March 11, 2019

Xhamia e Teqes se Pazarit Shkoder


Xhamia e Teqes se Pazarit Shkoder
Fotografia e Xhamise se Teqes se Pazarit Shkoder mendohet te jete rreth vitit 1919-1920

Pergatiti
Gezim KOPANI 

March 08, 2019

Xhamia e Sulejman Pashes , Tirane

Fotografia mendohet se eshte e pas vitit 1879

Xhamia e Sulejman Pashes eshte ndertuar rreth vitit 1614 nga themeluesi i qytetit te Tiranes Sulejman Pasha. Ne vitin 1840 eshte bere rikonstruksioni i saj, thuhet se parat per rikonstruksion ishin lene nga Abdurrahman bej Toptani. Ne vitin 1967 xhamia e Sulejman Pashes ose sic njihet ndryshe Xhamia e Vjeter e Tiranes u shkaterrua nga sistemi komunist.
Eshte edhe nje piktur e Edwart Lear e vitit 1848 qe tregon Xhamin e Sulejman Pashes , Tirane.


Xhamia e Sulejman Pashes njihe si guri i pare i themelimit te qytetit te Tiranes. Ne librin e tij Gazmend Bakiu shkruan: "Xhamia e Sulejman Pashes ne vitin 1614 shenoi themelimin e qytetit te Tiranes, e quajtur ndryshe dhe si Xhamia e Vjeter, nje monument i rralle i kultit dhe kultures." (Tirana ne kartolina deri ne vitin 44, Toena, Tirane 2000).
Rreth kesaj xhamie ndodhesh nje kompleks ndertesash, dhe ne shume raste ajo eshte njohur si kompleksi i xhamise se Sulejman Pashes. Kjo xhamia ka qene e ndertuar tek vendi ku sot njihet si Partizani i Panjohur.

Pergatiti
Gezim KOPANI 


March 07, 2019

Thenie nga Sami Frasheri

"Nese do te mbjellesh per nje vit, mbill miser e grure. Nese kerkon qe te mbjellesh pergjithmone, mbill arsim e kulture."

"Mendimet e larta gjenden ne fjale te shkurta."

"Me e bukura fjale eshte e thjeshte dhe e shkurter, eshte fjale qe kuptohet me lehtesi dhe qe ka kuptim te thelle e te holle."

"Njeriun e bejne te perjetshem veprat e tij."

"Detyra jone kryesore ndaj njerezise eshte te studiojme dhe te mesojme pa u merzitur."

"I madh eshte ai njeri qe i shikon te gjithe nje soj, qe vepron pa anuar, dhe qe mendon per te gjgithe. Ai qe mendon per intersat e veta, eshte njeri i ulet."

"Ne vend qe te shesesh dituri dhe zotesi, perpiqu ti fitosh ato."

"Mos e duaj gjumin shume; hap syte qe te mos mbetesh i uritur."

"Per tia nenshtruar boten miresise, duhet luftuar kunder ligesive."

"Zemra e njeriut te persosur eshte gjithmone e pezmatuar, por fytyra e tij eshte kurdohere e gezuar."

"Po te jene nenpunesit ne dore te personave te pzote, po tu mungojne armet ushtareve, po te mbetet pa bujqesia, mjeshteria dhe tregtia, prapese prape shteti qendron; por kur sundimtaret nuk respektojne ligjin dhe te drejten, nenpunesit e vegjel behen te pabindur dhe nuk zbatojne urdherin e dhene, keshtu qe populli bjerr vetitet e mira dhe jepet pas veseve te keqija, atehere nuk ka me shprese shpetimi."

"Mos i poshteroni njerezit e medhenj per nje a dy faje te tyre, sepse diamanti sadoi i prere shtrember te tjete, eshte me i vlefshem se nje gur i zakonshem i prere ne formen me te persosur."

"Mashtrimet e mashtruesit i perballoni me drejtesi, sepse gjithcka menjanohet me te kunderten."

"Ska gje me te keqe se te perqeshurit, sepse me shume prek te miret se te keqijte."

"Njollat qe i ngjiten trupit tone lahen me uje; njollat e shpirtit ska gje qe i pastron."

"Duhet shume mend qe te mund te shoqerohesh me njerez pa mend."

"Tre raste kane tre virtyte shume te pelqyeshme; te ndihmosh nevojtaret kur jane ne gjendje te veshtire, te thuash te verteten edhe me zemerim, te falesh kur je i zoti te ndeshkosh ose te hakmerresh."

"Mos iu mbeshtet te nesermes, nuk mund te dishe se cdo te linde nata."

"Gjuha e memecit eshte me e mire se e genjeshtarit."

"Pedimi eshte pranvera e miresjelljes."

"Ai qe pelqen veten e tij nuk pelqehet nga askush."

"Pasuria eshte sherbertor i te mencurit e zoteri i budallait."

"Kur lodhet trupi qetesohet mendja."

"Duke germuar token, del uje."

"Dituria eshte e gjate, jeta e shkurter."

"Tregtia qe te jep me shume fitim eshte puna."

"Nena e frikacakut as nuk qan, as nuk qesh."

"Po nuk foli i marri, nuk dallohet nga i urti."

"Nje gje e vogel e fituar me te drejte eshte me e mire se gjeja e shume e fituar padrejtesisht."

"Bukuria e njeriut perbehet nga bukuria e fjales qe flet."

"Njerezit e mire jane te gjykuar te behen skllever te te keqijve."

"Me i forti i njerezve eshte aiqe eshte i zoti te permbaj vetveten."

"Shpata e grave eshte gjuha e tyre, prandaj nuk e lene te ndryshket."

"Gjithkush mendon per veten e tij, vetem shpirtmiri mendon per te tjeret."

"Mos u tremb nga shuplaka e mikut, duhet te kesh frike nga levdata e armikut."

"Cmund te beje nje kale i forte me nje karroce te shkaterruar?"

"Me kryesoret jane kater gjera qe e bejne njeriun njeri: dituria, durimi, mjaftimi me ate qe ke, dhe drejtesia."

"Nga nje biruce e vogel mund te hyje nje e keqe e madhe."

"Kush nuk e kupton te verteten e fjales se tjetrit, nuk di edhe ate qe thote vete."

"Nuk i besohet premtimit te atij qe premton shume."

"Kush meshiron gjerprin, toruron njerezine."


Sami Frasheri

Pergatiti
Gezim KOPANI

Shenim:Thuhet se keto jane disa prej thenijeve te Sami Frasherit.

____________________
1. Sami Frasheri ka lindur ne Frasher te Janines ne vitin 1850 dhe vdiq ne Stamboll ne vitin 1904. Sami Frashi eshte djali i Halitit dhe nenes Emine. Babai i tij eshte me origjine nga Berati ndersa nena i prej te njohuri Iljaz bej Mirahorit. Mesimet e para i mori ne fshtin Frasher pikerisht nga Myderrizi Mustafa ef. Tetova. Me tu shperngulur ne Janin vijoi gjimnazin e Zosimea. Sebashku me Naimin rreth vitit 1872 u vendosen ne qytetin e Stambollit. Ne Turqi ai eshte njohur me emrin Shemsedin Sami bej. Me pas per rreth dy vite u vendos ne Tripoli ku punoj si redaktor te gazetes Tarablus. Me pas rreth vitit 1877 u vendos ne Rodos ku ka sherbyer si sekretar i Vilajetit. Me pas u rikthye perseri ne Stamboll ku emeruar kryeradaktor ne gazeten Tercumani Shark. Ai ka shkruar mbi 12 libra ne osmalisht si; "Insan-Njeriu", "Medeniyeti islamiye-Qyteterimi islam", "Kadinlar-Grate". Po ashtu Sami Frasheri hartoj disa fjalor si; fjalorin frangjisht-osmanlisht, arabisht etj. Samiun e njohim edhe per dramen e shkruar ne osmanlisht me titull: "Besa yahut Ahde Vefa - Besa ose Mbajtja e Fjales". Me kete dram Samiu deshiroj te informoj mbi popullin Shqiptar, mbi moralin, zakonet, traditat qe Shqiptaret kan etj. Samiu ishte pjes e "Komiteti Qendror per mbrojtjen e te drejtave te kombesise Shqiptare" komitet i drejtuar nga vellai i tij Abdyli. Me vone Samiu drejton revistat shqipe "Drita" dhe "Dituria"(1884-1885). Ai hartoj libra per shkollat shqipe si: "Abetare e gjuhes shqipe", "Shkronjtora e gjuhes shqipe (gramatik), "Shkronja", po ashtu ka shkruar vepren pa titull "Bukuresht" Cdo here ceshtjet e shqiptareve Samiu i ka mbrojtur duke bere shkrime ne gazeten tureke "Terxhumai Shark". Sami ka shkrua ne gjuhen shqipe, turke, arabe etj, 57 vepra. Nder veprat e Samiut permnedin "Besa" (1875), e cila u shfaq ne teatrin perandorak ne Stamboll (1874). Po ashtu Samiun e gjejme edhe ne analize Poezish si: "Shqiperia ç'ka qene, ç'eshte e çdo te behet."
Nder veprat madheshtore te Sami Frasheri me rreth 4830 faqe eshte vepra me titull: "Kamus al Alam" veper kjo e shkruar ne osmanlisht dhe eshte veper enciklopediko historiko-gjeografike.

March 06, 2019

Thenie nga Hoxhe Hasan Tahsini

Imama Hasan Tahsini 1811 -1881 


"Jemi nje komb i veçant, kemi gjuhen tone te veçante, ndaj duhet te jetojme me vete si gjithe kombet e tjera.

"Do te kerkoj dituri, ate qe e beri njeriun njeri." nga Hoxhe Hasan Tahsini (1)



Pergatiti
Gezim KOPANI 



_______________
1.Hoxhe Hasan Tahsini u lind ne vitin 1811 ne fshatin e Ninatit afer Filatit ne Cameri  dhe vdiq ne Stamboll ne vitin 1881. Mesimet e pari i mori ne Preveze per te vazhduar me pas ne qytetin e Baratit nga babai i tij pasi babai i tij (Osman ef.Rushi) u caktua Myfti i Beratit, me pas Hoxhe Hasan Tahsini vijoj studimet ne Stamboll ne Medresen Fatih e larte ne Stamboll, dhe per shkak te dijes dhe zgjuarsis i vendosen mbiemri Tahsin qe do te thote i Pelqyer apo shembullor. Me perfundimit e stutimeve u emrua mesues ne po ate Medrese. Per shkak te dijeve zyrtaret e arsimit ne Perandorin Osmane vendose qe ta dergojne Hoxhe Hasan Tahsinin ne France.
Hoxhe Hasan Tahsini ka qene Rektori i pare i Universitetit te Stambollit.Ishte nje nder themeluesit e Lidhjes se Prizrenit 1878. Po ashtu Hoxhe Hasan Tahsini ishte themelues i Shoqerise se Dijeteve Shqiptare (Xhemijeti ilmije-i Arnavudije) Hoxhe Hasan Tahsini ka shkruar rreth 20 libra shkencore astronomik, pedagogji etj. Veprat me te njohura te Hoxhe Hasan Tahsinit jane; Shkenca e Shpirtit,Psikologji (Psikoloji yahut ilmi ruh),Te fshehtat e ujit dhe ajrit (Esrari abu hava), Edukimi i femijeve (Murebbi atfal) etj  Ai themeloj revisten shkencore te quajtur "Mexhmuai Ulum dmth: Revista Dituria"

Mejtepi i xhamise se Plumbit Shkoder

Mejtepi i Xhamise se Plumbit Shkoder

Para se te ndalohet besimi fetare me ligj, hoxhalleret qe kan sherbyer tek Xhamia e Plumbit ishin; Hafiz Ahmed Misria, Haxhi Abdullah Myftia, Haxhi Osman Abdyl Mexhidi, Molla Salihi , Hamza Efendi Molla Abdyli.

Pergatiti
Gezim KOPANI 

March 05, 2019

Pazari i madh i Shkodres, 5 Xhamit dhe Mejtepet

Pazari i madh i Shkodres, Xhamia e Hynqarit

Nje nga qytet me te njohura por edhe me te vjeter te Shqiperise eshte Shkodra. Ne kete shkrim do paraqes disa te dhena mbi Pazarin e madh te Shkodres.
Pazari i madh i Shkodres ka qen i shtrire poshte Kalasa se Rozafes dhe nga ana e Liqenit te Shkodres deri tek lumi Buna me nje gjatesi prej rreth 2 km.
Ne pazar mund te merrnin pjese mbi 30 mije persona. Pervec tregetis nga toka, tregtaret Shkodran benin tregti edhe nga deti pasi ne breg te Liqenit apo lumit Buna ankoroheshin anijet tregtare dhe jo vetem.
Per shkak te tregtise se madhe ne zonen e Ures se Bunes u ngrit edhe Zyra Doganore. Pazari i madh i Shkodres kishte rreth 30 sokake (1) ky cdo sokak kishte tregtare te vecante te ndare sipas zejeve.
Sokaket me te njohur ishin;

Zyra Doganore Shkoder
Sokaku i Parruces 
Sokaku i Tophanes 
Sokaku i Molit (porti) 
Sokaku i Peshkut 
Sokaku i Skeles


Pervec sheshit te madh dhe Krye pazarit, Pazari i Shkodres kishte edhe Bezistenin. Aty ruheshin mallrat e cmueshme. Bezisteni ishte i rrethuar dhe i mbyllur(2), kjo per shkak te objekteve te vjetra, te floririt, xhevahire etj. Bezisteni ka pasur rreth 40 dyqane dhe aty dy kateshe.(3)
Pazari i Madh i Shkodres kishte pese xhami, ku permendi; 

1. Xhamia e Karahysenit (4),
2. Xhamia e Sulejman Pashes,
3. Xhamia e Hynqarit (per me shume kliko ketu: ( https://gezimkopani.blogspot.com/2018/06/xhamia-e-hynqarit-shkoder.html)
4. Xhamia e Shatervanit ose sic njihet ndryshe xhamia e Teqes.
Xhamia e Ures (vëve)
5. Mesxhidi i Sheshit te Teqes.

Pervec xhamive, ne Pazarin e madh te Shkodres mesohet te kete pasur edhe pese Mejtepe. 
Vlen te theksohet se nder dyqanet me te njohur kan qene: dyqani i shitesve te peshkut, dyqani i kasapeve, etj. Pervec dyqaneve tregtare Pazari i madh i Shkodres kishte; Bujtina (hane), 5 xhami, kafen, berberhane etj. Qoft diten apo naten Pazari i madh i Shkodres ruhej nga roje.(5)


Pazari i madh i Shkodres ka qene Pazari me i madh ne Ballkan. Per shkak te bukuris, organizimit, vendodhjes Pazari i madh i Shkodres rradhitej pas atij te Stambollit. (6) 
Ne Pazarin e madh te Shkodres merrnin pjese per tregeti , tregtare nga gjithe trevat Shqiptare (7), Kosova, Mali i Zi, Serbia etj.
Disa thone se Pazari i Shkodres u ndertua para Perandoris Osmane, ndersa disa te tjere thone u ndertua gjate kohes se Perandorise Osmane dhe u administrua nga Bushatlite.

 
Ankorimi i anijeve ne Shkoder
 Pasi u largua Perandoria Osmane nga Shkodra, Pazari i Madh i   Shkodres u vu ne shinjester te pushtuesit duke e grabitur dhe   shkaterruar ate. Te paret qe e bene kete ishin malazezet ne  vitin 1913, te cilet pasi plackiten mallin, dogjen 250 dyqane, disa te  tjere thone se u dogjen 1500 dyqane.
 Pazari i Madh i Shkodres u shkaterrua totalisht ne vitin 1944 nga sistemi komunist. Sikur te mos mjaftonte kjo, u ndalua lundrimi ne  lumin Buna dhe dalja ne det.


Pergatiti
Gezim KOPANI

_____________
1.Thuhet se fjala Sokak vjen nga arabishtja, (suke = pazar).
2.Bezisteni ka pasur kater porta te medha hyrse, dhe dy porta te vogla.
3.Ky kompleks u shkaterrua ne vitin 1944.
4.Pas vitit 1967 xhamia e Karahysenit u perdor si depo per tharrjen e peshkut.
5.Mund te ken qene roje qe paguheshin nga tregtaret, ose ushtare, ose polic. 
6.Pervec Pazarit te Shkodres, Pazar shum i bukur por edhe i madh ka qene edhe ai i Prizrenit.
7.Perfshire ketu edhe tregtar Pukjan.


Nga vjen fjala Shkoder ?

Qyteti i Shkodres ka pasur disa emertime. Ate e hasim qysh prej lashtesis me emrin Skodra ndersa ne shekullin II- p.k gjetur nje monedh e Presbuter Diocleas te shkruar Scodaris.
Ne boten latine Shkodra eshte quajtur Skodrinon qe do te thote "Shko drino". Thuhet se pas vitit 1287 Shkodra eshte quajtur me emrin Scutarum duke u pershtatur me italishten Scutari e kjo deri ne shekullin XX.
Ndersa ne kohen e Perandorise Osmane , Shkodra eshte quajtur "Ishkodra",e disa thone se emri "Shkoder" vjen nga fjala: "Shiko Kodren" e pastaj hapja e shtepive "tek pazari" ngeli fjala "ish kodra" pasi banimet e Shkodres kan qene ne Koder aty ku ndodhet sot kalaja. Gjate kohse Osmane Shkodra u quajt "Işkodra" ose "Ishkenderije" nga "Ishkender" pasi ato thonin se te paret e ketij vendi jane bijte e Aleksandrit te madh, dhe emri Aleksander u kthye me emrin mysliman Skender.

Vizitoni web faqen time http://gezimkopani.com/

Pergatiti
Gezim KOPANI