Thenie nga Hoxhe Hasan Tahsini

Imama Hasan Tahsini 1811 -1881 

"Jemi nje komb i veçant, kemi gjuhen tone te veçante, ndaj duhet te jetojme me vete si gjithe kombet e tjera." 

"Do te kerkoj dituri, ate qe e beri njeriun njeri." nga Hoxhe Hasan Tahsini (1)

Pergatiti

Gezim KOPANI 

_______________
1.Hoxhe Hasan Tahsini u lind ne vitin 1811 ne fshatin e Ninatit afer Filatit ne Cameri  dhe vdiq ne Stamboll ne vitin 1881. Mesimet e pari i mori ne Preveze per te vazhduar me pas ne qytetin e Baratit nga babai i tij pasi babai i tij (Osman ef.Rushi) u caktua Myfti i Beratit, me pas Hoxhe Hasan Tahsini vijoj studimet ne Stamboll ne Medresen Fatih e larte ne Stamboll, dhe per shkak te dijes dhe zgjuarsis i vendosen mbiemri Tahsin qe do te thote i Pelqyer apo shembullor. Me perfundimit e stutimeve u emrua mesues ne po ate Medrese. Per shkak te dijeve zyrtaret e arsimit ne Perandorin Osmane vendose qe ta dergojne Hoxhe Hasan Tahsinin ne France.
Hoxhe Hasan Tahsini ka qene Rektori i pare i Universitetit te Stambollit.Ishte nje nder themeluesit e Lidhjes se Prizrenit 1878. Po ashtu Hoxhe Hasan Tahsini ishte themelues i Shoqerise se Dijeteve Shqiptare (Xhemijeti ilmije-i Arnavudije) Hoxhe Hasan Tahsini ka shkruar rreth 20 libra shkencore astronomik, pedagogji etj. Veprat me te njohura te Hoxhe Hasan Tahsinit jane; Shkenca e Shpirtit,Psikologji (Psikoloji yahut ilmi ruh),Te fshehtat e ujit dhe ajrit (Esrari abu hava), Edukimi i femijeve (Murebbi atfal) etj  Ai themeloj revisten shkencore te quajtur "Mexhmuai Ulum dmth: Revista Dituria"

Mejtepi i xhamise se Plumbit Shkoder

Mejtepi i Xhamise se Plumbit Shkoder

Para se te ndalohet besimi fetare me ligj, hoxhalleret qe kan sherbyer tek Xhamia e Plumbit ishin; Hafiz Ahmed Misria, Haxhi Abdullah Myftia, Haxhi Osman Abdyl Mexhidi, Molla Salihi , Hamza Efendi Molla Abdyli.

Pergatiti
Gezim KOPANI 

Pazari i madh i Shkodres, 5 Xhamit dhe Mejtepet

Pazari i madh i Shkodres, Xhamia e Hynqarit

Nje nga qytet me te njohura por edhe me te vjeter te Shqiperise eshte Shkodra. Ne kete shkrim do paraqes disa te dhena mbi Pazarin e madh te Shkodres.
Pazari i madh i Shkodres ka qen i shtrire poshte Kalasa se Rozafes dhe nga ana e Liqenit te Shkodres deri tek lumi Buna me nje gjatesi prej rreth 2 km.
Ne pazar mund te merrnin pjese mbi 30 mije persona. Pervec tregetis nga toka, tregtaret Shkodran benin tregti edhe nga deti pasi ne breg te Liqenit apo lumit Buna ankoroheshin anijet tregtare dhe jo vetem.
Per shkak te tregtise se madhe ne zonen e Ures se Bunes u ngrit edhe Zyra Doganore. Pazari i madh i Shkodres kishte rreth 30 sokake (1) ky cdo sokak kishte tregtare te vecante te ndare sipas zejeve.
Sokaket me te njohur ishin;

Zyra Doganore Shkoder

Sokaku i Parruces 
Sokaku i Tophanes 
Sokaku i Molit (porti) 
Sokaku i Peshkut 
Sokaku i Skeles

Pervec sheshit te madh dhe Krye pazarit, Pazari i Shkodres kishte edhe Bezistenin. Aty ruheshin mallrat e cmueshme. Bezisteni ishte i rrethuar dhe i mbyllur(2), kjo per shkak te objekteve te vjetra, te floririt, xhevahire etj. Bezisteni ka pasur rreth 40 dyqane dhe aty dy kateshe.(3)

Pazari i Madh i Shkodres kishte pese xhami, ku permendi; 

1. Xhamia e Karahysenit (4),
2. Xhamia e Sulejman Pashes,
3. Xhamia e Hynqarit (per me shume kliko ketu: ( https://gezimkopani.blogspot.com/2018/06/xhamia-e-hynqarit-shkoder.html)
4. Xhamia e Shatervanit ose sic njihet ndryshe xhamia e Teqes.

Xhamia e Ures (vëve)

5. Mesxhidi i Sheshit te Teqes.

Pervec xhamive, ne Pazarin e madh te Shkodres mesohet te kete pasur edhe pese Mejtepe. 

Vlen te theksohet se nder dyqanet me te njohur kan qene: dyqani i shitesve te peshkut, dyqani i kasapeve, etj. Pervec dyqaneve tregtare Pazari i madh i Shkodres kishte; Bujtina (hane), 5 xhami, kafen, berberhane etj. Qoft diten apo naten Pazari i madh i Shkodres ruhej nga roje.(5)

Pazari i madh i Shkodres ka qene Pazari me i madh ne Ballkan. Per shkak te bukuris, organizimit, vendodhjes Pazari i madh i Shkodres rradhitej pas atij te Stambollit. (6) 

Ne Pazarin e madh te Shkodres merrnin pjese per tregeti , tregtare nga gjithe trevat Shqiptare (7), Kosova, Mali i Zi, Serbia etj.

Disa thone se Pazari i Shkodres u ndertua para Perandoris Osmane, ndersa disa te tjere thone u ndertua gjate kohes se Perandorise Osmane dhe u administrua nga Bushatlite.

 

Ankorimi i anijeve ne Shkoder

 Pasi u largua Perandoria Osmane nga Shkodra, Pazari i Madh i   Shkodres u vu ne shinjester te pushtuesit duke e grabitur dhe   shkaterruar ate. Te paret qe e bene kete ishin malazezet ne  vitin 1913, te cilet pasi plackiten mallin, dogjen 250 dyqane, disa te  tjere thone se u dogjen 1500 dyqane.
 Pazari i Madh i Shkodres u shkaterrua totalisht ne vitin 1944 nga sistemi komunist. Sikur te mos mjaftonte kjo, u ndalua lundrimi ne  lumin Buna dhe dalja ne det.

Pergatiti

Gezim KOPANI

_____________

1.Thuhet se fjala Sokak vjen nga arabishtja, (suke = pazar).
2.Bezisteni ka pasur kater porta te medha hyrse, dhe dy porta te vogla.

3.Ky kompleks u shkaterrua ne vitin 1944.
4.Pas vitit 1967 xhamia e Karahysenit u perdor si depo per tharrjen e peshkut.

5.Mund te ken qene roje qe paguheshin nga tregtaret, ose ushtare, ose polic. 

6.Pervec Pazarit te Shkodres, Pazar shum i bukur por edhe i madh ka qene edhe ai i Prizrenit.

7.Perfshire ketu edhe tregtar Pukjan.

Nga vjen fjala Shkoder ?

Qyteti i Shkodres ka pasur disa emertime. Ate e hasim qysh prej lashtesis me emrin Skodra ndersa ne shekullin II- p.k gjetur nje monedh e Presbuter Diocleas te shkruar Scodaris.
Ne boten latine Shkodra eshte quajtur Skodrinon qe do te thote "Shko drino". Thuhet se pas vitit 1287 Shkodra eshte quajtur me emrin Scutarum duke u pershtatur me italishten Scutari e kjo deri ne shekullin XX.
Ndersa ne kohen e Perandorise Osmane , Shkodra eshte quajtur "Ishkodra",e disa thone se emri "Shkoder" vjen nga fjala: "Shiko Kodren" e pastaj hapja e shtepive "tek pazari" ngeli fjala "ish kodra" pasi banimet e Shkodres kan qene ne Koder aty ku ndodhet sot kalaja. Gjate kohse Osmane Shkodra u quajt "Işkodra" ose "Ishkenderije" nga "Ishkender" pasi ato thonin se te paret e ketij vendi jane bijte e Aleksandrit te madh, dhe emri Aleksander u kthye me emrin mysliman Skender.

Vizitoni web faqen time http://gezimkopani.com/

Pergatiti

Gezim KOPANI

Islami denon dhunimin e gruas

Islami si fe e paqes denon dhunen ne cdo lloj forme qe ajo shfaqet . Nder vlersimet me te medha qe islame ka bere, eshte vlersimi i gruas. Ne Kur'an Allahu xh.sh. ka vendosur nje kapitull (sure) me emrin e gruas e cila  quhet surja En Nisa. Gruaja ne islam konsiderohet shtyll e familjes dhe shoqerise. Para ardhjes se Profetit Muhammed a.s. ne Arabi, grate u dhunonin, nuk gezonin te drejta etj, por me ardhjen e Profetit Muhammed a.s. u rikthye dashuria dhe respekti ndaj gruas. Ajo gezoj te drejtat ashtu sikurse edhe mashkulli. Ishte pikerisht islami ai qe i dha te drejtat e plota gruas, e drejte per per e fjales, vendosjes, arsimit, etj. Femra dhe mashkulli jane pjese te njera-tjetres, ate e kan te ndaluar ti bejne keq njeri-tjetrit, perkundrazi ata duhet te jene streh, gezim dhe mbeshtetje per njeri-tjetrin.

Allahu xh.sh. thote:
"Nga faktet e madheshtis se Allahut xh.sh eshte qe per te miren tuaj, Allahu krijoi nga vete lloji juaj palen femren (gruan)."
(Er Rrum; 21)

Tregohet se nje here teksa Ebu Bekri shkoj per te vizituar Profetin Muhammed a.s. degjoj zerin e vejzes se saj Aishes (e cila ishte bashkeshortja e Profetit Muhammedit a.s.) duke i ngritur zerin Muhammedit a.s. aq sa e degjoj zerin e saj jasht. Kur Ebu Bekri hyri brendi ju afrua vajzes (Aishes) dhe (tregohet me dore te ngritur) i thote: Guxon tia ngresh zerin Profetit te Allahut ? Ne kete mes nderhyn Profeti Muhammed a.s. duke e ndaluar. Ebu Bekri i zemeruar me vajzen e tij del jasht. Pasi doli, Profeti Muhammed a.s. i thote qe te shpetova (nga ndoje goditje).Per shkak te ngjarjes Ebu Bekri qendroj disa dita pa shkuar tek Muhammedi a.s. Pas disa ditesh Ebu Bekri vendos te shkoj perseri tek shtepia e Muhammedit a.s., mire po kesaj here gjen vajzen e tij bashk me Muhammedin a.s. te gezuar. Duke i shikuar keshtu, u gezua dhe u tha: Me lejoni tjem edhe une pjese i ketij gezimi ashtu sic edhe me merzitet disa dite me pare. Ne kete momente Muhammedi a.s. i thote: Keshtu po! (Ebu Davudi, Ahmedi)

Hadithi i mesiper tregon se si i Derguari i Allahut xh.sh. nuk ka lejuar babain ta godas vajzen, pra as qe behet fjale per veprime te tjera, aq me teper per vrasje. Ne kete kuader Allahu xh.sh. ne shume ajete te Kur'anit thote: "mos vrisni", "ai qe vret nje njeri me pa te drejte eshte si te kete vra gjithe njerezimin."

Allahu xh.sh. thote: "Kaloni jete te mire me grat." (En Nisa; 19)

Ky eshte islami, i cili urdheron per paqe, dashuri e respekt. Islami urdheron meshkujt qe me grat tia kalojme mire dhe te jene te lumtur. E njejta gje eshte edhe ndaj femijeve. Normalisht jeta e kesaj bote ka shume sfida por ato duhet perballuar sebashku me durim, me qellim kapercimin e tyre. Cildo qe ben gabime qofte edhe mysliman/e praktikant apo jo , jane gabime individi dhe jo gabime te islamit apo shoqerise, pasi nese do behet kjo eshte padrejtesi, pasi faji individual nuk mund te jete faj apo krim qe faqeson masen apo nje bashkesi te caktuar.

Ndersa ne hytben e lamtumires Profeti Muhammed a.s. ka thene:
"O njerez! Respektoni te drejtat e grave! Trajtoni ato me dashuri dhe dhembshuri! Ju keshilloj qe per to te keni frik Allahun! Ju i moret grate si amanet nga Zoti, ju u betuat me ndertin dhe virtyin e tyre duke dhene fjalen ne emer te Zotit (betimin ne momentin e kurorezimit, nikaut). Ju keni te drejta mbi grate, por edhe grate kane te drejta mbi ju! E drejta juaj eshte qe ato te mos e marrin neperkembe nderin e familjes suaj kurse e drejta e grave mbi ju eshte qe tu siguroni atyre ne menyre legale, cdo lloj veshjeje dhe ushqimi. Nuk i lejohet gruas qe ti jape dikujt tjeter nga malli i te shoqit pa lejen e tij."
(Muslimi etj)

Ndersa ne nje thenje tjeter Profeti Muhammed a.s. ka thene:
"Porositeni midis jush per miresjellje ndaj grave." (Buhari, Muslim)

Nje rast teksa profeti Muhammed a.s. po predikonte ne lidhje me poziten e gruas ka thene: "Me i mire nder ju eshte ai qe eshte i mire me bashkeshorten e tij." (Muslimi)

Profeti Muhammed a.s. ka thene: 
"Obligimet e burrit ndaj bashkeshortes (gruas) jane: ti qendroj prane cdo here kur ajo ka nevoj, ta veshmbathe, te mos e dhunoje , te mos ia marr fytyren dhe mos ta hidheroje." (Hakimi)

Pergatiti

Gezim KOPANI

Rreth familjes mund te mesoni me shume duke klikuar ketu: FAMILJA

Shpallja e qytetit te Tiranes, Kryeqytet te Shqiperise 1925

Ne vitin 1920 Tirana u shpall perkohesisht Kryeqyteti i Shqiperise. Pese vite me vone pikereshit me 11 shkurt 1925 Tirana u shpall Kryeqyteti i Shqiperise. Qytetari i pare i qytetit pra Kryetari i pare i Bashkise Tirane u be Myftiu Ismail Ndroqi.

Ne fotografi Myftiu i Tiranes Mytesim Kelliçi, Aqif Pash Biçakçi, Abdi Bej Toptani, Ahmet Zogu.

Myftiu Ismail Ndroqi

Ne vitin 1917 , Myftiu Ismail Nroqi u zgjodh Kryetar i Bashkise Tirane, detyre te cilen e vijon deri ne vitin 1922. Nga viti 1924 deri ne vitin 1929 ka sherbyer si Myfti i Tiranes, me pas nga vitit 1929 deri ne vitin 1944 ka qene Myfti i Durresit. Studimet e para Myftiu Ismail Ndroqi i ndoqi ne shkollen Rushdije Tirane per te vazhdur studimet e larte ne Stamboll. Ismail Ndroqi lindi ne vitin 1878 dhe vdiq me 5 mars te vitit 1944.

Pergatiti
Gezim KOPANI 

Dhurata me e mire qe prinderi mund ti bej femijes...

Per rendesin e familjes Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Prinderi (babai ose nena) nuk mund ti dhuroje asgje me te bukur femijes se tij sesa edukaten e mire (moralin e mir)." (Tirmidhi)
Ne islam familja eshte gjeja me e çmuar. Ajo eshte miresia te cilen Allahu xh.sh. ia ka dhene njeriut. Edukimi dhe ruajtja e familjes eshte obligim per cdo mysliman e njeri. Nje familje e cila nuk edukon me moral te larte femijen e tij, ka pergjegjesi pasi ai femije i cili rritet pa edukaten e mire, me shume mundesi ai do te anoj nga e keqja, gje e cila eshte e demshme per te gjithe.
Allahu xh.sh. thote: "O ju qe besuat, ruani veten dhe familjen tuaj prej zjarrit..." (Et Tahrim; 06)
Per ta kuptuar kete ajet duhet shtruar pyetja: Per ke eshte zjarri? Zjarri (xhehenemi) eshte per ato qe bejne vepra te keqija,qe bejne trazira, qe shkojne pas harameve e puneve te liga etj.
Per ta bere me te qarte se cfare eshte e liga apo e keqja po sjell nje ajet ku Allahu xh.sh. thote:
"Mos iu afroni imoralitetit (zinas), sepse vertet ajo eshte veper e shemtuar (e ndaluar) dhe eshte nje rruge shume e keqe." (Isra, 32)
Nese duam te jemi larg zjarrit, atehere automatikisht duhet te qendrojme larg te keqes, harameve dhe menjehere duhet te bejme vepra te mira. S'ka gje me te mire se sa familja e mire. Ajo behet e mir nese ne (prinderit) jemi te mir, por nese nje prinderi nuk eshte i mir, nuk e ka ruajtur veten nga keqja, nuk  ka moral te lart, nje i till si mund ta edukoj femijen e tij? Qe te mos kemi prinder qe nuk jane te mire, duhet te punojme ne permirseimin e tyre duke edukuar femijet me moral te larte islam si dhe duke i pergatitur ato ne perballimin e jetes. Nje femije i cili riter me normat e moralit, me noramat e islamit etj, kur te rritet e te behet prinder do jete prind shembullor, duke rritur familje te shendetshme.

Ali ibn Ebi Talibi r.a. duke komentuar se si duhet ta ruajme familjen nga zjarri ka thene: "Mesoni dhe edukoni ata (femijet) mir." (Hakimi)

Cili eshte roli i islamit ne edukimin e familjes apo femijes?

Islami edukon famijen qe te adhuroj Allahun xh.sh, te kete moral te larte, te jete i drejte, te mos jete munafik (dyfytyresh), te mos mashtroj, te mos shkoj nga harramet (alkoli, bixhozi etj), te mos shkoj pas imoralitetit, te mos shkoj pas vjedhjes etj. Keto mesime dhe shume te tjera ben qe te kemi femije me moral te larte.
Tregohet se nje here shoku i profetit Muhammed a.s. Abdullah ibn Omeri r.a. rastis te takoj nje dal te ri i cili ruante disa dele. Per te shikuar se cfare djali eshte, Omeri i kerkon ti blej nje dele. Djali i pergjigjet se nuk jane delet e mija dhe se une jam thjesht bari i tyre. Omeri i thote: Ti me shit nje dele mua, ndersa zotit te deleve thuj se nje dele e ka ngrene ujku. Ne kete momente djali i thote: A nuk na shikon Allahu? (Pra, mir se pronarin e deleve e mashtroj, si mund ta mashtroj Allahun xh.sh. i Cili shkon cdo gje). Omeri r.a. u gezua shume me kete pergjigje dhe u largua.

Ne nje trasmetim kemi se Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Me e vlefshma gje qe babai mund ti jap birit te tij eshte edukata e mire dhe pergatitja per jeten."

Ne kohen e Profetit a.s. u dalluan disa qe jepnin sadaka te varferve me qellim ardhjen ne ndihme te tyre dhe perfitimin e sevapeve. Mirepo nga ana tjeter ato kishin harruar te merreshin me familjen dhe femijet e tyre. Per kete Profeti Muhammed a.s. ka thene:
"Me mire per te gjithe ju eshte te edukoni femijet tuaj se sa cdo dite te jap gjysme sa'a te verferve." (Trans nga Xhabir ibn Sumere r.a., shenuar tek Tirmidhi)

Transmetohet nga Abdullah ibn Omeri r.a. se Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Te gjithe ju jeni barinj dhe secili eshte pergjegjes per tufen e tij. Udheheqesi eshte bari, burri ne familjen e tij eshte bari, gruaja eshte bareshe ne shtepin e burrit te saj dhe rojtare e famijeve. Te gjithe ju jeni barinj dhe secili eshte pergjegjes per tufen e tij." (Buhari)

Ne nje hadith (thenie) tjeter Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Shpenzimet qe ke bere ne rruge te Allahut; Shpenzimet e bera per lirimin e roberve; Shpenzimet e bera per te varferit dhe Shpenzimet e bera per familjen tende, shperblimin me te madh nder ta eshte ai i familjes." (Muslimi)

Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Besimtari me i mir ne iman eshte ai qe ka moralin me te mir, ndersa me te sjellshmit prej jush jane ata qe jane me te sjellshmit ndaj bashkeshorteve te tyre." (Tirmidhi)

Ne nje hadith tjeter ne lidhje me familjen Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Kur Allahu te jep mirqenie, atehere fillimisht shpenzo per veten (formim) dhe per familjen tende."

Profeti Muhammed a.s. i ka kushtuar vemendje te vecante grave dhe rolit qe ajo ka ne edukimin e familjes duke thene: "Kush edukon nje grua ka edukuar nje shoqeri."

Prinderi duhet te dije si te sillet dhe si ta edukuje femijen e tij. Ai duhet te sillet bute me te. Ne lidhje me kete Profeti Muhammed a.s. ka thene:

"Kush ka tre vajza dhe sillet mire me ta (bute), kujdeset per ta (i furnizon), i edukon dhe i marton ato (detyrimet martesore), do jete prej banoreve te xhennetit. Nje nga shoket pyet Profetin Muhammed duke i thene: Po ai qe ka dy vajza? Profeti Muhammed a.s. i pergjigjet: Eshte e vlefshme edhe per ate qe ka dy vajza." (Trans nga Xhabiri r.a. tek Ahmedi dhe Taberani)

Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Shikimi me dashuri qe nena apo babai i ben femijes se tij eshte adhurim (sevap)."
Cdo femije veren dashurin qe prinderi ka per te. Po ashtu prinderi duhet te jete pasqyra e femijes. Edukimi i familjes me moral te larte do bej qe te kemi shoqeri te mire. Per ta mbyllur kete teme do sjell shembullin e nje mesuesi qe deshiroj te testoj nxenesit e tij

"Nje dite mesuesi urdheroj (si detyre) nxenesit qe te kapnin nje zog dhe ta thernin, mire po me kusht qe askush te mos i shikoj. Te nesermen te gjithe femijet kishin sjell zogjt e therur, pervec njerit (te cilen shoket e perqeshnin, duke i thene; ja ky i paafti, ska qene i zote te kap nje zog), te cilin mesuesi e pyeti: Perse nuk e ke kryer detyren qe te kam dhene? Nxenesi u pergjigj: Kam kerkuar nje vend per ta kryer ate qe me kishit lene per detyre, por ku arrita aty ndjeva se me shikon Allahu xh.sh i cili shikon cdo gje, prandaj nuk mund te gjej vend ku nuk me shikon askush dhe nuk erdha me detyren e bere. Me te degjuar pergjigjen, mesuesi i kenaqur lavderoj djalin duke u thene te tjereve qe ky eshte i vetmi qe ka vepruar drejte, ndersa te gjithe ju te te tjeret keni vepruar gabim, pasi nuk keni bere llogarin se Allahu xh.sh. shikon cdo gje." (Muahmed Nur Abdul Hafidh)

Pergatiti

Gezim KOPANI