Pse nje liqen ne Turqi quhet " Liqeni i peshqeve - Balikligol "?

Fotografi nga " Liqeni i peshqeve - Ballëkllëgol (Shanllëurfa)

Liqeni i Peshqeve ndodhet ne Shanllëurfa (1) te Turqis. Arsyeja pse quhet keshtu eshte per faktin se: Mendohet se ne kete vend ( Liqeni Peshqeve " Ballëkllëgol ") ka ndodhur ngjarja e hedhjes se Profetit Ibrahim a.s. ne zjarr nga mbreti Nemrud, por Allahu xh.sh. e shpetoj profetin Ibrahim a.s. dhe pas kesaj ne vendin ku ishte ndezur zjarri Allahu xh.sh. nxorri uje aq shume saqe vendi u kthye ne liqen i cili prej dites se pare e deri me sot eshte i mbushur me peshq. Madje banoret e vendin e vlersonje aq shume liqenin dhe peshqit e tij saqe peshqit nuk preken vecsa kujdesen per ta. 
Liqeni i Peshqeve eshte i gjate 150 m i gjate dhe 30 i gjere ndersa thellsia shkon nga 3 deri ne 5 m. Liqeni i Peshqeve si dhe vendet e tjera ne Shanlleurfes radhiten nder me te vizituarit ne Turqi.

Pergatiti

Gezim KOPANI

__________

1. A e dini se qyteti i lashte i Shanliurfa (Şanliurfa) njihe si qyteti i Profeteve? Kjo per faktin se ne kete qytet mendohet se kan lindur apo kan jetuar shume profet ku me kryesori Profeti Ibrahim a.s. Qyteti i Shanlleurfes eshte nder me te vizituarit ne Turqi per faktin se kete qytet ndodhen:  Liqeni i Peshqeve, Gobeklitepe i cili mendohet se eshte ndertuar para 12.000 vitesh dhe eshte klasifikuar nder ndertimet me te vjetrat qe njeh historia boterore,  Kalaja e Shallëurfes e ndertuar nga dinastia Abaside (814), Museu arkiologjik i Shelleurfes i cili eshte me i madhe ne Turqi, Shpella " Ibrahim" ku mendohet se ka lindur profeti Ibrahim a.s. , Xhamia e Profetit Ibrahim,  Qyteti i lashte i Mesopotanis "Harrani "  i cili daton ne vitin 2250 para eres sone si dhe qyteti mbreterore Halfeti ndertuar ne vitin 855 p.e.sone nga mbreti i Asirise Shalmanseri i III-te, po ashtu ne zonen e Shanleurfes gjendet; Nekropoli i Edeses e cila njohet si varreza me e madhe ne bote.

Biseda e mbretit me nje femije

Tregohet se nje mbret kishte vendos ti jap nje femije nje monedh prej floriri. Femija ne vend qe ta merrte, rrefuzoj monedhen. Ky veprim i femijes habit mbretin , ndaj ai e pyet: Perse nuk pranon ta marresh monedhen? Eshte prej floriri!
Femija i pergjigjet: Sepse me ka thene babai qe te mos marr gje nga askush, sidomos nga ata qe nuk i njoh.
Mbreti buzeqeshi dhe i thote: Mire, por kete here thuaj babait qe ma dha nje mbret!
Femija i pergjigjet: Eshte e kote, nuk te besoj!
Mbreti: Perse nuk me beson?
Femja: Sepse babit time do i duket shume pak per nje mbret dhe do te thote: Mbreterit e vertet kur japin, japin shume dhe jo nje monedhe te vetem.

Pergatiti

Gezim KOPANI

Prijesi i mjekeve Iben Sina - Avicenna

Libri i mjeksis "El Janun fi el Tibb" shkruar nga Iben Sina

Ne boten islame njihet si me emrin Ebu Ali el Husejn ibn Abdullah Iben Sina ndersa ne Europe njihet me emrin Avicenna. Emri me i perodur dhe me i njohur eshte Iben Sina . Sina do te thote "I lart ose i perkryer". Ne boten e filozofis ai njihet me emrin Es Shejhur Reis dmth "Krye prisi".
Ibn Sina lindi ne fshatin e quajtur Afshan afer Buhara sot pjese e Uzbekistanit. Ibn Sina lindi ne vitin 980 kohe kur Buhara perfshihej ne perandorin e Peresise. Vendet si Turqia, Irani, Arabi etj thone se Ibn Sina eshte nga vendi i tyre. 
Fama e Iben Sina vjen per shkak te studimeve, zbulimeve dhe sherbime qe ai ka bere ne fushen e mjeksis duke e quajtur Prijesi i Mjekeve. Po ashtu ai eshte i njohur per diturit e tij te jashtzakonshme ne fushat si; fizik, filozof, astronom, matematike  si dhe ishte njohes i shkelqyer i dijeves islame madje vemendje te vecante i ka kushtuar misticizmit ne fene islame.  
Qe ne mosh te vogel ai dallohet per zgjuarsin e tij, keshtu qe i vogel ai mesoj permendesh (hafizllekun) Kur'anin. Pervec dijeve islame ai shkelqeu ne mjeksi ku ne moshen 17 vjecare arri te sheroj mbretin e Buharas te quajtur Mensur. Per sherimin e tij mbreti Mesur vendosi qe ta shperblej per shpetimin e jetes por Ibn Sina nuk pranoj te hodhet , dhe ne vend te tyre ai kerkoj leje per perdorimin e biblotekes qe kishte pallati mbreteror, leje kjo e pranuar. Ketu Ibn Sina rriti dijen e tij ne boten e mjekesis . Pas vdekjes se babait te tij Ibn Sinan shkoj Ifahan , ne Hamad. Rastesia ndodhi qe mbreti i Hamadit ishte semur keq nga dhimbjet e barkut te cilin po ashtu Ibn Sina e sheroj. 
Ne Hamad Ibn Sina shkruajti librin e jashtazakonshme mbi 1 milion faqesh i quajtur El Kanun fit Tibb" d.m.th "Rregullat apo ligjet mbi mjeksin".
Ky liber eshte quajtur enciklopedia madheshtore e mjeksis. Ndikimi i librit te tij ne boten e mjeksis eshte aq i madh saqe asnje shqyrtim i shkences se mjeksis nuk mund te plotesohet pa ju referuar Ibn Sines. Ne kete liber ai tregon shum ilace, menyret kuruese te shume semundjes dhe menyren e perdorimit te ilaceve te zbuluara ngai vete. Ai ka shkruar me hollsi pjese e trupi dhe semundjet e qe mundojne ate, ka shkruar mbi rreth 700 lloje drogash ku nepemjet te cileve ne menyre te kombinuar behet sherimi apo operime te ndryshme. Po ashtu madheshtor eshte kapitulli qe flet per infeksionet, turberkulozin, semundjet qe shkaktohen nga ujrae zeza, ndikimi pisikilogjik ne shendet. Ibn Sina eshte i pari qe ka shkruar per menigjitit. Po ashtu kepituj te jashtzakonshem jane ato qe flasim mbi gjineokoligjin.

I pari ishte Iben Sina qe shkruajti per menyren e mjekimit te gjendrave te loteve duke treguar dhe veglen qe duhet perdorur per mjekimin e kanalit. Shkurt libri i shkruar nga Iben Sina mbi mjeksin permendet si zbuluesi dhe mjeku i para qe ka arritur te zbuloj, te sheroj anatomike si psh ishte i pari qe paraqiti perberjen e syrit , si te bardhat e syrit, kornea, koroidi, iridi, retinen, nervin optik etj. I jashtzakonshem eshte kapitulli qe flet mbi zemren.
Iben Sina i beri shpjegim te jashtzakonshem zemres duke zbuluar se si Aorta permban tre valvola te cilat hapen kur gjaku vershen ne te nga zemra gjate tkurrjes dhe mbylljes etj. Ai studioj dhe zbuloj muskujt dhe nervat te lidhura me to dhe cilat ishin shkaqe e dhimbjeve te tyre. Studim i hollesishem eshte ai i mushkerit, melçis, shpretkes, veshkave , problemet tek gjoksi i femrave, organeve gjinitale etj. Qe prej shekullit te 12 dhe ne vazhdim libri i Ibn Sines qe flet mbi mjeksin eshte pjese e mesimeve universitare te universiteteve boterore.
Sipas studiuesve Iben Sina ka shkruar mbi 250 libra por nder me njohurit dhe me me ndikim jane:
Libri El Kanun fit Tibb (mjeksi), Esh Shifa (sherimi), En Nexhat (shpetimi) , Ujunul Hikmeh (urtesi), Danishnamaji alai Alaud Devle (filozofi), El Isharat ve Tenbihat (logjik, fizike dhe metafizik) ne kete liber ai ka kapituj te tere qe flasin mbi: psikologjin, kozmologjin, metafiziken etj), Libri ese i quajtur Hajj ibn Jahdhan (I gjalli i biri i te zgjuarit), Risaletut tajr (flet mbi shpendet), Risaletu fi sirril kader (Shpjegimi i sekretet e kaderit), Resaletu fil ashk (ese mbi dashurin), Tahsilus seadeh (arritja e lumturis), El Urxhuzetul fil tib (peme per mjeksin), El Kasidatul Mudavijjeh (Shkrime apo kaside ne vargje), El Kasidatul ajniheti fi nefsi (shkrime mbi shpirtin) etj.

Gjate gjendrimit ne Hamad ne vitin 1037 Iben Sina vdes. 

Pergatiti

Gezim KOPANI

Vizite ne qytetin e Beratit

 

Pse xhamia "Sanki Yedim" ne Stamboll quhet "Zere sikur hengra" ?

Xhamia Sanki Yedim 

Kjo xhami eshte ndertuar gjate periudhes se Sulltan Sulejmanit (Kanuni) nga arkitekt Mimar Sinan. Xhamia ndodhet ne lagjen Koxha Mustafa Pasha, rruga Kerbaxhi. Xhamia Sanki Yedim ishte nje mesxhid i vogel  e ndertuar nga Keçecizade Hajredin (Hayredin) Efendi i cili ishte nje esnaf me te ardhura te mesme. Ai duke shikuar xhamit e medha qe ndertoheshin, vendos qe te ndertoj vete nje xhami. Mirepo te ardhurat ekonomike por dhe gjendja shendetesore nuk ishin ne favorin e tij per ta plotesuar kete deshire. Duke e ven re kete pamundesi, ai gjen nje zgjidhje duke kurster para duke frenuar veten ne plotesimin e nevojave te tij. Sa here qe shikonte dicka , te cilen e deshironte ju kujtonte deshira per ndertimin e xhamise dhe terhiqej duke thene: "Sanki yedim" d.m.th "Zere sikur hengra" dhe i vendoste para menjeane. Duke vepruar keshtu, pas 20 vitesh arrin te mbledh parat e mjaftueshme sa per te ndertuar xhamin duke ia arritur qellimit. Kjo u percoll tek njerezit, te cilet filluan ta quajne xhamin "Sanki Yedim"

Pergatiti

Gezim KOPANI

Ngjitje per ne malin e Munelles

 

Si u percaktua Ezani (thirrja) per namaz ?

Minarja e xhamise se Koder Hanit - Puke

Pas faljes se xhumas se pare ne Medine , dhe pas formimit te shtetit Muhammedi a.s. ndertoj xhamin e Medines. Pervec ibadeteve, aty profeti Muhammed a.s. zhvilloj shume veprimtari dhe takime te tjera deri ne pajtimin e muhaxhireve dhe ensareve. Me stabilizimin dhe hartimin e rregullave (ligjeve) te cilat rregullonin jeten e perditshme, erdh momenti qe myslimanet te kishin thirrjen e tyre unike per namaz i cili quhet Ezan. Ne fillim myslimanet bashkoheshin per faljen e namazit pa ndonje thirrje apo njoftim prandaj kishte raste qe besimtaret vonoheshin ne kryerjen e namazit. Ne kete kohe Muhammedi a.s. filloj te diskutoj me besimtaret per gjetjen e menyres qe do bej njoftimin e besimtareve per faljen e namazit. U dhane mendime si; te ngritet nje flamur, disa than te ndizet nje zjarr, disa than per borin disa thane per kambane, mendime te cilat nuk u pranuan. Ne fund u tha qe te behet thirrje me ze.

Abdullah bin Zejd r.a. ka treguar: "Shikova nje enderr ku nje person i cili ne dore kishte nje zile, dhe me zerin e ziles ecten rreth meje. E pyeta: E shet kete zile? Me pyeti: Per cfar te duhet? i thash; Qe te therras njerezit per namaz! Ai me thote: Deshiron te te tregoj nje menyre me te mir? Sigurisht qe po i thash! Dhe ai me tha: Me ze thuaj; Allahu Ekber (4 here) dhe i tregon formen Ezanit ashtu sic thirret sot. (1) Kur u zgjova shkova tek Muhammedi a.s. dhe i tregova endrren. Muhammedi a.s. me tha: Vertet kjo eshte enderr e vertet,(dhe ky ishte shenja hyjnore ku me pare Muhammedi a.s. ishte njoftuar per menyren e thirrjes. Prandaj Profeti Muhammed a.s. tha: Kjo eshte nje enderr e vertet),  prandaj ngrihu dhe shko tek Bilali e tregoj te therras me fjalet sic te jane thene ne enderr pasi Bilali ka ze te lart. Kur Bilali filloj te therras ezanin , Umer bin El Hatabi r.a. e degjon ne me nxitim shkon tek Muhammedi a.s. ku i thote; O i dashtuni i Allahut! Pasha Allahun e kam shikuar ne enderr keti fjale. Kur e degjoj kete Profeti Muhammed a.s. tha: Falenderimi i takon Allahut xh.sh."
Ne kohen kur profeti Muhammed a.s. ishte ne Medine kishte dy mezin ; Abdullah bin Zejd dhe Abdullah bin Ummi Mektumi. Kur thirrej ezani i sabahut Bilali thoshte; :Es Salatu hajrun minen nevm dmth; "Namazi eshte me i mir se gjumi" dhe ket veprim e pelqeu profeti Muhammed a.s.

Pergatiti

Gezim KOPANI

______
1. Allahu Ekber (4 here), Esh-heduen laIlahe ilAllah (2 here), Esh-Heduenne Muhammeden resullAllah (2 here), Hajja alel salah (2 here), hajja alel felah (2 here), Allahu ekber (2 here) dhe La ilahe ilAllah (1 here).
Para faljes se namazit thuhet ikameti (qe dregon se namazi farz po fillon te falet) dhe ndryshimi mes Ezanit dhe Ikametit eshte: Ezani thirret me ze me qellim per ti treguar besimtareve qe ka hyre kohe e namazit, ndersa ikameti behet me ze brenda xhamis per te treguar se po fillon falja e farzit. Qe te quhet ikamet shtohen fjalet: Kat kametis salatu (2 here) qe thuhen pas fjales: "hajja alel felah". Thirrjen e ezanit dhe ikametit dhe disa lutje te tjera si psh "tespih" i ben Muezini. Diten e xhuma pervec thirrjes se ezanit , behet edhe thirrja e nje ezanit te dyte brenda xhamise. Ezani i dyte behet ne kohen kur xhemati te kete fal 4 rekat sunetet e pare , dhe ne kete kohe Muezini therret Ezanin e dyte. Kjo eshte koha kur imami ngjitet ne mimber per te mbajtur ligjeraten e xhumas.