 |
| Tarsus Ullu Xhami - Turqi (Vendi ku mendohet se ndodhet varri i profetit Shit a.s.) |
Shiti a.s. eshte djali i tret i profetit Adem a.s. Ai erdh ne jete pasi Ademit a.s. i vdiq djali i tij Habili (Abel) i cili u vrau nga vellau i tij binjak Kabili. Kabili nuk qe i kenaqur me caktimin per grua qe Ademi a.s. i beri, pasi Kabili deshironte Ihliman dhe jo Ljuzanen. Per ta zgjidhur çeshtjen Ademi a.s. u tha: Secili te bej nga nje kurban, dhe tek kurbani qe do shfaqet ndonje shenje. ai do marr per bashkeshorte İhliman (Iklim). Shenjat u shfaqen tek kurbani i Habilit. Kabili i thote babait te tij: "U lute per Habilin prandaj shenjat u shfaqen kurbanit te tij." Pas disa ditesh, ne aksham Habili qe ishte çoban nuk kthehet ne shtepi, ndaj Ademi a.s. i thote Kabilit te kerkoj vellan. Kabili e gjeti Habilin, por gjate rruges filloi te ngacmoj Habilin. Kur Habili e shikoi hidherimin e vellaut, i thote; "Nese ti çon dor te me vrasesh, une nuk do te çoj dore mbi ty qe te te vras, pasi une i friksohem Allahut, Zotit te boteve!" (Maide: 28) por Kabili e goditi Habilin me nje hekur duke e lene te vdekur. Pas kesaj Kabili nuk dinte cfare te bente me trupin e vellaut te vdekur. Per nje vit Kabili e mbajti ne shpin vellan e tij pa dit ku ta qoj, deri atehere kur Allahu dergoj nje sorre, qe te hap token, per ti treguar atij se si ta mbuloje trupin e vdekur te vellait. E ai (Kabili) tha: I mjeri une, a nuk mundkam edhe une ta mbuloj trupin e vdekur te vellait, sikure kjo sorre!" (Maide; 31) Pasi varrosi vellaun e tij, Kabili nuk kishte fytyr ti dal para babait (Ademit a.s.), ndaj vendos te marr bashkeshorten e caktuar nga Ademi a.s. (disa thone se ai merr Ihlima e cila ishte e bukur) duke u shperngulur ne nje vend te larget. Meqe tashme ai ishte krimineli i pare mbi siperfaqen e tokes, gjithashtu ai ishte njeriu i pare qe ngeli pa mesimet e babit, dhe i pari qe u shperngul sipasoj e nje krimi. Kabili u shtua, por pasardhesit e tij ashtu sikurse ai ishin njerez te keqi. Rreth pese vite pas vdekjes se Habilit, Ademi a.s. u shtua me disa femije ku me i dashuri qe djali i quajtur Shit.(1) Nder femijet e Ademit a.s. Shiti a.s. ishte me i bukuri. Madje disa thone se: "Me se shumti Shiti a.s. ishte qe i ngjante Ademit a.s." Shiti a.s. eshte djali i tret i profetit Adem a.s. (disa thone i pesti). Ndryshe nga femijet tjere, me se shumti Ademin a.s. e donte Shiti a.s. Edhe Ademi a.s. e donte shume Shitin a.s. aq sa thuhet se Ademi a.s. i thoshte: "Ne fytyren (disa thone per ne balle) tende mban driten e madhe." Disa thone se me driten e madhe nenkuptohet profeti i fundit Muhammedi a.s, madje thuhet se Ademi a.s. i ka thene Shitit a,s; "Kete drite ta mbash lart dhe ta ndash me nje grua besimtare dhe te paster."
Jeta profetike e Shitit a.s.
Shiti a.s. eshte profeti i dyte pas profetit Adem a.s. Pas vdekjes se Ademit a.s. Allahu xh.sh. i shpalli Shitit a.s. 50 suhufe. (2) Disa dijetar thone: "Perveç suhufeve qe Allahu i shpalli Shitit a.s., ai mblodhi edhe 10 suhufet qe Allahu xh.sh. ia kishte shpallur profetit Adem a.s." Para se te vdiste Ademi a.s. i mesoi Shitit a.s. "Diturin e madhe". Disa thone se perveç " Emrit te madh te Allahut xh.sh " Shiti a.s. trashegoi nga babai i tij diturit mbi: natyren, emrat sendeve, semundjet dhe sherimi nga ato, po ashtu Ademi a.s. i mesoi Shitit a.s. edhe ate cfare do te ndodhte duke i permendur atij Tufanin e madh. Taberiu shkruan: "Pas vdekjes se profetit Adem a.s, Allahu xh.sh. i shpalli Shitit a.s. 50 suhufe." (Tarih, 153)
Pasardhesit e profetit Adem a.s. u shperndan ne toke duke u shumuar ne shume familje dhe duke ndertuar qyteta e fshatra. Thuhet se Shiti a.s. ka ndertuar qindra vendbanime (qytete). Pasardhesit e Ademit a.s. u ndan ne dy barqe. Nje pjese e tyre banonin ne male ndersa nje pjese tyre ne fushe. Ato te fushes ishin te barkut te Kabilit i cili me bashkeshorten e tij Ljuzanen ishin shtuar me shume pasardhes. Banoret e malit ishin ato te Profetit Shit a.s. te cilet adhuronin Allahun. Barku i Kabilit ishin bere njerez te kqi te cilet vazhdimish grindeshin dhe vraheshin me njeri-tjetri, madje ato ishin bere popull pa rregulla dhe te pamoralshem. Tregohet se burrat e malit ishin shume te bukur, ashti sikurse Shiti a.s. ndersa grat jo, ndersa e kunderta qendronte me banoret e fushes. Qe ti largoj nga rruga e Allahut banoret e pyllit, shejtani u mesoj banoreve te fushes fyllin i cili leshonte nje melodi terheqese. (Thuhet se kete ai e ka shikuar para se te ishte bere lanet nga Allahu ne xhennet). Burrat e fushes filluan ti bien fyllit prej te cilet dilnin melodi. Zeri i melodis arriti deri tek banoret e pyllit, burrat e te cileve u ben kureshtar dhe vendosen te shikojne nga vjen ajo. Zeri i melodis i dergoj afer fushes, dhe larg vun re burrat e fushes dhe grat e tyre te zhveshura duke josh burrat. Kjo ishte nje fest te cilet banoret e fushes e benin nje here per çdo vit (gjat muajit korrik). Nje prej burrave te malit u josh nga kjo fest dhe bukuria e graven ndaj vendosi ti bashkohet festes. Kurr arrit tu afrohet njerezve, ai ngeli i mahnitur nga bukuria e grave te fushes. Kur kthehet ne mal ai u tregoj burrave te tjere. Me te degjuar kete, nje pjese e burrave te malit vendosen te shkojne ne feste. Keshtu filloj shthurja. Kjo eshte koha kur shthurja, imoraliteti dhe mardheniet intime jashtmatersore jane bere per here te pare. Disa dijetar thone se ajeti ku Allahut thote: "Mos shfaqni bukurin tuaj siç shfaqej ne injorancen e hershme..." (El Ahzab;33) e ka fjalen pikerisht per kete kohe. Qe njerezit te ruajn rrugen e drejte, pra besimin ne Allahun, nderin dhe familjen profeti Shit a.s. u ndaloj banoreve te tij takimin me banoret e fushes, pra me pasardhesit e Kabilit.
Banoret e Shitit a.s. ngelen te pakt ne numer ndersa banoret qe i perkisnin barkut te Kabilit u shtuan. Shiti a.s. i shpalli lufte idhujtaris, imoralitetit vrasjes etj. Puna arriti deri aty sa profeti Shiti a.s. sebashkue me besniket e tij te luftojne me njerezit e fushes. Thuhet se i pari qe ka perdor shpaten e luftes ka qene Shiti a.s. Gjate jetes Shiti a.s. bashk me pasardhesit e tij thuhet te ken ndertuar disa qytete si Damasku deri tek mermetimi i Qabes se bekuar.
Martesa e Shitit a.s.
Shiti a.s. u martua me nje vajze te quajtur Hazura e cila ishte vajze besimtare dhe e paster. Ato linden nje djal te cilen e quajten Enush dhe nje vajze te quajtur Namet. Kur vdiq Shiti a.s. vendin e tij e mori Enushi i cili po ashtu dijen e tij ia la djalit te tij Kanan / Kajnit.
Vdekja e Shitit a.s.
Kur Shitit a.s. ju afrua vdekja ai i la djalit te tij Enushit disa mesime per te ndjekur rrugen e drejte. Pas vdekjes se tij vendin e zuri djali i tij Enushi. Rreth asaj se ku ka vdekur Shiti a.s. ka disa mendime. Nje thote se Shiti a.s. per nje kohe ka jetuar ne Mekke ku eshte kujdesur edhe per Qaben e bekuar. Thuhet se ai ka jetuar rreth 912 vjet dhe eshte varros tek vendi i quajtur Ebu Kubejs (Taberiu, 162) Ndersa disa mendime tjera thone se: Varri i Profetit Shit a.s. sebashku me ate te Lukmanit a.s. dhe ai i mbretit Abasit Memunit (3) mund te ndodhen ne provincen e Mersit te Turqis se sotme, pikerisht ne qytetin e lasht antik te Tasusit. Pikerisht ne kete vend ndodhet edhe xhamia e madhe me emer "Tarsus Ullu Xhami" ku ne anen lindore gjenden tre vare, ku njeri prej tyre mendohet se i perket Profetit Shit a.s. Nje mendim tjeter eshte se Shiti a.s. ka vdekur ne Liban. Ne vendin me pjellor te Libanit, ne fshatin Beka mendohet te ndodhet varri i Shitit a.s. Aty u ndertua nje xhami e cila mban emrin e profetit Shit a.s. Disa thone se kety eshte edhe vari i profetit Nuh a.s.
Siç e permenda me siper pas vdekjes se Enushit vjen Kanani, me pas Melajili i cili ka ndertuar qytete te fortifikuara dhe thuhet se ka ndertuar qytetin e Babilonise (Irak) dhe qytetin e es Susul Aksa. Thuhet se ne mbreterin e Melajilit i ka luftuar shejtan dhe xhinet (te cilet i ka perzene ne gryka malore duke i larguar nga njerezit). Melaji ka jetuar 40 vjet. Pas tij vjen djali i tij Jerdi, e pas tij Hanuhi e pas ti vjen profeti Idris a.s.
_____________
1. Shit. Sipas Ibn Abbasit Shiti a.s. eshte quajtur edhe me emrin:" Hibetullah " qe do te thote: "Dhurat e Zotit", kjo pasi Ademit a.s. i vdiq djali i tij Habili. Tek nje pjese e botes kristiane Shiti njihet me emrin Seth . Profeti Shit a.s. njihet edhe si nje der rindertuesit e Qabes.
2. https://islamansiklopedisi.org.tr/sit
3.Mumuni ndryshe quhet Ebu Abbas el Mamun Abdullah bin Harun Reshid. Memuni kqe qendruar per 20 vite si mbret (Halit) i Halifatit Abasid. Ai vdiq ne nje dite te nxehte kur ishte 48 vjec. Pas vdekjes se tij Halifatin e drejtoj vellau i tij Mutasimi (Ebu Is-hak)