Kontributi i hoxhallarëve pukjan për Liri e Pavarësi

Xhamia e vjeter Koder Hani Puke, fotografi e vitit 1916

     

Kontributi i hoxhallareve pukjan per Liri e Pavaresi (1881-1912)

       Rreth vitit 1900-1923 Myftinia Puke perveç vendeve qe mbulon sot, ajo mbulonte edhe disa vende te tjera si: Dukagjini, Petkaj, Megull (Megjull), Spaç, Pistë, Shikaj, Shumri , Kalimash etj qe sot mbulohen nga Myftinia e Kukesit.[1]
       Kleriket mysliman pukjan ishin te njohur per kontributin e dhene per Liri e Pavaresi e argumentuar kjo qofte permes kujteses popullore por edhe permes burimeve arkivore.
Perpjekja e hoxhallareve pukjane per Liri e Pavaresi kulmon ne vitet 1911-1912 ku hoxhallaret ishin te paret qe kundershtuan pushtuesit.

Musa Et'hem Dizdari (1800-1900)

Musa Et'hem Dizdari njihet si i pari imam vendas, per te cilin ruhen kujtime dhe burime arkivore per veprimtarin e tij Atdhetare. Hoxhe Puka, Ismail Salih Age Kryeziu organizuan largimin e Haxhi Ymer Prizrenit  prej Prizrenit deri ne kufi me Puken.[2] Per Haxhi Ymer Prizrenin ishte leshuar urdher per kapjen e tij, si organizator "i kryengritjes qe kishte themeluar dhe kishte pergatit ai", kunder Perandorise Osmane gjate Lidhjes Shqiptare te Prizrenit 1878-1881.[3]

Edhe Kryeministri ne shkresen e tij, shoqeruar aktet gjyqesore Pallatit Perandorak, Sulltanit, thekson se "Ismail Agai dhe Hoxha i Pukes, Musa efendiu, kane qene nga njerezit e rrezikshem qe paten trubulluar dhe prishe qetesine e vendit."[4]
Ne baze te ketyre akteve hoxha sebashku me te tjeret u internuan "me rrugen e Selanikut dhe te Aleksandrise per ne Merash." Ne fshatin Kryezi tregonin se hoxha ka pas perfunduar deri ne Halep te Sirise, ku u mbajten ne internim per afro pese vjet.[5]
Musa Hoxhe Puka se bashku me Ismail Age Kryeziu me 14 korrik 1965, me dekret nr. 4040, dekorohen prej Presidiumit te Kuvendit Popullor me "MEDALJA PER VEPRIMTARI PATRIOTIKE"

Isuf Arif Hoxha (1820-1919)

Isuf Arif Hoxha i mbiquajtur Hoxha i Madh, ka qene hoxhe i xhamise Iballe. Ka perkrah Lidhjen Shqiptare te Prizrenit. Imam Isuf Hoxha ka mesuar ne Medresen e Prizrenit ku u pergatit per imam. Ai kishte lidhje me Dizdarin e Pukes, se kishte gruan prej asaj dere, Gjylen. Keto lidhje miqesie i bashkuan me shume ne perkrahjen e Lidhjes Shqiptare te Prizrenit. Imam Isufi ishte nip i Cecë Halilit te Dardhes, burr trim dhe guximtar. Ai kishte edhe lidhje te tjera me Kabashes te tjere te Dardhes ate te Meziut si "daje" siç ishte rasti i Mark Bales se Meziut i cili u semur ne Mertur, ku kishte shkuar per feste dhe erdh e vdiq ne kullen e imam Isufit ku e varrosi me nderime Mark Bal Gjonin.

Zenel Adem Hoxha (1853-1945)

Zenel Adem Hoxha ka qene imam i Xhamise Kaderhani Puke si dhe Myfti i rrethit te Pukes, "Qytetar Nderi" i Pukes.[13] Thuhet se ishte dite e Xhuma ku imam  Zenel Hoxha po mbante hytben e xhumase dhe te pranishem nder te tjere ka pase Shefqet Turgut Pasha, korrik 1910 (Minister i brendshem  Turk),si dhe Adil Beut dhe Hasan Riza Pashes. Imam Zenel Hoxha ne hytbe u shprehur: "Allahu e ka dhene qe çdo popull te jetoje ne Liri ne vend te vet."[6]
Ne shkrimin "Kryengritja e Pukes rreth vjetit 1912" sado qe pranohet e "Nuk duhet lene pa permende edhe z.Zejnel Hoxha i Pukes... qysh ne fillim ishte simpatizues i levizjes, e kurdo ku e qite rasa,... bate nji sjoj propogande ne favor te kryengritjes." [7]

Sadik Prishtina (1892-1977)

Imam Sadik Prishtina ishte nga fshati Kraishte i Lipjanit te Kosoves. Ai u perkrah nga i ati Hasimi i cili e dergon per studime islame ne Mejtepin e Janjeves dhe per te vazhduar ne Medresen e Prizrenit. Me fillimin e Luftes Ballkanike vendi u pushtua nga ushtira sllave. Gjate qendrimit ne Prizren, perveç aktiviteteve fetare Sadiku i ndikuar edhe nga kultura islame sebashku me disa bashkekohore formuan organizaten "Bashkimi Kombetar Shqiptare."[8]

Osman Hoxha (1847-1912)

Per nje fare kohe ai sherbu si imam i Vaspasit qe i dha i pari kushtrimin e fillimit te luftes ne Malzi kunder pushtuesve serbe, si dhe Osman Hoxha i Fletit.  Heroizimi i tyre u kendua ne kenge popullore:

"Kush e nisi luften per Dri?!
Hoxhallaret e Malitzi!
Sadik Hoxha, djal zotni,
Trim per pushk e zanatli!" [9]

Sipas Prof.Dr. Bajram Xhafa kemi: "Ne rrugen e divizioneve serbe nga Gjakova dhe Prizreni per te dale ne Lezhe e Shengjin, tradita popullore ruan shume kujtime me vlere qe pasqyrojne qendresen e fshatareve se krahines se Maleziut (banuar thuajse teresisht me popullsi myslimane si Va-Spasi, Pista, Gdheshta, Mgulla, Fleti etj.) per mbrojtjen nga rrebeshi i ushtrise serbe.

"Kush ja vuni pushken serbit,
Osman Hoxha past rahmet"[10]

Per kete arsye krahina u dogj plotesisht. Ne Gdheshte u theren 72 gra, pleq e femije qe rane ne duart e serbeve. Ne fshatin Flet me 15 nentor serbet humben edhe reparte te tera. Bashke me ta luftuan banore e fshatrave te tjera si: Dardha, Truni, Sakati, Xathi, qe bashkepunonin me ate te Qafes se Malit, Fush-arrezit e deri ne Puke."[11]

Osman Hoxha u rrit ne nje familje besimtare dhe patriote. Qe i vogel Osmani sebashku me babain e tij kryenin ritet fetare ne xhamin e fshatit Kulumri.[12] Sipas te dhenave Osman Hoxha ka marr mesime islame ne  mejtepin e Pukes dhe te Kabashit. Per disa vite pasi mori mesimet islame, ai u aftesua te drejtonte sherbimet islame si imam. Myftinia e rrethit Puke qe ne moshe te re e emron Osman Hoxhen imam te xhamise Kulumri. [13]
Sipas te dhenave Fleti ishte betuar sebashku me Udhmadhen se do te luftonin me te gjitha mundesite pushtuesin serbe. Sipas prof.Xhemal Meçi kemi:

"Fleti me Udhmadhen ishin betuar se do ta luftonin pushtuesin serbe. Me 11 nentor 1912, kur vetem ne Gdhesht, Malzi, theren e masakruan 72 pleq, femije e gra. Sapo pararoje serbe e Divizionit famkeq "Drina" arriti te mullini i Fletit  imam Osman Hoxha, qe kishte zene vend mbas Hanit te Fletit, u vuri pushken. Me shpejtesi vrau tre ushtare serbe, te cilet i qiten rrethimin dhe e plagosen rende. Por, ndersa qendronte  thirri myezinin e tij Bajram Haziri: "O bini serbit se na qarti, bre!" [14]

Bajram Haziri leshoi kushtrimin: "Bini serbit, kush asht burr, se na vran Osman Hoxhen!" dhe shtiu drejt kolones serbe qe po i ngjitej lugines se Fletit. Mbas kushtrimit e pushkes se tij e gjithe lugina e Fletit u ndez flake prej armeve te fletasve dhe sakajaneve te Vaspasit, te terhequr mbas luftimeve te ashpra qe kishin zhvilluar me pararojen e ushtrise serbe, ku mbeten te vrare 20 ushtare dhe komandanti i tyre, perball istiakmit (pozicionit) te Ismail Arifit, i cili ra deshmor i Atedheut, por u perjetesua edhe ne kenge, ashtu si fletasit me Osman Hoxhen.

Ne nje kenge tjeter per luften me serbe, Vaspas - Flet, mund te shkepusim keto vargje:

"Kush e nisi luften me serbe?!
Osman Hoxha, past rahmet!
Osman Hoxha e Baram Haziri.

Qesi djemsh na i  ka Fleti!
S'i ka krajli, s'i ka mbreti!
S'i mban toka, s'i mban deti!

Gjasht taborre kan mbet prej heri!
Gjasht taborre kan mbet prej 'i dit!
Dy mij vet kan dal komit." [15]

Per luften me serbe Vaspas-Flet kemi edhe kete kenge:

"Kush e nisi luften i pari?!
E kan nis dy hoxhallare!
Hoxhallart e Malitzi!

Sadik Hoxha ish kan dai,
Osman Hoxha 'i shehitli!...
Ka nis luften me Serbi!

N'ujt e Goskes jan mbyt nji mije!" [17]

Ishin mesimet dhe predikimet e hoxhallareve pukjane qe inspiruan shume mysliman te tjere pukjane qe luftuan dhe rane per Atedheun. Nga ky inspirim madheshtor ne mbrotje te Atedheut rane deshmore per Liri e Pavaresi nente deshmore pukjane qe luftuan ne brotje te Pukes e Shkodres.

Pergatiti 

Gezim KOPANI

Puke me 24 nentor 2013


__________
[1] Informacion i grumbulluar nga Gezim Kopani ne vitin 2005.
[2] Ymer Prizreni, Kryetar i Komitetit Drejtues te Lidhjes Shqiptare te Prizrenit.
[3] Vendimi i Gjykates Ustarake Shkoder dhe i akteve Gjyqesore te Ministrise se Luftes i dates 19 gusht 1881.
[4] Pergjigjia e Sulltanit, date 15 nentor 1881.
[5] Akademia e Shkencave, Instituti i Historise, Lidhja Shqiptare e Prizrenit ne dokumentet Osmane 1878-1881. Tirane, 1978, fq.228.
[6] Nga Prof.Xhemal Meçi.
[7] K.B. M.,"Kryengritja e Pukes rreth vjetit 1912", Hylli i Drites. Shkoder, 10/1937, 15 tetor, fq.468.
[8] Nexhmie Luma Prishtina (Mbesa e imam Sadik Prishtina)
[9] Nga Prof.Xhemal Meçi (Flet, 17 gusht, 1983. MHP)
[10] Osman Hoxha, Hoxha i fshatit Flet, dhe Bajram Haziri e nisen te paret pushken kunder ushtrise  serbe dhe pas tyre u ngrit e gjithe zona e Maleziut te Pukes. Hoxha u plagos rende dhe pas disa ditesh vdiq nga plaget. (Marr nga: Prof.Dr. Bajram Xhafa revista "Zani i Nalte"nr.03 (156) fq.37, viti 2013.
[11] Murzaka, Th., "Politik...",fq. 147-148. Edith Durham shkruan: "Duke perjashtuar Fletin, ku fshataret myslimane u bene atyre nje qendrese prej tre ditesh ne nje gryke te ngushte, ata e pershkruan tere vendin pa veshtiresi, meqenese mirditoret kishin kaq pak armatime, saqe abati i tyre i bindi se lufta vetem do te shkaktonte masakra." "Lufta per Shkodren", Shkoder, 2005,fq.187.
Edhe Swire shkruan se "me perjashtim te Fletit, ku aty u bllokuan per tri dite, gati nuk ndeshen ne qendrese... Prenga (Doçi-abati i Mirdites) planifikonte nje kompromis me serbet" (J.Swire, "Shqiperia.." fq.127) Marr nga Prof.Dr.Bajram Xhafa, Gjenocidi serbo-malazezo-grek mbi popullsine myslimane shqiptare (1912-1913), Revista "Zani i Nalte" nr.03(156) fq,37,viti 2013.
[12] Xhamia e fshatit Kulumri sherbente per keto fshatra: Kulumri, Flet, Xathe dhe Sakat.
[13] Informacio i grumbulluar nga Gezim Kopani ne vitin 2005.
[14] Baram Haziri, Myezin i Xhamise Kulumri, bashke fshatar dhe shok i Osman Hoxhes.
[15] Visaret e Kombit, vll.IV. Tirane, 1939, fq.58-59, mbledhe ne Lume, Kukes.
[16] Studiues Prof. Xhemal Meçi, "Roli i prijesve mysliman te Pukes per Liri e Pavaresi" Puke me 24 nentor 2012.
[17] Visaret e Kombit, vll.IV. Tirane, 1939, fq. 58-59, mbledhe ne Lume, Kukes
.

Nostalgji (I) Fotografi

Stanboll  2003 

Stanboll 2003

 Stanboll 2007

 Stanboll me shoket e dhomes 2004

 Stanboll 2004

 Stanboll 2007

 Konaku, Medreseja Shkoder 2011 Me Rafet Bilaç dhe Qazim Kopani

 Xhamia e fshatit Kryezi, me Armir Mehaj

 Shkoder, Xhamia e Parruces

 Stanboll 2002

 Pogradec me drejtuesit e Komunitetit Mysliman te Shqiperise 

 Gjate nje inspektimi ne Konviktin islam Puke, dega e djemve

 Konvikti islam Puke

 Gjate nje vizite ne Myftinin e Pukes nga Namik Dokle , Ndue Kola dhe Rrustem Struga 

 Gjate panairit te Kabashit sebashku me deputetin Rexhep Uka etj.

 Me antarin e Keshillit te Myftinise Puke Halit Ringaj

  Nga vizita e N/Kryetarit te KMSH Bujar Spahiu

 Ne Mal te Zi

 Ne Dubrovnik

 Gjate zgjedhjes se antareve te Keshillit te Xhamise Puke, 2007

 Pas nje takimi, Shkoder 2007

 Gjate nje iftari ne Puke, 2010

 Pas nje iftari, Puke 2007

  Me Gjyshen !

Pnimet per ndertimin e rrethimit  teXhamise Pukes

Me nxenesit e kursit Islam Puke

 Ne kalan e Shkodres

 Ne kalan e Shkodres

 Sebashku me babin tim

 Sebashku me gjyshen 

 Pas pritjeve zyrtare me rastin e Fiter Bajramit 2011

 Shoket e Matures te vitit 2002, Medreseja e Tiranes.

 Gjyshja

 Sebashku me Adem Alia

 Ne fshatin Rrape 2007

Jeta e profetit Lut a.s.

 Historia e popullit Lut a.s.

Luti a.s. eshte djali i Haranit, Harani eshte biri i Terahut (=Azer), e ai eshte i biri i Faligut dhe ky eshte biri i Hudit a.s. . Profeti Ibrahim a.s. ka pas dy vellezer Harani dhe Nahori, pra Luti a.s. eshte nip i profetit Ibrahim a.s. Kur profeti Lut a.s. u rrit mori mesime dhe keshilla nga profeti Ibrahim a.s. dhe pasi Luti a.s. u zgjedh nga Allahu si pejgamber ai u vendos ne qytetin e Sodomes. Ne ate kohe Sodoma ishte nje nder qytet e medha dhe qender ne rajonin e Gaur Zegarit. Banoret e keti qyteti kishin braktis totalisht rrugen e Allahut dhe ishin kthyer jobesimtar, duke vendosur ne toke rregullat jetes sipas deshirave te tyre. Perveçse ishin kthyer jobesimtar dhe kryenin vepra cnjerezore, ata kryenin kudo edhe vepra te turpshme, jo vetem ne shtepit e tyre apo ambjente te mbullura por edhe ne rruge publikisht pa piken e turpit. Kur flasim per vepra te ndryra nuk eshte fjala vetem per imoralitet, por ky popull shkonte me gjini te njejte, pra burr burr etj. Ishte ky popull i cili per here te pare ne historin e njerezimit shpiku kete akt te ndyre dhe per kete Allau xh.sh ua dergoi pejgamberin Lut a.s. qe ti udhezoj ne rruge te drejte perpara se ti kap ndeshkimi i Allahut xh.sh. Me te arritur Luti a.s. ne Sodom filloi tua terheq veretjen burrave te Sodomes ku i ftoi te hiqnin dore nga aktet shfrenuese e te ndyra dhe tu kthehen bashkeshorteve e te krijonin familje te shendetshme. Burrat e Sodomes si asnje popull me pare lan grat e tyre dhe shkonin me njeri-tjetrin, dhe kete e benin ne menyre demostrative, kudo ne rruge, udhetime etj. Gjate qendrimit ne Sodom profeti Lut a.s. perveç familjes se tij, arriti te udhezoj ne rrugen e drejte nje grup njerezish te cilet besuan Allahun dhe pejgamberin e tij, por teksa therriste edhe burrat qe te heqin dore nga veprimet shfrenuara dhe te ndyre, Luti a.s. u thoshte: "Perkujto kur popullit te vet Luti i tha: A pununi te shemtuaren, qe asnje nga popujt e botes nuk e beri para jush?Vertet , ju te shtyre nga epshet u afroheni burrave duke i lene grate. Po ju jeni popull i shfrenuar." (El Araf; 80-21)
Thirrjet e profetit Lut a.s. vijuan per nje kohe por te perdaltit nuk e degjuan madje ata thane.: "Deboni ata Lutin me besimtaret e tij, nga vendbanimi juaj, ata jane njerez qe ruhen shume, (i largohen te shemtures)." (El Araf; 82) Pas kesaj Allahu xh.sh zbriti ne toke pikerisht tek profeti Ibrahim a.s. tre meleke. Kur meleket zbriten tek Ibrahimi a.s. e pergezuan ate me nje djale te ditur, e pastaj e informuan per ngjarjen e madhe qe do te ndodhte. Ibrahimin a.s pyet mysafiret: Çfare deshironi? Meleket thane: Ne jemi derguar te nje popull mekatar qe te hedhim mbi ta balte te ngurosur, te shenuar tek Zoti yt per ata qe e kane tejkaluar çdo kufi. Ata banore jane zullumqare. Ibrahimi a.s. tha: Tek ai popull eshte edhe Luti a.s. Meleket thane: E dime mire se kush eshte ne ate popull. Ne me siguri do ta shpetojme ate dhe familjen e tij, perpos gruas se tij, ajo do te mbetet me ata dhe do e shijoj denimin. (Dharijat, 31-34 Ankebut, 31-32) Pasi qe i kaloi frika Ibrahimit a.s. iu dha lajmi i gezuar, e ai filloi te diskutoje me Ne per popullin e Lutit. (Hud, 74)

Seid b. Xhubejri Es Suddiji , Katade dhe Muhammed b. Is'haku thone se Ibrahimi a.s. nisi te bisedoj me meleket keshtu:
"A do ta shkaterroni ndonje vendbanim ne te cilin ekzistone treqind besimtare?
Meleket thane: Jo
Ibrahimi tha: Po dyqind?
Meleket thane: Jo
Ibrahimi tha: Po dyzet?
Meleket thane: Jo
Ibrahimi tha: po katermbedhjete besimtare?
Meleket thane: Jo
Ibni Is'haku tregon se pastaj vazhduan: Keshtu derisa ne fund Ibrahimi a.s. i pyet:
Nese ne te do te kishte vetem nje besimtar?
Meleket thane: Jo
Me pas hz.Ibrahim a.s. tha: Ne ate vend eshte Luti a.s.
Meleket thane: Ne e dime mesemiri se kush eshte ne ate qytet.
Me pas hz.Ibrahim a.s. tha: "Kjo eshte dite e tmerrshme! (Hud,77)

Tre meleket  Xhebraili, Mikaili dhe Israfili a.s. u nisen per ne qytetin e Sodomes. Meleket moren formen e tre djem te rinj e te bukur. Kur tre meleket arriten tek lumi gjeten vajzat e Lutit a.s. duke mbush uje. Luti a.s. kishte dy vajza Rejsen dhe Zagarten . Djemt i pyeten se ku ka ndonje vend per pushim, bujtin?Vajzat tha: Ne qytet ka por me mire mos shkoni, megjithate ju prisni ketu derisa te pyesin babain tone (Lutin) per kete gje. Vajzat moren rrugen dhe shkuan tek babai i tyre i cili po punonte aren. Vazjat i treguan Lutit a.s. se tre djem kerkojne bujtin per te pushuar. Ishte kohe dreke dhe nuk kalon shume kohe kur tre djelmoshat arritenm vet tek ara ku Luti a.s. ndodhej. (Disa thone se Luti a.s. shkoj ti takoj). Kur arriten tre djemt i kerkuan Lutit a.s. qe tu jap per te ngren. Luti a.s. i degjoj kerkesen e tyre si dhe duke e ditur shthurjen e burrave te Sodomes nga frika se mos do vin e ti turperojn mysafiret , filloj tu thote: Largohuni nga ky vend pasi ka njerez te kqi dhe te shfrenuar. Ata i thane: kemi ardh mysafir per tek ti, kur Luti degjoj kete nuk i ktheu ata duke i marr mysafir ne shtepin e tij. Gjate rruges per ne shtepi Luti a.s. filloi tu tregoj mbi veset e ndyra dhe perversitetin e burrave te Sodomes. Tre djemt nuk reagonin , kjo beri qe Luti a.s. ta perserite kete disa here per t'ju bere me dije qe pasojat mund te jene shume te medha. Kur arriten ne shtepi, Luti a.s. i futi brenda tre djemt dhe filloj tu servir ushqim.  Ardhjen e mysafireve e veren dhe bashkeshortja e Lutit a.s e quajtur Valihe e cila ne fshehtesi merrte pjese ne veset e ulta te banoreve. Sapo i shikoj tre djelmoshat e bukur, Valihe doli nga shtepia dhe shkoj tek vendi ku tuboheshin meshkujt e ndyre dhe u tha: "Ne shtepin e Lutit kan ardhur tre djelmosha shume te bukur, qe syri nuk mi ka pa ndonje here. Me te degjuar kete, ata njerez te ulet vrapuan drejt shtepise se Lutit a.s." (Hud: 78) "Ata shkuan tek shtepia e Lutit gjithe gezim."( Hixh;67). Filluan te therrisnin Lutin a.s. i cili doli dhe duke mbrojtur mysafiret e tij u tha: Kthehuni ndergjegjes dhe vetedijes dhe freskohuni ashtu sic ka thene Allahu xh.sh dhe mos me turperoni. A nuk ka midis jush ndonje qe eshte i till? Njerzit qe kishin rrethu shtepin than: Ti e di se ne nuk kemi te drejte te merremi me vajzat e tua. Ne te vertet, ti e di se ç'duam. Luti a.s. u tha: Sikur te kisha fuqi do ju largoj nga ketu." (Hud, 78-79) Mbi gjendjen e Lutit a.s. trans. Ebu Hurejre se profeti Muhammedi a.s. ka thene: "Zoti e Meshirofte Lutin a.s. Ai ishte mbeshtetur ne te Fuqishmin ne Allahun." (Buhari)

Pas ketij dialogu, populli tentoj te hyj ne shtepin e Lutit a.s., por ai u kerkoj nje shans te fundit, qe te prisnin per pak çaste. Populli pranoj. Luti a.s. hyri brenda ne shtepi, kur hyri brenda Luti a.s i gjeti mysafiret te qete sikur te mos kishin degjuar asnje gje. I habitur nga ky qendrim Luti a,s, tha:

"Nuk ju njoh! Meleket thane: Jo, Ne te kemi sjell ate, ne te cilen ata dyshojne, te kemi sjelle te verteten prandaj rri i qete. Ne do te shpetojme ty dhe familjen tend, perveç gruas tende. Ajo do te mbes me ate qe jane per denim. Ne te vertet Ne do te leshojme denim nga qielli, mbi banoret e ketij vendi ngase ata jane te prishur." (Hixhr, 62-64, Ankebut, 33-34)

Koha kaloj dhe populli qe po priste humbi dyrimin dhe vendosen te futen me force, por ne ate moment para tyre del Xhebraili a.s. dhe me nje te rame me cep te krahut te tij, i goditi ne fytyre, duke i verbuar qe te gjithe. (Kamer; 37-38) Po ashtu Allahu xh.sh. thote: "Ata (burrat) i kerkuan tua derzonte mysafiret e tij. Por ne ua verbuam syte dhe u thame: "Shijoni denimin Tim, tani qe e degjuat paralajmerimin Tim!" (Kamer; 37)

Ne kete moment meleket ju afruan Lutit a.s. dhe e urdheruan ate qe te largoheshin madje duke e udhezuar qe; askush te mos shikoje permbrapa!

Dhe pse paralajmerimi u erdh, populli ishte aq i shthrur saqe perseri nuk besuan madje askush nuk vendosi te ndjek Lutin a.s. me perjashtim dy vajzat e tij dhe ata per verbimin e disa burrave i than Lutit: "Kjo eshte magji dhe filluan ta kercenonin Lutin a.s. Nderkohe Meleket i thone Lutit a.s.: "O Lut! Mos u frikso! Afati i tyre eshte deri ne agimin e dites." (Hud, 81)

Para ndeshkimit te popullit te shfrenuar te Sodomes , meleket i lan afat kohor Lutit a.s. sa te largohet sebashku me vajzat e tij para se qyteti permbys dhe det i qelbur. (Hixh 65) 
Kur Luti a.s. u largua sebashku me dy vajzat e tij dhe kur dielli ishte duke lindur, mbi popullin e Sodomes u versul denimi i Allahut xh.sh . Allahu xh.sh thote: "Dhe ata i goditi nje ze i tmerrshem kur lindi Dielli, dhe Ne beme qe , ajo qe gjendej lart, te bie poshte dhe mbi ta hodhem buca (gur) nga balta e ngurosur. Ketu, me te vertet ka mesim per ata qe kundershtojne." (Hixher: 73-77) 

Kur dielli ishte duke lindur Xhebarili a.s. me cepin e krahut te tij shkaterroj gjithe qytetin me rrethin sebashku me banoret e tyre (thuhet se Sodoma kishte 7 qytete). Toka ku banonte ky popull ishin ngritur goditna te gjera dhe shume te larta. Kur meleket degjuan zerin e gjelave dhe lehjen e qenve, atehere Xhebrail permbysi cdo gje. Allahu xh.sh thote: "Mbi ta leshuam sixhil (dhe i forcuar, i ngurosur) sikur shiu, i cili derdhej pareshtur." (Hud,82, Dharijat, 34, Shu'ara 173, Nemel 58) Po ashtu Allahu xh.sh thote: "Ai i permbysi vendbanimet e rrenuara, prandaj i gjeti cfar i gjeti. E, ne cfare dhuntije te Zotit tend ende dyshon ti?" ( Nexhm;53-55)
Vendi qe u kthye permbys sot quhet deti i vdekur, uji i te cilit si dhe toka perreth eshte e shkrete (shterp). Keshtu ky vend eshte mesim, shembull si shenje treguese per te gjithe ata qe tenetojne te dalin jasht rregullave te Allahut xh.sh.


 Informacion shtese mbi detin e vdekur 

Pamje nga deti i vdekur

Deti i vdekur eshte det i mbyllur. Bregun e tij e ndajne; Izraeili dhe Jordania dhe rrjedhja e lumit Jordan. Kripesia e tij eshte 30% gje qe eshte 9 here me e larte se uji i zakonshem i detrave. Eshte i gjate 67 km dhe i gjere deri ne 18 km. Siperfaqja e tij eshte ne -418 metra te lartesive mbidetare dhe gjithnje eshte duke rene. Thellesia e detit te vdekur eshte 330 m.Uji i detiti te vdekur kryesisht eshte i nxehte.Ne 35 metrat e siperme kripesia eshte 30 - 40 % dhe temperatura arrijne 19 -37 grade celsius.

Pergatiti

Gezim Kopani

Ju mund te lexoni: Jeta e Profetëve



___________
1. Hytbe e mbajtur ne xhamin e qytetit te Pukes. Date; 28 tetor 2013

2. Prej vitesh shkenctaret arkeolog me te njohurit ne bote po punojne per vendbanimin e popullit te Lutit a.s. ku sipas jomyslimaneve quhet vendbanimi i Gomorrah dhe Sodomit. Sipas Philippe Silvia arkeolog i njohur dhe prof. ne universitetin e Trinity Southwest University ne New Mexico ka thene: "...fal teknologjise se radiokarbonit kemi vertetuar se metalet e zbuluara ne zone jane kristalizuar si pasoj e nje temperatura teper te larte e ardhur si rezultat i nje shperthimi te jashtazakoshme me origjin qiellore. Ky shperthim ka qene shkaku i shkaterrimit te ketij qyteterimi i cili ka qene i zhvilluar ne forme harku...." Nga germimet e zhvilluar ne disa zona te ketoj qyteti eshte vertetuar se ky qyteterim ka jetuar rreth 2500 vjet dhe fundi i ketyre viteve (para shkaterimit) ka qene ai i periudhes se bronxit.

Çfarë do që të bësh, atë do gjesh

Tregohet se ne nje fshat jetonte nje plak i varfer i cili kur i dilnin njerezit perpara u thoshte: "Çfare do qe te besh, ate do gjesh!" Nje dite qelloj qe keto fjale tia thote nje gruaje e cila e inatosur vendos ta heq qafe plakun. Ajo pergatiti nje byrek brenda te cilit i hedh helm. Kur degjon plakun i del pare dhe i thote:

-Kete byrek e kam bere enkas per ty! 

Plaku i varfer i cili nuk ishte ne dijeni te asaj qe gruaja ka bere me byrekun, me miresjellje i thote:

-Allahu xh.sh ta shperblefte! Plaku merr byrekun, e fut ne çant dhe vazhdon rrugen per ne nje vend tjeter. Gjate rruges ai ndalon te nje burim per te ngren byrekun dhe per te pire uje. Ne keto momente vjen nje ushtar i lodhur dhe i cili per shkak te uris i thote plakut; -Po vdes nga urija. Te lutem, a me jep pak nga byreku yt?

Plaku kur shikon gjendjen e ushtarit ia jep gjithe byrekun, ndersa vete nxjerr nje kore buke te thate, e fut ne uje dhe me pas fillon ta haje. Pasi ushtari perfundoj byrekun, pi uje, e falenderon plakun dhe largohet. Kur ushtari i afrohet shtepis i fillojne dhimbjet e stomakut aq sa shtrihet per toke. Nga larg nena e tij e cila prej kohesh nuk e kishte shikuar djalin e saj, e tmerruar vrapon drejt djalit dhe teksa e ledhatonte e pyet;

-Biri im! Çfare te ndodhi keshtu?

Djali i thote:

-Pak me pare, po vija per ne shtepi dhe ne rruge takoj nje plak. Per shkak te lodhjes kisha uri, dhe kerkova ndihmen e plakut i cili gati sa ishte duke ngren nje byrek. Plaku me zemersin e tij me dhe gjithe byrekun te cili e ngrena te gjithin.Piva pak uje, falenderova pakun dhe u largova. Teksa ju afrova shtepis fillova te kem dhimbje te stomakut.  Nena e djalit ishte pikerish gruaja e cila per ta heq qafe plakun per shkak te fjales qe ai thoshte i dha nje byrekt te helmuar, dhe ne keto momente e kuptoj fjalen e plaku qe thoshte: "Çfare do qe te besh, ate do gjesh!", dhe nena i thote djalit: 

-Biri im! Une te kam helmuar ty. 

Pra doli me vend fjala e plakut qe thoshte: "Çfare do qe te besh, ate do gjesh!" 

Pergatiti

Gezim KOPANI

Rendesia e emrave te Allahut xh.sh. pj.3

32. El Aliju xh.xh ( I Larti )

Kusht thote Ja Aliju! Do i rritet bereqeti nese e ka te ulet, i hapet miresia dhe kthehet ne vendlindje nese eshte larg.

33. El Kabiru xh.xh ( I Madhi )

Ai qe e thote 100 here do respektohet ne shoqerin e tij.

34. El Hafidhu xh.xh ( Ruajtesi )

Kush e thote 16 here ne dite Ja Hafidhu do jet i mbrojtur nga fatkeqsit dhe katastrofat.

35. El Mukiku xh.sh ( Ushqyesi )

Kush e lexon mbi nje gote uje, dhe ua jep femijve, keto femije do behen femije me virtyte te mira.

36. El Hasibu xh.xh ( Llogarimarresi )

Ai qe firksohet nga armiqt, hajdutet, apo nga syri i keq le te thote 70 here ne dite per 7 dite duke filluar nga dita e ejte Ja Hasibu do jete i mbrojtur.

37. El Xhelilu xh.xh ( Fisniku )

Kush pi uje ne te cilin eshte lexuar emri Ja Xhelilu, ai do jet i nderuar nga shoqeria.

38. El Kerimu xh.xh ( Bujari )

Do jete i nderuar ne kete bote si dhe ne Ahiret, ai qe thote Ja Kerimu !

39. El Rakibu xh.xh ( Vigjeluesi )

Ai qe thote 7 here Ja Rakibu do jete i mbrojtur vet, femijet, gruaja dhe pasuria.

40. El Muxhibu xh.xh ( Lutjepranuesi )

Ai qe ne lutjen e tij permend emrin Ja Muxhibu do i pranohet lutja,

41. El Vasiu xh.xh. ( Gjitheperfshiresi )

Ai qe eshte ngusht nga ana financiare dhe thote Ja Vasiu do i hapen dyert e riskut nga Allahu xh.sh.

42. El Hakimu xh.xh ( I Urti )

Ai qe ne lutjen e tij thote Ja Hakimu te gjitha punet qe ben do realizohen sipas deshirave te tij.

43. El Vedudu xh.xh ( I Dashuri )

Nese dy persona kan mosmarrveshje dhe njeri nga keto ofron tjetrit nje ushqim psh uje mbi te cilin eshte lexuar emri Ja Vedudu, Allahu xh.sh do u mundosoj qe te kene mirekuptim.

44.El Mexhidu xh.xh  ( I Lavdishmi )

Ai qe vazhdimisht thote Ja Mexhidu ai do kete pozite te larte.

45. El Baisu xh,xh ( Ringjallesi )

Ai qe e thote vazhdimisht Ja Baisu, ai do kete frike Allahu xh.sh cdo here.

46. El Shehidu xh.xh ( Deshmuesi )

Nese nje prind ka femije qe nuk e degjon dhe ia lexon atij femije emrin Ja Shehidu, femija do filloj ta degjoj me lejen e Zotit.

Pergatiti

Gezim KOPANI

Dt.20.09.2013


Ju mund te lexoni: Rendesia e emrave te Allahut xh.sh. pj.4

Sadik Prishtina, Hoxha ne kujtesen e pukjaneve

Nga: Gezim Kopani (Myfti i rrethit Puke) 

Hoxhë Sadik Prishtina ( 1892-1977)

Jeta në Kosovë

Imam Sadik Prishtina u lind më 25 shkurt 1892 në fshatin Kraishtë që ndodhet në perendim të Lipjanit në Kosovë rreth shtatëkm larg. Babai i Sadikut quhej Hasim ndersa nëna Qerime. Familja Prishtina nga pesë fëmijë që kishin, Sadiku ishte më i privilegjuari pasi ndryshe nga fëmijet e tjerë Sadiku ndoqi rrugen e diturisë. Sadiku i përkrahur nga i ati u rregjistrua në shkollen fillore, pikërisht në Mejtepin e Janjevës. Sadiku nga dashuria për dije islame bënte çdo ditë rreth 20 km udhetim drejtë mejtepit pa asnjë ankesë. Me përfundimin e mejtepit, Sadiku u regjistrua në shkollen Ruzhdije të qytetit të Shkupit për të vazhduar studimet para gjimnazit.

Më pas ai u regjistrua në medresen e Prizrenit. 

Gjatë qëndrimit në Prizren ai përveç aktiviteteve fetare merret edhe me aktivitete të tjera. I ndikuar nga kultura islame Sadiku sëbashku me disa shokë bashkëmoshatar formuan organizaten “Bashkimi Kombetar Shqiptar”.

 Aktivitetet e shumta atdhetare të kësaj organizate bëri që në pranveren e vitit 1912 pikërisht në muajin qershor dy nga bashkëmoshatarët e Sadikut në menyrë ilegale u arrestuan nga trupat serbe dhe radhen e kishte edhe imam Sadiku. Pasi mësoi mbi urdherin e arrestit që kishin lëshuar trupat serber  imam Sadiku emigroi për në Shqipëri.

Gjatë udhetimit për në Shqipëri ai fillimisht ndalon për pak ditë në disa fshatra të Kukësit dhe për të vazhduar rrugen drejtë rrethit të Pukës.

Ai u prit nga pukjanët me dashuri duke i hapur dyert e shtëpive të tyre. Puna qelloi ta dërgonte imam Sadik Prishtinen në fshatin Kabash të Pukës ku u strehua në shtëpin e Smajl Laci [1].

Familja Laci ishte një familje e varfer që jetonin në një kasolle të vogel dhe në një gjendje të rëndë ekonomike. Smajli e konsideronte Sadikun si antarë të familjes madje edhe më tepër. Besimi i fortë që e karakterizonte Sadikun bëri që ai të interesoshesh për xhamin e fshatit Kabash. [2]

Jeta në Pukë

Punësimi dhe martesa

Kabashasit duke shikuar kulturen dhe besimin e palekundur të imam Sadik Prishtinës bëri që Myftinia e rrethit të Pukës ta emronte Sadikun fillimisht myezin të Xhamisë së fshatit Kabash. Nuk kalon shumë kohë që ai të bëhet edhe imami i parë i xhamisë së fshatit Kabash. Pikërisht në vitin 1914 Myftinia e rrethit Pukë emrohet imam i xhamisë së fshatit Kabash. [3]

Sadik Prishtina mbahet mend si imami i parë i xhamisë së fshatit Kabash. Në vitin 1914 Sadik Prishtina hap për herë të parë Mejtepin e fshatit Kabash. Me hapjen e mejtepit Myftinia e Pukës e emron imam Sadik Prishtinën edhe mësues të Mejtepit.

Mejtepi u hap fillimisht në ambjentet e Xhamisë së fshatit Kabash. Më vonë  Mejtepi i Kabashit u ndërtua karshi hyrjes së Xhamisë së Kabashit rreth 10 apo 15 m larg. Në mejtepin e Kabashit u regjistruan nxënës nga fshati Kabash, Meçe, Krovë, Lajthizë etj. Në mejtepin e Kabashit jepej mësim në këto lëndë:

1. Mësim islam (Ilmihal)

2. Këndim në gjuhen shqipe

3. Kur’an (mësim i Kur’anit)

4. Shkrim shqip

5. Këndim turqisht [4]

Nga mejtepi i fshatit Kabash dolen  myezin, imam dhe mësues. Nga ky mejtepi dolen imam me emer siç ishte Shaban Rexha dhe Sahit Hoxha. [5]

Me hapjen e mejtepit të Kabashit shënohet fillimi i shkolles shqipe në këtë fshat. Në lidhje me mejtepin e Kabashit imam Sahit Hoxha tregon: “Në mejtepin e Kabashit mësuam edhe shqip që kur u hap mejtepi më 1914 prej Sadik Prishtinës.” [6]

Duke qenëse Sadik Prishtina ishte i specializuar për shërbimet dhe lëndet islame, nevojat bënë që Sadik Prishtina të ndjek studimet për pedagogji në qytetin e Elbasanit. Pasi përfundoi pedagogjin në Elbasan Sadik Prishtina u emrua zyrtarisht nga kryemesuesi i Pukës Migjeni mësues i shkolles fillore Kabash.

Sadik Prishtina për punen që kryente me vullnet dhe dëshirë të madhe, linte një përshtypje të një edukatori dhe pedagogu të respektuar nga pukjanet. Përveç shkollës së Kabashit ai punoj mësues edhe në disa shkolla të tjera të rrethit të Pukës.[7]

Sadik Prishtina ishte bashkëpuntor i ngushtë me eliten intelektuale të Shqipërisë si: Gjergj Fishta, Luigj Gurakuqi, Migjeni e Zenun Halil Bajraktarin. Kjo miqësi bëri që Sadik Pershtina të martohet me Nadire Quku. Nga kjo martesë ata paten gjashtë fëmije, tre djem që quheshin Rasim, Selim dhe Skender, dhe tre vajza që quheshin Naile, Aishe dhe Sanije.

Kalimi i viteve bëri që Sadik Prishtina të blej tokë në Kabash e të ndertonte shtëpin e tij. Ai punoj plot 36 vjet si imam i xhamisë së fshatit Kabash si dhe mësues në shkollen e Kabashit si dhe në disa zona të tjera të rrethit të Pukës.

Kthimi në Kosovë ( 1941)

Ministria e Arsimit të Shqipërisë, Ernest Koliqi kishte urdheruar që 60 mësues të shpërndahen në vendet e Shqipërisë lindore dhe veriore, pikërisht në ato vende ku nuk kishte shkolla të hapen dhe populli të edukohet. Në mesin e këtyre mësuesve ishte edhe Sadik Prishtina ku kishte marr një udhëzim të veçante për hapjen e shkollës shqipe në Kraishte.

Me vetëfinancim Sadiku ndërtoi dy dhoma banimi pran shkollës ku banonte me familjen e tij. Shkolla shqipe në Kraishtë kishte filluar me mesuesin e parë Sadik Prishtina. Hapja e kësaj shkolle nuk u prit mirë nga organet serbe të cilat në vitin 1946 larguan nga puna Sadik Prishtinen si dhe e dënojnë me 15 vite burgim. Sadiku vuajti burgun në burgun e Nishit. Presekutimi serb i ndaloi punen përjet në arsim si dhe edukator edhe pas kthimit nga burgu. Pas gjithë këtyre tortuarave që ju bënë Sadikut nga serbët, imam Sadiku lirohet dhe vazhdoi shërbimin si imam i fshatit Kraishte. Edhe pse kishte vuajrut shumë në burgun e  Nishit, jeta i kishte sjell shumë moment të vështira. Ai asnjë herë nuk u thye. Gjithnjë kishte moral të forte dhe besim në vetvete. Ai deri në momentin e fundit të vdekjes ka qenë i fuqishem si nga ana shëndetësore por edhe intelektuale. Dihet që janë të rallë njërzit që lindin e vdesin në po të njejten ditë e muaj. Kështu pra në moshen 85 vjeçare pikerisht më 25 shkurt 1977 ndërroi jete imam Sadik Prishtina. [8]

Mbajtësi i urdherit 
“Naim Frashëri”

Për aktivitetin e tij atdhetarë më 11 prill 1994 me dekret të Presidentit të Shqipërisë Sali Berisha dekorohet hoxhë Sadik Prishtina me urdherin: “Naim Frashëri” i klasit të I-rë, si veteran i arsimit që shërbeu në shkollat shqipe jashtë kufive politik.

(Me djalin e Imam Sadik Luma Prishtina)

Përgatiti

Gezim Kopani

V/O: Material i arkivuar ne Myftinin e rrethit Puke me 17 shtator 2013

Shenim: Ky material eshte botuar ne revisten "Drita Islame" reviste e Komunitetit Mysliman te Shqiperiss, Nr.10, tetor 2013, fq.42-43.

______________

[1] Gezim Kopani

[2] Gezim Kopani dhe Musa Lluka (ish antar i Këshillit të Xhamis Pukë, 2004)

[3] Nexhmije Luma Prishtina(Mbesa e imam Sadik Prishtines)

[4] Nexhmije Luma Prishtina

[5] Gezim Kopani

[6] Xhemal Meçi, libri “Kabashi Puka që në lashtësi 2” fq.101

[7] Gezim Kopani

[8] Nexhmije Luma Prishtina

___________________________
Komente:

1. Mbesa e Sadik Prishtines , Nexhmije Luma shkruan: "Z.Kopani ju falenderoj shume! Ne nje fare menye sikur e ringjallet gjyshin tim me ate publikim qe keni bere per jeten dhe veprimtarin e te madhit Sadik Prishtina!  Me respekt mbesa e Sadik Prishtines Nexhmije Luma Prishtina."
                                                                      17 shtator 2013

2. Hamit Laci shkruan: "Nje falenderim per ata qe kan bere kete pune voluminoze"
                                                                      17 shtator 2013