Skip to main content

Shënjat e rëneis së një shoqërie dhe shteti - Ibn Haldun

Image
By Gezim Kopani
Libri Kitabul Ibra i Ibn Haldun 

"...Kur shtet shemben , frika mbizoteron dhe njerezit kerkojne strehim. Çudira shfaqen, perhapen thashethemet, miqt behen armiq dhe armiqte behen miq. Genjeshtra behet me e forte, ndersa zeri i se vertetes dobesohet. Shfaqen fytyra te çuditshme, ndersa fytyrat e njohura zhduken. Enddrat behen te pakta, shpresa vdes dhe te mençurit ndihen me te tjetesuar. Tiparet e fytyres humbasin.
Zeri i te mençurve mbytet ne zhurmen e predikuesve dhe ne garen per perkatesine. Te gjithe mbeten ne nje gjendje vigjilence dhe pritjeje. Situata kthehet ne projekte te mergimtareve dhe Atdheu behet stacion nisjeje. Vendet ku jetojme behen valixhe, shtepite kthene ne kujtime dhe kujtimet kthehen ne perralla!"
(Ibn Haldun (1) ne librin e ti te famshem Kitabul Ibra dhe ne El Mukaddime dmth ne hyrje te tij nder te tjera shkruajti kete pjese te siper shenuar) (2)

Pergatiti
Gezim KOPANI



__________
1. Ibn Haldun lindi 27 maj 1332 ne Tunizi dhe vdiq ne Egjipt 17 mars 1406.
2. Kitabul Ibra eshte vepra me e madhe e Ibn Haldun. Eshte e njohur El Mukaddime e cila quhet nder hyrjen me te fashme qe nje autor libri ka bere. Aty ai jep mendimet e tij mbi sjelljen e: shoqeris , shtetit etj. Ne kete liber ai flet mbi historin e arabeve, persve, grekeve, romakeve, turqve etj. Libri i ti eshte konsideruar si nje nga enciklopedit e medha historike te trajtuara ne kohen e tij.

Popular posts from this blog

Fisi i Kabashit

By Gezim Kopani
Kabashi është vendbanim i lasht ë dhe deri n ë fillim t ë shek. XVII ka qen ë qendra m ë e r ënd ësishme ekonomike , politike , fetare dhe kulturore p ër mbar ë krahin ën e Puk ës. K ët ë e d ëshmojn ë: gjetjet arkeologjike q ë faktohen q ë nga shek. II-IV , Trase e Udh ës s ë Madhe q ë lidhej me Adriatikun e Shkodren me Dardanin ë dhe brigjet e Danubit, duke d ëshmuar se Kabashi  ësht ë vendbanim i lasht ë dhe kishte qytez ë q ë n ë kohen romake. Po ashtu Kalaja Qytez ë , Kalaja e Zbubit , Kalaja e Boks me sarajet e Lek ës ku kan ë sunduar fiset: Ziu, Blinisht dhe Principata Dukagjini. I pasur n ë aspektin gjeoetnologjik me nj ë tok ë ku prodhohen: Rrush, arr ë , moll, dardh ë, qershi, man, thana, g ështenja aq sa formohet pyll ë me g ështenja, si dhe shume fruta pylli si: boronica etj. Po ashtu vend i p ërferuar p ër bletarin ë. Deri n ë shekullin XX blektoria ka pasur mjaft zhvillim ku jan ë num ëruar dhjetra kope t ë m ëdha , aq sa nuk kishte kullot ë q ë t ë plot ësonte ushqim...
Lexo më Shumë »

Shtatë Bajrakët e Pukës

By Gezim Kopani
Qyteti i Pukes ne vitin 1952 Sikurse dihet në fillim njerëzimi ishte i organizuar mbi bazen e fiseve. Në Shqiptari zonat malore quheshin  Malësi  , emer ky qe natyrisht vjen prej fjalës:  mal . Për ta kuptuar këtë  Faik Konca  thotë: "Malësia ndahet në disa njësi, që shqiptarët i quajnë  Male . Fjala mal tregon vërtet një mal, por me të cilin kuptohej njësi dhe drejtimi i atij vendi. Pëshembull viset fushore do të thoshin: " Mali i  Shalës  po shkon në luftë! " Pra shqiptarët ndarjen dhe sundimin e tyre e quanin "Male ose Malësi" p.sh; " Malsia e  Gjakovës ", ndërsa më vonë Perandoria Osmane i quajti  Bajrak që do të thotë: "Flamur". Më   tej   Faik Konica   shkruan: " Më sa duket, në kohen e pushtimit turk (osman), secili mal kishte flamurin e vet. Kreu i Malësisë ose Bajraktari ishte një përson që e kishte trashëguar këtë titull, që i lihej djalit të madh nga i ati (baba) dhe, në mungesë të tij i lihej mashkullit më të a...
Lexo më Shumë »

Fshatrat e rrethit te Pukes

By Gezim Kopani
Rrethi i Pukes kufizohet me: Shkoder, Lezh, Mirdite, Kukes, Has dhe Tropoj. Rrethi ka nje shtrirje gjeografike prej 1034 km2. Ne rreth ndodhet malet e larta si: Mali Munell, Malli Krrabit (Mida), Mali i Terbunit etj. Po ashtu rrethi i Pukes ka lumin Fan, Lumin e Gomines, Lumi Gomsiqe. Ne rrethin e Pukes ndodhet dy Bashki; Puke dhe Fushe Arrez dhe ka keto njesi administrative:  Njesist adminsitrative te rrethit Puke (ish komuna) jane: Qerret, Qelez, Rrape, Gjegjan , Iballe, Qaf Mali, Rrape, Blerim dhe Fierze.  Fshatrat e rrethit Puke jane: 1. Kabash 2. Qerret i Madh 3. Iballe 4. Berish Vendi 5. Kryezi 6. Aprip Guri 7. Armiraj 8. Arst 9. Miliska 10. Lajthize 11. Berish Eperme 12. Berish e Vigel 13. Levoshe 14. Levrushk 15. Pla 16. Bicaj 17. Meçe 18. Blerim 19. Luf 20. Lumbardh 21. Lumzi 22. Blerim 23. Blinisht 24. Mesul 25. Mertur 26. Mezi 27. Midh 28. Bushat 29. Buzhal 30. Miliska 31. Mollekuqe 32. Orosh 33. Dedaj 34. Dardhe 35. Dom 36. Duzhnez 37. Flet 38. Fierz 39. Plet 40. P...
Lexo më Shumë »

Më të lexuarat e javës

Mesazhet e Profetit Muhammed a.s. dhënë nga hutbja e xhumasë

By Gezim Kopani
Muhammed a.s Pas disa ditesh mikpritje te Profetit Muhammed a.s. ne  Kuba (1) , profeti Muhammed a.s. diten e xhuma niset per ne Medine. Ne kohen e drekes ndaluan ne vendin e quajtur  Ranuna . Ne kete vend Profeti a.s. mbajti hytben e xhumas. Ne kete kohe u be obligim falja e namazit te xhumas. Gjate hytbes nder te tjera Profeti Muhammed a.s. tha: "O njerez! Para se te vdisni, pendohuni (beni tevbe). Sa te keni mundesi , beni pune te mira. Rregulloni marredheniet tuaja me Allahun duke dhene sadaka hapur dhe fshehuarazi, e te permendi sa me shume Allahun. Nese do veproni keshtu, do ju vije furnizimi (bereqeti), ndaj ndihmoni dhe arrini te siguroni gjerat qe nuk keni mundur ti siguroni! Dijeni se Allahu xh.sh. , ne kete muaj te ketij viti, ne kete vend, e ka bere te detyrueshme faljen e namazit te xhumas , dhe do jete keshtu deri ne kiamet. Sa te jem gjalle, por edhe pas vdekjes time. Kushdo qofte qe ka shikuar imamin qe fal xhuman dhe e le pa fal xhuman , nuk do te kete kurre ...
Lexo më Shumë »

Çfarë ka thënë shkrimtari dhe poeti i njohur G.Wells për Profetin Muhammed a.s ?

By Gezim Kopani
"Muhammedi a.s. e beri haxhin e lamtumires, nje vit perpara vdekjes. Me ate rast mbajti para popullit, fjalimin madheshtor. Gjeja e pare, te cilen e shpalli te pavlefshme ishte vjedhja dhe plaçkitja, si dhe hakmarrja dhe gjakderdhja. Ne pjesen e fundit te fjalimit, solli parimin e barazise se plote, ne mes nje muslimani me ngjyre dhe halifit (Udheheqesi). Kjo, me vone ndikoi ne veprimtari te drejte fisnike dhe kaliti njerezit me frymen e fisnikerise dhe tolerances. Ishte ky, nje realizem shume i larte, qe arriti te ndertohet ne jete. Keshtu, u themelua nje shoqeri, me me pak totalitarizem dhe me me pak padrejtesi shoqerore, se cilado shoqeri tjeter e mehershme." (H.George Wells - Shkrimtar dhe poet i njohur Anglez) Pergatiti Gezim KOPANI
Lexo më Shumë »

Modestia e Profetit Muhammed a.s. (Paqja qofte mbi te)

By Gezim Kopani
Profeti Muhammed a.s. dhe pse ishte udheheqes i nje populli, ishte njeriu me modest nga te gjithe. Edhe pse ndjekesit shtoheshin dite pas dite Profeti Muhammed a.s. vazhdonte te ishte njeri i thjeshte, respektues, ndihmues dhe dashamires ndaj te tjereve. Kur profeti Muhammed a.s. u nis nga Kuba per ne Medina , njerzit e Medines me gezim kishin dal per ta pritur. Diten e hene karvani i profetit Muhammed a.s. arrin ne Medine, nga pema e hurmave nje ze i larte gezimi tha: Po vjen i bekuari qe presim ! Medinasit filluan te vrapojne per te pritun Profetin Muhammed a.s. , me kengen Talaal bedrua alejna. Meqenese nuk e kishin pa ndonje here, edhe nuk e njihnin profeti Muhammed a.s. dhe ne fillim filluan ti benin respekt Ebu Bekrit r.a., dhe kur ai gati filloi te tregoj se nuk jam Muhammedi , profeti Muhammed a.s. i beri me shenje qe te mos flas. Keshtu ne qetesi profeti a.s. vijoj derisa sa profetit Muhammed a.s. i ra dielli , dhe Ebu Bekri r.a. menjehere nxitoi ti bej hije me palerinen e ...
Lexo më Shumë »

Urime vitin e ri shkollor 2025 - 2026 !

By Gezim Kopani
Me rastin e fillimit te vitit te ri shkollore 2025 - 2025, i uroj suksese te gjithe nxenesve, dhe veçanarisht ayre qe sot ulen per here te pare ne bankat e shkolles dhe atyre qe vijojne rrugetimin e dijes. Ky vit nis me nje realitet edhe me te dhimbshem ; gjithnje e me pa zera femijes degjohen ne oborret e shkolalve tona. Kur kujtoj se vetem disa vite me pare, vetem ne mesimin e besimit ne xhamin e Pukes kishim mbi 170 nxenes, sot, po aq numerohen ne shkollen e qytetit. Nje shenje alarmante e shpopullimit qe prek zemren e shoqerise tone. Eshte koha qe institucionet vendore dhe qendrore te ndermarrin hapa te menjehershem per te kthyer shpresen, per te forcuar mireqenien dhe per t'u dhene qytetareve, veçanarisht te rive, prinderve dhe femijeve arsye te prekshme per te qendruar prane vendlindjes se tyre dhe Atedheut tone te dashur! Le te punojme per te ardhmen, sepse e ardhmja eshte ne bankat e shkolles, ne syte e femijeve tane. Gezim Kopani 
Lexo më Shumë »

Jeta e Profetit Muhammed a.s

By Gezim Kopani
Profeti Muhammed a.s. eshte pejgamberi i fundit te cilit Allahu xh.sh. i ka zbritur librin e bekuar Kur'anin . Profeti Muhammed a.s. eshte nje nder krijesat me te nderuara dhe me te dashura te Allahut xh.sh. dhe besimtareve mysliman. Prejardhja e Muhammedit a.s. nga babai  Profeti Muhammed eshte biri i Abdullahit,(1) Abdullahu eshte biri i Abdul Mutalibit, Abdul Mutalibi eshte biri i Hashimit, Hashimi eshte biri i Abdu Menafit, Abdu Menafi eshte biri i Kusajit, Kusaji eshte biri i Kilabit, Kilabi eshte biri i Murres, Murre eshte biri i Ka'abit, Kabi eshte biri i Luejit, Lueji eshte biri i Galibit, Galibi eshte biri i Fihri, Fihri eshte biri i Malikut, Maliku eshte biri i Nadirit, Nadiri eshte biri i Kinanit, Kinani eshte biri i Huzejmit, Huzejmi eshte biri i Mufrikut, Mudriku eshte biri i Iljasit, Iljasi eshte biri i Mudarit, Mudari eshte biri i Nezarit, Nezari eshte biri i Ma'dit, Madi eshte biri i Adnanit. I fundit eshte biri i Profetit Islamil, Ismaili eshte biri i Pr...
Lexo më Shumë »

Kush e zbulon njeriun e vertet ? - Aliu r.a

By Gezim Kopani
"Autoriteti , fuqia dhe pasuria, nuk e ndryshojne njeriun. Ato thjeshte zbulojne cili eshte ai ne te vertet."  (Aliu r.a.) Gezim KOPANI Mund te lexoni thenie te tjera duke klikuar: Thenie  
Lexo më Shumë »

Në përkujtim të Mevludit , ditëlindjes së Profetit Muhammed a.s.

By Gezim Kopani
Sonte me, 03 shtator 2025 ne xhamin e Koder Hanit Puke sebashku me xhematin perkujtuam Mevludit , ditelindjen e Profetit Muhammed a.s. Ne nje thenie te tij, profeti Muhammed a.s. thote: "Me i miri prej jush , eshte ai qe eshte me i dobishme per njerezit!" Te jete kjo thenie udherrefyese ne jeten tone! Gezim KOPANI 
Lexo më Shumë »

Fisi i Kabashit

By Gezim Kopani
Kabashi është vendbanim i lasht ë dhe deri n ë fillim t ë shek. XVII ka qen ë qendra m ë e r ënd ësishme ekonomike , politike , fetare dhe kulturore p ër mbar ë krahin ën e Puk ës. K ët ë e d ëshmojn ë: gjetjet arkeologjike q ë faktohen q ë nga shek. II-IV , Trase e Udh ës s ë Madhe q ë lidhej me Adriatikun e Shkodren me Dardanin ë dhe brigjet e Danubit, duke d ëshmuar se Kabashi  ësht ë vendbanim i lasht ë dhe kishte qytez ë q ë n ë kohen romake. Po ashtu Kalaja Qytez ë , Kalaja e Zbubit , Kalaja e Boks me sarajet e Lek ës ku kan ë sunduar fiset: Ziu, Blinisht dhe Principata Dukagjini. I pasur n ë aspektin gjeoetnologjik me nj ë tok ë ku prodhohen: Rrush, arr ë , moll, dardh ë, qershi, man, thana, g ështenja aq sa formohet pyll ë me g ështenja, si dhe shume fruta pylli si: boronica etj. Po ashtu vend i p ërferuar p ër bletarin ë. Deri n ë shekullin XX blektoria ka pasur mjaft zhvillim ku jan ë num ëruar dhjetra kope t ë m ëdha , aq sa nuk kishte kullot ë q ë t ë plot ësonte ushqim...
Lexo më Shumë »

Shtatë Bajrakët e Pukës

By Gezim Kopani
Qyteti i Pukes ne vitin 1952 Sikurse dihet në fillim njerëzimi ishte i organizuar mbi bazen e fiseve. Në Shqiptari zonat malore quheshin  Malësi  , emer ky qe natyrisht vjen prej fjalës:  mal . Për ta kuptuar këtë  Faik Konca  thotë: "Malësia ndahet në disa njësi, që shqiptarët i quajnë  Male . Fjala mal tregon vërtet një mal, por me të cilin kuptohej njësi dhe drejtimi i atij vendi. Pëshembull viset fushore do të thoshin: " Mali i  Shalës  po shkon në luftë! " Pra shqiptarët ndarjen dhe sundimin e tyre e quanin "Male ose Malësi" p.sh; " Malsia e  Gjakovës ", ndërsa më vonë Perandoria Osmane i quajti  Bajrak që do të thotë: "Flamur". Më   tej   Faik Konica   shkruan: " Më sa duket, në kohen e pushtimit turk (osman), secili mal kishte flamurin e vet. Kreu i Malësisë ose Bajraktari ishte një përson që e kishte trashëguar këtë titull, që i lihej djalit të madh nga i ati (baba) dhe, në mungesë të tij i lihej mashkullit më të a...
Lexo më Shumë »

Më të lexuarat e muajit

Fisi i Kabashit

By Gezim Kopani
Kabashi është vendbanim i lasht ë dhe deri n ë fillim t ë shek. XVII ka qen ë qendra m ë e r ënd ësishme ekonomike , politike , fetare dhe kulturore p ër mbar ë krahin ën e Puk ës. K ët ë e d ëshmojn ë: gjetjet arkeologjike q ë faktohen q ë nga shek. II-IV , Trase e Udh ës s ë Madhe q ë lidhej me Adriatikun e Shkodren me Dardanin ë dhe brigjet e Danubit, duke d ëshmuar se Kabashi  ësht ë vendbanim i lasht ë dhe kishte qytez ë q ë n ë kohen romake. Po ashtu Kalaja Qytez ë , Kalaja e Zbubit , Kalaja e Boks me sarajet e Lek ës ku kan ë sunduar fiset: Ziu, Blinisht dhe Principata Dukagjini. I pasur n ë aspektin gjeoetnologjik me nj ë tok ë ku prodhohen: Rrush, arr ë , moll, dardh ë, qershi, man, thana, g ështenja aq sa formohet pyll ë me g ështenja, si dhe shume fruta pylli si: boronica etj. Po ashtu vend i p ërferuar p ër bletarin ë. Deri n ë shekullin XX blektoria ka pasur mjaft zhvillim ku jan ë num ëruar dhjetra kope t ë m ëdha , aq sa nuk kishte kullot ë q ë t ë plot ësonte ushqim...
Lexo më Shumë »

Shtatë Bajrakët e Pukës

By Gezim Kopani
Qyteti i Pukes ne vitin 1952 Sikurse dihet në fillim njerëzimi ishte i organizuar mbi bazen e fiseve. Në Shqiptari zonat malore quheshin  Malësi  , emer ky qe natyrisht vjen prej fjalës:  mal . Për ta kuptuar këtë  Faik Konca  thotë: "Malësia ndahet në disa njësi, që shqiptarët i quajnë  Male . Fjala mal tregon vërtet një mal, por me të cilin kuptohej njësi dhe drejtimi i atij vendi. Pëshembull viset fushore do të thoshin: " Mali i  Shalës  po shkon në luftë! " Pra shqiptarët ndarjen dhe sundimin e tyre e quanin "Male ose Malësi" p.sh; " Malsia e  Gjakovës ", ndërsa më vonë Perandoria Osmane i quajti  Bajrak që do të thotë: "Flamur". Më   tej   Faik Konica   shkruan: " Më sa duket, në kohen e pushtimit turk (osman), secili mal kishte flamurin e vet. Kreu i Malësisë ose Bajraktari ishte një përson që e kishte trashëguar këtë titull, që i lihej djalit të madh nga i ati (baba) dhe, në mungesë të tij i lihej mashkullit më të a...
Lexo më Shumë »

Fshatrat e rrethit te Pukes

By Gezim Kopani
Rrethi i Pukes kufizohet me: Shkoder, Lezh, Mirdite, Kukes, Has dhe Tropoj. Rrethi ka nje shtrirje gjeografike prej 1034 km2. Ne rreth ndodhet malet e larta si: Mali Munell, Malli Krrabit (Mida), Mali i Terbunit etj. Po ashtu rrethi i Pukes ka lumin Fan, Lumin e Gomines, Lumi Gomsiqe. Ne rrethin e Pukes ndodhet dy Bashki; Puke dhe Fushe Arrez dhe ka keto njesi administrative:  Njesist adminsitrative te rrethit Puke (ish komuna) jane: Qerret, Qelez, Rrape, Gjegjan , Iballe, Qaf Mali, Rrape, Blerim dhe Fierze.  Fshatrat e rrethit Puke jane: 1. Kabash 2. Qerret i Madh 3. Iballe 4. Berish Vendi 5. Kryezi 6. Aprip Guri 7. Armiraj 8. Arst 9. Miliska 10. Lajthize 11. Berish Eperme 12. Berish e Vigel 13. Levoshe 14. Levrushk 15. Pla 16. Bicaj 17. Meçe 18. Blerim 19. Luf 20. Lumbardh 21. Lumzi 22. Blerim 23. Blinisht 24. Mesul 25. Mertur 26. Mezi 27. Midh 28. Bushat 29. Buzhal 30. Miliska 31. Mollekuqe 32. Orosh 33. Dedaj 34. Dardhe 35. Dom 36. Duzhnez 37. Flet 38. Fierz 39. Plet 40. P...
Lexo më Shumë »

Historia e futbollit Pukjan ndër vite

By Gezim Kopani
Ekipi i Futbollit Terbuni - viti 1960 Gjate kohes se Mbretit Zog dhe jo vetem e deri ne vitet 1960 , ne Puke erdhen shume tregtar nga Shkodra , te cileve u pelqeu klima e mire dhe kuruese e zones. Nder ta ishte edhe mesuesi i njohur Shkodran Jordan Misja , i cili nder te tjera luajti rol te rendesishem ne zhvillimin e futbollit ne qytetin e Pukes. Ne vitin 1936 , gjate nje pikniku ne malin e Terbunit , ne vendin e quajtur Livadh Kabash , u organizua nje ndeshje mes te rinjeve. Kjo ndeshje u be nxitje per krijimin e nje shoqerie sportive, 1936 - Themelimi i Shoqerise Sportive  Terbuni Me hartimin e statutit, u themelua  Shoqeria Sportive Terbuni  , me  Gani Kamberin  kryetar dhe  Sadri Ademin  sekretar. U vendos qe ngjyrat e ekipit te ishin: bluza e kuqe dhe mbathje te zeza. U organuzan aktivitete dhe ndeshje miqsore, veçanarisht me  Vllaznin  e Shkodres dhe  Bardhylin  e Lezhes. Ndeshjet zhvilloheshin ne nje fushe ne periferi te q...
Lexo më Shumë »

Rruga Antike dhe Historia e Pukës në mitologji

By Gezim Kopani
Qyteti i Pukes ne vitin 1952 Rruga Antike dhe Historia e Zones se Pukes  Nje trashegimi mijeravjeçare ne zemer te Alpeve Shqiptare Qe ne lashtesi, permes territorit te sotem te Pukes kalonte nje nga rruget me te rendesihme te Shqiperise antike, rruga Lis - Rataria. Kjo rruge, e perdorur qe perpara pushtimit te Ilirise nga Romaket , ishte pjese e nje rrjeti te rendesishem qe lidhte krahinat e veritut me pjeset e tjera te vendit dhe me gjere. Via Publica , Rruga Romake neper Puke  Me ardhjen e romakeve, pergjate kesaj rruge u ndertuan disa keshtjella mbrojtese, disa prej te cilave kishin kapacitet per te per 1000 kalores .  Disa nga keshtjellat me te njohura te ndertuara pergjate kesaj rruge jane: Keshtjella e Vigut , Pukes , Micojit , Fletit , Trun etj. Romaket e quanin kete rruge Via Publica , ndersa gojedhena te ndryshme thuhet se ajo quhej si " Udha e Pukës " , e cila lidhte Lezhen me zonat e tjera si; Vau Dejsi etj. Nga  Lezha  ne drejtim te  Vigu...
Lexo më Shumë »

Numri i shfletosjes