prot;
116.
_________
[1]
Iballë; Fshati
Iballë është një ndër fshatrat më të largëta të rrethit të
Pukes dhe ndodhet mbi
752 m mbi nivelin e detit. Qendra e fshatit shtrihet në një fushë mjaft të bukur. Përmes fshatit kalon një përrua që mban ujë dimer e verë. Myslimanët janë të ndarë në dy fise a).
Thaç dhe b).
Zotni (të cilët janë
Fis Kabashi). Fisi i
Thaçit është i përbërë nga dy besime mysliman dhe katolik, ndërsa fisi i
Zotnive është mysliman. Shënimet e Imam
Gëzim Kopani, viti
2006.
[2]Thuhet se guret e
Xhamis Iballë kan qenë gur të gdhëndur mir dhe me forma të ndryshme madje edhe sot me fanatizëm banorët ruajnë një të till.
[3]
Gëzim Kopani; Kjo rrugë ndryshet quhet rruga e
Gjakovës ose
Rruga e Madhe. Ajo kalonte në disa vende në
Rrethin e Pukë
s që përshkruante fshatrat si:
Kabash,
Rrape,
Kryezi (në fshatin
Kryezi kalonte edhe
Rruga e Madhe që lidhte edhe fshatin
Iballë. Sipas të dhënave gojore të
Iballë
s dhe të Kryeziut del se: "Myslimanët e Iballës dhe jo vetem kan ngren e pi në shtëpiat e
Agë
ve të
Kryeziut." Ka pas rastë që edhe kan flet e pushu veçanarisht në kohen e dimirit.),
Flet,
Dardhë etj.
[4]
Ismet Kapeta; Është nip me shtëpin e Hoxhallarëve
Zezaj Pukë,
Ibrahim dhe
Elez Hoxha.
[5]
H.Ibrahim Hoxha; Asakohe Myfti i rrethit Pukë.
