(Xhamia e fshatit Kabash, Puke. Fotografi e bere nga Gezim Kopani, 2007)
October 22, 2011
September 28, 2011
Sa rendesi ka deklarimi i vetes si Mysliman?
Kur dikush na pyet se cfare jeni? Ne japim menjehere pergjigjen sipas bindjeve qe ka personi, por kur vjen puna tek nje myslman gjerat duhet te jene te qarta duke deklaruar veten mysliman i nenshtruar Allahut xh.sh.Ne kete kendveshtrim myslimani i nenshtrohet Allahut xh.sh me zemer dhe shpirte. Nuk e nderton besimin mbi interesa te ngushta kalimtare, por mbi vlera dhe interesa me te medha qe Allahu xh,sh ka krijuar dhe ajo eshte "fitimi i dashurise se Allahut xh.sh".
Pra kur ne si mysliman e besojme Allahun xh.sh; i bindemi Atij, i lutemi Atij inshaalla do te fitojme edhe dashurin e Tij.
Kur ulim koken ne sexhde per hir te Allahut te Madheruar, Allahu i Madheruar dergon tek ai melek te veçante te cilet bejne lutje per te. Po ashtu edhe kur nje mysliman deshmon se eshte mysliman ai merr sevape dhe miresi te veçante.
Te deshmosh se je mysliman nuk eshte e thene se patjeter duhet te jesh haxhi, hafiz apo imam ose muezin ose njeri qe shkon ne Xhami. Jo, edhe keto jane, por nese nje person e deshmon "Shehadetin" duke besuar keshtu Allahun e Madheruar , Kur'anin , nje i tille eshte mysliman.
Islami nuk i jep perparsi vetem Xhamise. Ai i jep perparsi gjith aspekteve te jetes , ka nje dimension shume te gjere e te larmishem. E them kete pasi siç e dini me date 1 tetor 2011 qytetaret Shqiptare, e ne rastin konkret edhe Puka do i nenshtrohet regjistrimit, ku nje nder pyetjet eshte dhe deklarimi i fese. E kam fjalen per censusin.
Myslimanet te gjithe sa jane duhet te deshmojne besimin e tij mysliman pasi kjo eshte ne interes te tyre.
Ky deklarim si mysliman eshte nje respekt edhe i te pareve tane, duke deklararuar se je mysliman ke respektuar krijuesin tend Allahu xh.sh, besimin tend, familjen, baban, gjyshin, fisin tend etj.
Le te lusim Allahun e Madheruar qe ky proces te jete i sakte, korrekt dhe jo i deformuar!
Pergatiti
Gezim Kopani
Date: 23.09.2011.
September 03, 2011
Mejtepi i Kabashit
Mejtepi i Kabashit (Shkolla islame ne Kabash)
Se kur mund te jete hapur mejtep per here te pare ne fshatin Kabash, si edhe ne Puke, Iballe e kryezi, nuk dihet saktesisht. Keto mejtepe jane hapur mbas ndertimit te Xhamive.
Ne Kabash mejtepi u rihap nga imam Sadik Prishtina i cili erdh si emigrant poliktik nga Kosova me vitin 1912.
Krahas ushtrimit te sherbimit fetar, imam i Xhamise, dhe mesime ne Mejtepin e Xhamise se Kabashit. Rihapja e Mejtepit te Xhamise Kabash eshte bere rreth vitit 1914. Vit ky qe shenon fillesat e arsimit ne fshatin Kabash .
Mejtepi i Kabashit ka vazhduar edhe gjate pushtimit Austro-Hungarez ( 1915-1918).
Autoritetet vendore njoftuan aso kohe: " Komanda (ushtarake) verene se nuk eshte mendimi per nje shkolle popullore, por per nje shkolle besimi muhammedan, ne te cilen mesohet edhe turqishtja."
(S.Sinani, 60- vjet shkolle shqipe ne Kabash,Puka dhe shkolla,V/1978 fq.92)
Mesimi i dijeve islame ishte primare ne Mejtepet te cilat disa ne ate kohe e quajten "Shkolle e mesimit muhamedan".
Ish-nxenesit e atij mejtepi, tregonin se krahas dijes islame mesonin shkrim, kendim shqip bashke me njohuri fillestare mbi historin dhe gjeografin.
Me 1917 imami Sadik Prishtina (Luma) kreu nje kurs pedagogjik ne Normalen e Elbasanit. Pas ketij kursi ai u emerua zyrtarisht nga Ministria e Arsimit te asaj kohe mesues ne shkollen fillore te Kabashit.
Godina e mejtepit u perdor per shkolle Shqipe ku me vone ju vendos edhe nje kat me mur. I ndertuar me derrasa nga jashte simbas modelit "çardak."
Me poshte paraqes nje pjese te nxenesve qe kane marr mesim ne Mejtepin e xhamise se fshatit Kabash Puke:
1. Shaban Rexha (Lajthize)
2. Sahit Hoxha (Lajthize)
3. Sahit Islami
4. Syl Isufi
5. Gjoke Matia (nga Dedajt)
6. Bejaze Brahim
7. Bajram Istref Arifi (Meçe)
8. Bajram Isuf Llukaj (Kabash)
9. Rexhep Cina (Meçe)
10. Ali Hasan Furriku (Meçe-Klos)
11. Jemin Ramadan Kopani (Meçe)
12. Sadik Adem Gjura (Meçe)
13. Brahim Tahir Lluka
Pergatiti
Gezim Kopani
Per te mesuar me shume mbi islamin ne fshatin Kabash mund te klikoni ne kete link:
Tradita per perhapjen e besimit mysliman ne Kabash
Historiku i Xhamisë së fshatit Kabash, Pukë
August 02, 2011
Namazi i Teravive dhe mënyra e faljes
Teravih rrjedh prej fjales raha, qe ne gjuhen shqipe perkon me fjalen qetesim. Shumesi i fjales teravihatun d.m.th pushim (pas selamit) , ndaj eshte tradit te kendohet nje salavat, por ky veprim nuk eshte kusht.
Çfare eshte namazi i teravive?
Namazi i teravive eshte namaz "muekede" d.m.th; synet i forte, pra eshte ajo pune qe Profeti a.s. e ka praktikuar me se shumti, ose asnje here nuk e ka lene pa e bere. Ky namaz falet kryesisht me imam ne xhami, por nese ndonje per shkaqe te ndryshme nuk mundet ose eshte ne pune e cila eshte larg xhamise ose ka shtepin larg xhamis, nje i till mund ta fal namazin aty ku eshte. Megjithate nuk duhet te harrojme se sevapet jane te medha kur falet ne xhami.
Muhammedi a.s. ka thene: "Kush falet gjate Ramazanit me imam derisa ai ta perfundoje namazin , do t'i shkruhet shperblimi sikur te jete falur gjithe naten." (Tirmidhiu)
Pse falet namazi i teravive?
Namazi i teravis falet me qellim afrim me tek Allahu me ibadet (falje,lutje), pasi muaji ramazan eshte muaji i Kur'anit dhe ibadetit, muaji ne te cilen pranohet lutjet, ndaj ne ramazan behet edhe falja e teravis.
Muhammedi a.s. thote: "Muaji i Ramazanit eshte mbreti i muajve. Ne te adhurimi ka vlera me te medha se sa ne muajit e tjere." (Buhari, Muslim)
Po ashtu Muhammedi a.s. ka thene: "Kush falet gjate neteve te Ramazanit me besim dhe duke shpresuar ne shperblimin e Allahu xh.sh , Allahu xh.sh do t'ia fale gjynahet qe i ka bere me pare."(Buhariu)
Kur falet namazi i teravive?
Namazi i teravis falet pas namazit te jacise dhe dy sunneteve te jacise. Me pas nen drejtimin e imamit behet falja e 20 rekateve te teravies. Me plotesimin e 20 rekateve te teravis imami sebashku me xhematin bejn salavat (Allahume sali) 3 here. Me pas behet nijeti dhe me imam falen 3 rekate salatul viter. Qe te tre rekatet e vitrit falen me ze nga imami.
Si eshte praktikuar namazi i Teravive ne kohen e Profetit Muhammed a.s.?
Namazi i Teravive ishte nje nder adhurimet me te medha synet te Muhammedit a.s.
Namazi i teravis falet me qellim afrim me tek Allahu me ibadet (falje,lutje), pasi muaji ramazan eshte muaji i Kur'anit dhe ibadetit, muaji ne te cilen pranohet lutjet, ndaj ne ramazan behet edhe falja e teravis.
Muhammedi a.s. thote: "Muaji i Ramazanit eshte mbreti i muajve. Ne te adhurimi ka vlera me te medha se sa ne muajit e tjere." (Buhari, Muslim)
Po ashtu Muhammedi a.s. ka thene: "Kush falet gjate neteve te Ramazanit me besim dhe duke shpresuar ne shperblimin e Allahu xh.sh , Allahu xh.sh do t'ia fale gjynahet qe i ka bere me pare."(Buhariu)
Kur falet namazi i teravive?
Namazi i teravis falet pas namazit te jacise dhe dy sunneteve te jacise. Me pas nen drejtimin e imamit behet falja e 20 rekateve te teravies. Me plotesimin e 20 rekateve te teravis imami sebashku me xhematin bejn salavat (Allahume sali) 3 here. Me pas behet nijeti dhe me imam falen 3 rekate salatul viter. Qe te tre rekatet e vitrit falen me ze nga imami.
Si eshte praktikuar namazi i Teravive ne kohen e Profetit Muhammed a.s.?
Namazi i Teravive ishte nje nder adhurimet me te medha synet te Muhammedit a.s.
Siç transmetohet nga shoket e tij por edhe nga familja e tij qendron se: "Muhammedi a.s. ka dale nga shtepia dhe eshte falur ne xhami ku me te u falen edhe nje grup besimtaresh. Aq shume u praktikua namazi i Teravive saqe nje nate Muhammedi a,s, nuk shkoi ne xhami. Te nesermen ne namazin e sabahut Muhammedi a.s. shkoi ne xhami dhe pas namazit sahabet reaguan ndaj Muhammedit a.s. per mungesen qe ai beri ne namazin e Teravise. Muhammedi a,s. u tha: "Degjoni, e di qe keni qene mbrem ne xhami duke fal teravit, por mungova pasi u friksova se mos do ju behet teravia farz (obligim)." (Trans, Aishe r.a.)
Kur u be bashkimi namazit te Teravive?
Teravite u unifikua ne kohen e Omerit r.a. Tregohet qe: "Nje nate imam Omeri r.a. shkoi ne xhami dhe shikoi grupe grupe besimtaresh duke fal namazin e teravive. Per kete gje tha: "Mendoj qe te bashkohemi edhe ta falim namazin e Teravive me imam. Dhe ashtu ndodhi. Ne kete kohe Omeri r.a. zgjodhi per imam Ubej ibin Ka'b."(Buhari, Bejhakiu)
A mund te behen grat imam ne kete namaz?
Nese ne nje vend ku ka vetem gra ata mund te zgjidhin nje grua per te bere imam. Kjo pershembull praktikohet ne ato konvikte ku ka vetem vajza dhe se xhamia per te fal kete namaz eshte larg. Ne kete rast ato mund ta falin teravine aty ku ndodhen duke u bere imam njera. Kemi transmetime qe: "Aishja r.a. u ka bere imam grave ne namaz dhe ka qendruar ne mesin e tyre ne rreshtin e pare." Kete shembull ka ndjek edhe Ummu Selem. Por duhet te themi se nuk eshte permendur se per cilin namaz.
Kur u be bashkimi namazit te Teravive?
Teravite u unifikua ne kohen e Omerit r.a. Tregohet qe: "Nje nate imam Omeri r.a. shkoi ne xhami dhe shikoi grupe grupe besimtaresh duke fal namazin e teravive. Per kete gje tha: "Mendoj qe te bashkohemi edhe ta falim namazin e Teravive me imam. Dhe ashtu ndodhi. Ne kete kohe Omeri r.a. zgjodhi per imam Ubej ibin Ka'b."(Buhari, Bejhakiu)
A mund te behen grat imam ne kete namaz?
Nese ne nje vend ku ka vetem gra ata mund te zgjidhin nje grua per te bere imam. Kjo pershembull praktikohet ne ato konvikte ku ka vetem vajza dhe se xhamia per te fal kete namaz eshte larg. Ne kete rast ato mund ta falin teravine aty ku ndodhen duke u bere imam njera. Kemi transmetime qe: "Aishja r.a. u ka bere imam grave ne namaz dhe ka qendruar ne mesin e tyre ne rreshtin e pare." Kete shembull ka ndjek edhe Ummu Selem. Por duhet te themi se nuk eshte permendur se per cilin namaz.
A falen grat ne xhami?
Ka qe pyesin: A falen grat ne xhami? Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Nese gruja e ndonjerit prej jush kerkon per tu falur ne xhami, mos e ndaloni ate." (Buhari, Muslim)
Sa rekate ka namazi i Teravive?
Kemi hadithe te cilat tregojne se namazi i teravive eshte; tete, dymbedhjete , njezet rekat etj.
Ebu Selem ibn Abdur Rahmas se e ka pyetur Aishen r.a.: "Si eshte fal i derguari i Allahut ne ramazan? (Kjo pyetje eshte bere kur Profeti a.s. eshte fal ne shtepi) Ajo ka thene: Ai nuk ka falur me shume se 11 rekate. Falej nga kater rekate te cilat ishin te bukura dhe te gjata, me perfundimin e kater rekateve fillonte kater te tjere. Me pas ai kryete namazin e vitrit." (Buhari)
Per te shmangur keqkuptimet shumica e dijetarve musliman kan dhene argumente se namazi i Teravive perbehet nga 20 rekate. Ky mendim eshte mbeshtetur nga : Omeri r.a. Aliu r.a. Abdullah ibn Mesudi, Ibni ebi Mulejke, Atta ebi Rebbaha, Ubejj bin Ka'b, Ebu Hanife.
Bejhakiu transmeton prej Saib bin Jezi (shok i profetit a.s.) i cili thote: "Ne kohen e Omerit dhe te Othmanit kemi falur nga 20 rekate namaz te teravive."
"Nje nate Aliu r.a. kur hyri ne xhami shikoi xhematin e tij duke u fal me imam namazin e teravive, nga gezimi tha: "Allahu xh.sh ia ndriqofte varrin Omerit r.a ashtu siç e ka ndriçuar xhamin me faljen e teravive."
Per njezet rekat teravi eshte edhe transmetimi i Ibn Abbasit r.a. i cili tregon se: "Profeti Muhammed a.s. gjate muajit ramazan ka falur 20 rekate si dhe vitrin." (Taberani, Muxhemul evast, vell; 324)
Bejhakiu transmeton prej Saib bin Jezi (shok i profetit a.s.) i cili thote: "Ne kohen e Omerit dhe te Othmanit kemi falur nga 20 rekate namaz te teravive."
"Nje nate Aliu r.a. kur hyri ne xhami shikoi xhematin e tij duke u fal me imam namazin e teravive, nga gezimi tha: "Allahu xh.sh ia ndriqofte varrin Omerit r.a ashtu siç e ka ndriçuar xhamin me faljen e teravive."
Per njezet rekat teravi eshte edhe transmetimi i Ibn Abbasit r.a. i cili tregon se: "Profeti Muhammed a.s. gjate muajit ramazan ka falur 20 rekate si dhe vitrin." (Taberani, Muxhemul evast, vell; 324)
Mund te kete ndonje rast qe namazin e teravis ta falim me tete rekate, p.sh: nese ne nje vend moti eshte shume i ftohte dhe kushtet atmosferike veshtirsojne faljen e njezet rekateve teravi.
Pergatiti
Gezim KOPANI
Date: 29.07.2011July 26, 2011
Ramazani mbreti i muajve
Kush e ka per detyre agjerimin e muajit Ramazan?
Agjerimin e muajit Ramazan e kane detyrim te gjithe myslimanet i cqe eshte i shendoshte menderisht dhe fizikisht dhe qe ka mbushur moshen e pjekurise dhe i cili nuk eshte udhetare.
Allahu xh.sh. thote: "O ju qe besuat!Agjerimi u eshte bere obligim sikurse qe ishte obligim edhe i atyre qe ishin para jush, keshtu qe te beheni te devotshem." (El Bekare; 183)
Agjerimi i muajit Ramazan eshte nje nga pese shtyllat e fese islame.
Muhammedi a.s. thote: "Feja islame eshte ndertuar mbi pese shtylla; 1. Deshmia e shahadetit, 2. Falja e pese koheve te namazit, 3. Dhenja e zekatit, 4. Agjerimi i muajit Ramazan dhe 5. Berja e Haxhit per ate qe ka mundesi." (Buhari, Muslim)
Si behet nijeti per agjerimin e muajit Ramazan?
Ne islam ka shume rendesi qellimi (nijeti). Keshtu qe myslimani shperblehet sipas llojit te nijetit (qellimit) qe ka. Nijeti per agjerimin e muajit te shejte te Ramazanit behet ne fillim te muajit duke thene: "O Krijuesi im! O Allah! Po bej nijet te agjeroj muajin e shejte te Ramazanit. Me bej risk qe agjerimi im, namazi e duate e mija te jete te pranuar tek Ti." Gjithashtu nijeti behet cdo dite pasi te kemi ngrene syfyrin duke thene: :"O Allah! Bej nijet te agjeron kete dite te ketij muaj te shejte te Ramazanit. O Allah! Kerkoj mbrotje nga ngacmimet e shejtanit."
Muhammedi a.s. ka thene: "Nuk i pranohet agjerimi atij,, qe nuk e ben nijet agjerimin perpara agimit."(Buhari)
Cilat jane miresit e agjerimit te Ramazanit?
Duke agjeruar muslimani behet i devotshem. Kete e ben te qarte Allahu xh.sh. ku thote ne Kur'ani : "...qe te behemi te devotshem."
Cfare fiton myslimani nese ai behet i devotshem? Nese nje mysliman arrin devotshmerin qe e kenaqe Allahun e Madheruar, ai hyn ne Xhennet.
Ato qe jane te semur, apo ne udhetim Allahu xh.sh. thote: "E kush eshte i semure ose eshte ne udhetim e nuk agjeroi, atehere ai le te agjeroje me vone aq dite . E ate qe i rendon ai (agjerimi) pra (nuk mund te agjeroj), jane te obliguar per kompenzim, ushqim ditor, i nje te varferi e ai qe nga vullneti jep me teper, ajo eshte edhe me mire per te. Mirepo, po qe se e dini, agjermi eshte me i mire per ju." (el Bekare, 184)
Miresi tjeter e ketij muaji eshte se Allahu xh,sh ka sjell librin e bekuar te Kur'anit i cili eshte "udhezues i njeriut , udherrefyes, qartesues i rruges se drejte dhe dallues i rruges se drejte nga ajo e gabuar." (el Bekare, 185)
Profeti Muhammed a.s. thote: "Kur hyn muaji i Ramazanit, hapen dyert e Xhennetit e mbyllen dyert e Xhehennemit dhe lidhen me zinxhire shejtanet."(Buhari, Muslim)
Falja e namazeve ne muajin e bekuar te Ramazanit kane nje rendesi te vecante aq sa Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Ai qe agjeron Ramazanin me besim tek Allahu xh.sh.se Ai do ta shperblej per te, do ti falen gjynahet e bera me pare. E ai qe falet naten me besim tek Allahu xh.sh dhe me shpres tek Allahu se Ai do ta shperblej per faljet, do ti falen gjynahet e bera me pare." (Buhari)
Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Per agjeruesin ka dy momente te kendshme. Njeri prej tyre eshte momenti i iftarit, ndersa tjeteri eshte ballafaqimi me Allahun nepermjet miresive (sevapeve) te agjerimit." (Buhari)
Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Kush i shtron iftar nje agjeruesi, fiton sevape, sa vete agjeruesi, duke mos iu pakesuar asnje sevap ketij te fundit." (Tirmidhi)
Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Tre personave nuk u refuzohet duaja. Agjeruesit qe ben dua ne kohen e iftarit, drejtuesit te drejte dhe atij qe i eshte bere padrejtesi." (Tirmidhi)
Profeti Muhammed a.s. ka thene: "Ne muajin e madheruar te Ramazanit, Allahu i Madheruar shperndane meshiren e tij, tek roberit e tij, tek ato qe agjerojne per hir te tij, tek ato qe falen per hir te tij, tek ato qe japin sadaka per hir te tij. E ne kete muaj Allahu i Madheruar hap dyert e Xhennetit dhe mbyll dyert e Xhehennemit."
Nga hadithi kuptojme se: Gjate muajit Ramazan Allahu xh.sh shpalos Meshiren e Tij tek myslimanet.
Kjo miresi (shperblim) apo zemergjersi nuk vjen rastesisht. Eshte dicka e cila ndikon tek njerezit qe i binden urdherave te Allahut xh.sh.
Si jetohet agjerimi i Ramazanit?
Te gjithe ne kur shikojme nje person qe i jep makines themi, eshte shofer, kur shikojme nje burre me bluze te bardh themi eshte doktor, e kjo ndodh pasi personi ne fjal e ushtron ate detyre. Po myslimani ku dallohet? A dallohet ne klub? - Jo , Myslimani dallohet tek devotshmeria e tij ndaj Allahut xh.sh. sic eshte falja e namazeve, xhumat, agjerimi i ramazanit, largimi nga haramet etj.
Profeti Muhammedi a.s. thote:
"Kur njeriu te paraqitet para Allahut do te pyetet per jeten e tij, e kur te pyetet per namazin, nese ate e ka ne rregull te gjitha punet i ka ne rregull." (Buhari)
Prandaj gjate jetes se tij , e vecanarisht gjate muajit Ramazan myslimani duhet te jete sa me i devotshem. Duke u larguar harameve, duke fal namazin, agjeruar ramazanin etj fitohet dashuria e Allahut, per te tilljet, pra ato qe agjerojne ramazanin etj profeti Muhammed a.s. thote : "Nuk ka shperblim me te madh se sa shperblimi i te gjitha portave te Xhennetit"
Ne nje trasmetim te Ebu Hurejra kemi:
Muhammedi a.s. thote: "Kushdo qe gjithnje iu permbajt dhe e permbushi agjerimin, do te thirret nga porta Rijjan. Ebu Bekrio r.a. tha: A do kete ndonje qe do te thirret nga te gjitha ato porta?Muhammedi a.s. tha Po, dhe shpresoj qe ti te jesh nje prej tyre."
E lusim Allahun e Madhuruar tna pranoj agjerimin tone dhe te jemi prej banoreve te Xhennetit!
Pergatiti
Gezim Kopani
Date: 12 gusht 2011
July 16, 2011
Si pritet muaji Ramazan?
Si duhet pritur muaji i bekuar i Ramazanit?
Muaji ramazan eshte muaji i bekuar, muaj te cilin Allahu xh.sh. e ka bere mbretin e muajve. Siç e dini para ardhjes se muajit ramazan, kemi muajin rexhep dhe shaban ne te cilet bien tre netet e mira; nata e pare e mire Regaib, nata e dyte e mire Isra dhe nata e trete e mire Beraet. Te gjithe e dim hadithin e profetit Muhammed a.s. qe thote: "Zoti yne! Na beko muajin rexhep dhe shaban dhe na mundeso te arrijme muajin ramazan!" (Taberani) Nepermjet ketij hadithi nxjerrim tre mesime; 1. Muaji rexhep eshte muaj i madh, pra i veçante, 2. Muaji shaban po ashtu eshte muaji i madh dhe i vecante dhe 3. Profeti Muhammed a.s. me lutje, ibadet, sadaka dhe pune te mira ka pritur muajin e bekuar te ramazanit.
Duhet te kemi te qarte se; njeriu gjate gjithe jetes se tij duhet ti kete te mira mardheniet me Allahun xh.sh., pra te mos bej gjynahe, te mos konsumoj veprat haram, te fal namazet, te bej pune te mira, te ndihmojne te tjeret, te mos flas keq etj. Ndaj dy muajt e mire qe jane para ramazanit jane mundesi e mire qe besimtaret te jene te pergatitur pasi agjerimi i ramazanit nuk pranohet per ate njeri i cili duke qene agjerueshem mashtron, genjen, shpif, ben thashatheme etj. Ose ka nga ato qe pa asnje shkak fetar islam nuk e agjerojne te plote gjithe muajin ramazan, ose sic ka nga ato qe agjerojne vetem nje dite etj. Myslimani e beson te plote fjalen e Allahut xh.sh. dhe kjo fjale eshte libri i bekuar i Kur'anit i cili i ka zbritur profetit Muhammed a.s. pikerisht ne muajin e ramazanit, ndaj muaji ramazan quhet edhe si muaji i Kur'anit. Profeti Muhammedi a.s. ka shjeguar islamin perfshir ketu dhe muajin ramazan. Ndaj ne nje hadith profeti Muhammed a.s. thote: "Falja e pese koheve te namazit, falja e namazit te xhumase deri ne xhuman tjeter, agjerimi i muajit ramazan deri ne ramazanin tjeter, i falen gjynahet qe ka bere ndermjet tyre me perjashtim gjynaheve te medha (gjynah i madh eshte ti besh ortak Allahut (shirk) pra te besosh ne figura, varre etj)." (Muslimi) Hadithi e ben te qarte, pra agjerimin e gjithe muajit ramazan, jo pjese pjese. Ndaj pergatitja shpirterore per pritjen e muajit ramazan fillon para ardhjes se muajit ramazan. Nuk duhet te harrojme hadithin qe Profeti Muhammed a.s. ka thene; "Kush nuk agjeron nje dite prej diteve te muajit ramazan (pa ndonje arsye islame), ai nuk mundet dot ta zevendesoje ate dite edhe qofte se agjeron gjithe jeten e tij." (Tirmidhi, Ebu Daudi, Iben Maxhe) Po ashtu agjerim nuk do te thote vetem te heqesh dore nga ngrenja, pirja dhe mardheniet intime me bashkeshorte gjate dites, por agjerimi eshte i plote kur agjeruesi pastron zemren, nijetin, gjuhen, syt, veshet. Pra bersimtari e pastron zemren duke bere pendes (tevbe) per gjynahet. E qarteson nijetin (qellimin) duke thene; Agjeroj per hire te Allahut, pra nuk ben si disa qe agjerojne per zakon apo se i agjeron nje aferm, koleget e punes etj, por agjeron pasi eshte bindur se agjerimi eshte urdher nga Allahu xh.sh.
Ne nje hadith profeti Muhammed a.s. ka thene: "Kush nuk brakitsh genjeshtren, le ta dije se Allahu xh.sh. nuk ka nevoj qe nje i tille te le ngrenien dhe pirjen (pra ai qe duke qene agjerueshem genjen nuk i pranohet agjerimi)." (Buhari)
Ndersa ne nje hadithe tjeter thote: "Sa e sa agjerues ka qe nga agjerimi i tyre nuk perfitojne asnje gje pervecse urise..." (Ibn Maxhe) Kjo sepse ka nga ato qe nuk heqin doren nga thashethemit, genjeshtrat etj dhe pse eshte agjerueshem. Te tilleve agjerimi u shkon kot. Megjithate po sjell nje hadith tjeter te profetit Muhammed a.s. qe thote; "Pese gjera e prishin agjerimin; Genjeshtra, pergojimi, mbartja e fjaleve (spiunimi), shikimi i grave te huaja dhe betimi rrejshem." (Enesi)
Pra muslimanet muajin e bekuar te ramazanit duhet ta presin me lutje, ibadet, tevbe drejtuar Allahut xh.sh., krahas ketyre duhet shtuar punet e mira, punet e hajrit me te cilat gezohet Allahu xh.sh. dhe shtimin e dhenies se sadakase. Pritja e muajit ramazan me ibadet, pune te hajrit dhe duke dhene sadaka do te thote shume per besimtaret mysliman, pasi ato e din vleren dhe rendesin e muajit ramazan duke filluar qe me diten e pare te tij. Per kete profeti Muhammed a.s. ka thene: "Kur hyn nata e pare e muajit ramazan, shejtanet dhe xhinet lidhen me zinxhir, mbyllen dyert e xhehennemit dhe hapen dyert e xhennetit dhe keto dyer nuk mbyllen asnje here pergjate muajit ramazan. Pastaj nje melek therret; O ti njeri qe kerkon miresi, eja ne lujtje, adhurim, agjerim, pune te hajrit! O ti qe kerkon te besh keq, hiq dore nga e keqja, gjynahet! Sa e sa njerez Allahu xh.sh. i fal nga zjarri i xhehennemit ne kete muaj dhe kjo ndodh cdo nate pergjate gjithe muajit ramazan." (Tirmidhi)
Nje here Enesi r.a. e ka pyetur profetin Muhammed a.s; "Perveç agjerimit te muajit ramazan cili eshte agjerimi me i mir? Profeti Muhammed a.s. i eshte pergjigjur; Agjerimi ne muajin shaban, kjo per shkak te vlersimit te muajit ramazan. Pastaj e pyet perseri; Cila eshte sadakaja me e mire? Profeti Muhammed a.s. ka thene: Sadakja me e mire eshte gjate muajit ramazan."
Kur profeti Muhammed a.s. shikon se ka hyre hena e muajit Ramazan bente kete lutje: "Allahu eshte i madh! O Allah! Beje kete muaj te vije me siguri dhe iman, paqe dhe islam. Na ndihmo ne ato pune qe ti O Allah je i kenaqur! Zoti une dhe Zoti yt oj hene eshte Allahu xh.sh!" (Tirmidhi)
Nje rast teksa profeti Muhammed a.s. ishte ne mimber (hytbe) thote tre here Amin! Amin ! Amin ashtu u befte! Shoket te habitur per kete e pyeten profetin Muhammed a.s. dhe ai u thote; Me erdhi Xhebraili dhe me tha; "Ai qe arrin muajin e ramazanit dhe nuk meshirohet, Allahu e denofte me zjarr ose Allahu ka per ta ndeshkuar me zjarr! dhe Xhebraili me tha; Thuaj o Muhammed; Amin! dhe une thash; Amin. Dhe me pas Xhebraili tha: Ata qe kan dy prinderi ose njerin nga ata dhe nuk kujdeset per ta ne menyre qe Allahu ta meshiroj, Allahu e ndeshkofte me zjarr! Xhebraili me tha; Thuaj Amin! Une thash Amin! Me pas Xhebraili tha: Ata qe nuk bien salavat per ty o Muhammed kur te permendet emri yt, Allahu i ndeshkofte me zjarr! Xhebraili me tha; Thuaj Amin! Dhe une thash Amin ashtu qofte!"
Duhet te kemi parasysh faktin se agjerimi i Ramazanit nuk eshte thjeshte te qendruarit pa ngren dhe pa pi nga imsaku deri ne iftar, por qe agjerimi eshte qe ne, te jemi te paster , te jemi njerez qe falenderojme Allahun, dhe qe ndihmojme njeri tjeterin.
Nga iben Abbasi trans, se Muhamedi a.s. ka thene: "Vertet xhenneti zbukurohet cdo vit ne muajin e shenjte te Ramazanit dhe kur ai xhenneti paraqitet para Allahut thote: O Krijuesi im! Beje qe roberit e tu ne kete muaj te Ramazanit te jene banoret e mij."
Lusim Allahun xh.sh te na mundesojme perjetimin e muajit e bekuar te Ramazanit!
Per me shume rreth muajit Ramazan kliko ketu: Muaji ramazan dhe agjerimi
Duhet te kemi parasysh faktin se agjerimi i Ramazanit nuk eshte thjeshte te qendruarit pa ngren dhe pa pi nga imsaku deri ne iftar, por qe agjerimi eshte qe ne, te jemi te paster , te jemi njerez qe falenderojme Allahun, dhe qe ndihmojme njeri tjeterin.
Nga iben Abbasi trans, se Muhamedi a.s. ka thene: "Vertet xhenneti zbukurohet cdo vit ne muajin e shenjte te Ramazanit dhe kur ai xhenneti paraqitet para Allahut thote: O Krijuesi im! Beje qe roberit e tu ne kete muaj te Ramazanit te jene banoret e mij."
Lusim Allahun xh.sh te na mundesojme perjetimin e muajit e bekuar te Ramazanit!
Per me shume rreth muajit Ramazan kliko ketu: Muaji ramazan dhe agjerimi
Pergatiti
Gezim Kopani
_________
Hytbe e mbajtur ne xhamin e Pukes, dt. 15 korrik 2011
Hytbe e mbajtur ne xhamin e Pukes, dt. 15 korrik 2011
July 11, 2011
Tradita e besimit mysliman në fshatin Kabash të Pukës
 |
| Varrezat e vjetra myslimane te fshatit Kabash. Foto e vitit 1940 |
Kabashi eshte fis i pare ne rrethin e Pukes. Ndersa per zonen e veriut ishte fisi i trete. Sipas historianeve fisi i Kabashit eshte i pari fis ne Shqiperin e veriut i cili u konvertua ne fene muslimane. Per perhapjen e besimit islam ne Kabash, tradita tregon se i pari qe perqafoj besimin islam ishte Hader Leka, vellau i kater vellezerve. Vellai i Hadrit ( Koka i cili ishte i pari i fisit dhe me i madhi vella) u revoltua ndaj vellaut te vogel pse u ba musliman. Koka u betua se do ta vriste Hadrin (vellan) nese behej vertet "turk"(mysliman). Me pare banoret e zones se Pukes dhe jo vetem Para besimit te krishter , dhe islam fshati besonin ne bestytni te ndryshme pagane si: Ora e Maleve, Ora e Shtepise, Zanat, Dragoji etj. Para ardhjes se besimit islam ne zonat e Pukes (Dukagjin) vjen nje besim i ri, ai i fese kristian i cili hasi veshtirsi ne hapjen e besimit kristian pasi banoret ishin shume te lidhur me paganizimin dhe zotrat e tyre mitik. Me ardhjen e besimit kristian u ndertua ne fshatin Kabash u ndertua kisha. Rreth vitit 1458 e ne vazhdim banoret e fshatit Kabash u njohen me besimin e ri, ate te fese islame. Kjo e ndikuar vecanarisht nga Rruga e Madhe apo Rruga e Karvanave qe kalon permes fshatit Kabash - Puke.
Sipas kujteses popullore te besimit musliman rreth vitit 1500-1523 tek vendi i quajtur Lam Lushaj u ndertua nje Mesxhid me derrasa. Mesxhdi sherbente me shume per udhetaret por rreth vitit 1600 u be ndertimi i xhamise se fshatit Kabash - Puke. Ndertimi i xhamis u be fal kontributit te familjeve myslimane vendali dhe besimtaret te tjere qe mund te ishin udhetar etj. Ka nga ato qe thone se kan ndihmuar ne ndertimin e xhamis dhe Bushatlit e Shkodres. Brenda xhamis u ndertua Mihrabi dhe Mimberi. Po ashtu u be hajati prej derrase gjithashtu dhe dyshemaja ishte shtruar me derrasa, ndersa , tavani dhe mimberi ishin prej derrase por zbukuar me vepra arti.
Per shkak se Hadri ishte bere mysliman , vellau i madh Koka e zuri ne rruge (tek ura e Vezirit) teksa po largohej per Kosove Hadrin dhe e vret. Lajmi u hap ne gjith fisin i cili mbledh kuvendin dhe i heq parin Kokes dhe te parin e vendit bejne Qafen (Qaf Alia) i cili si vellau i vogel peraqfon besimin islam.
Me shume rreth fshatit Kabash-Pukes mund te lexoni:
Historiku i Xhamisë së fshatit Kabash, Pukë
Mejtepi i Kabashit
Per shkak se Hadri ishte bere mysliman , vellau i madh Koka e zuri ne rruge (tek ura e Vezirit) teksa po largohej per Kosove Hadrin dhe e vret. Lajmi u hap ne gjith fisin i cili mbledh kuvendin dhe i heq parin Kokes dhe te parin e vendit bejne Qafen (Qaf Alia) i cili si vellau i vogel peraqfon besimin islam.
Sa i takon regjistrimeve te popullsise, flitet se fshati Kabash ka qene nje nder qendrat me te banuara te veriut. Sipas regjistrimeve te vitit 1591 ne Nahijen e Pukes ka pasur 23 fshatra te cilat kishin 355 zjarre (shtepi), 11 familje i perkisnin besimit musliman. Prej ketyre 3 ishin ne Qerretin e Eper, 2 ne Qerretin e Poshtem dhe 1 ne Koman dhe 2 ne Shenkolle (Delmacve) , 1 ne Shinpal (Kabash), 2 ne Rrape dhe dy familje me nga nje beqar.
Ne Kabash me 1637 kishte tre familje agallaresh, gjithsesj nga 24 familje. Nga keto 12 i perkisnin besimit musliman. Nga keto tre familje te agallareve i perkisnin besimit musliman dhe se ato kishin organizuar besimin islam ne piken me kryesore te fshatit, pikerisht ne Lam te Lushajve. Ne kete vend ata ndertuan xhamin efshatit, Mejtepin. Sipas gojdhenave te xhematit thuhet se ka qene ndertuar 4 hane ku njeri thone ka qene Hani i Bajrakut , Hani i Hoxhes etj. Siç shikohet besimi islam ne fshatin Kabash te Pukes ka ardhur ne menyre natyrale dhe jo siç pretendojne disa dashakeqas te cilet thone se islami eshte hap me dhune, e per me teper keto injorat tentojne qe myslimanet shqiptare ti quajne tradhetar pasi tradhetuan besimin e meparshem. Po qe keshtu te gjithe shqiptaret jane tradhetar pasi te gjithe tradhetuan besimin pagan. Ne kete kuader te gjithe padallim fetare, apo bindje te ndryshme duhet te punojme sebashku qe mendimet dashakeqese, perçase duke keq perdorur pozicione e per me teper besimet fetare dhe aq me teper Kombesin qe te fusin vellezerit shqiptar ne ngatarresa, perçarje... etj. Per sa thash me siper kam deshir te paraqes nje te dhene nga Frang Bardhi i cili pasi bujti pushoj ne nje familje myslimane ne Puke shkruan: "Agai (Dizdari i keshtjelles se Dukagjinit) ka tre vllazen te krishter te martuem me nje turk, qe asht bame ma vone. Gruja e ages asht nje e krishten e urte, dhe e mire." Pastaj ai tregon per vizien ne fshatin Kabash te Pukes ku shkruan se muslimanet na ndihmuan per te bere disa restaurime ne kishen e Kabashit.
Pra islami ne fshatin Kabash dhe jo vetem erdh natyrshem dhe ai eshte i vjeter mbi 300 vjeçar. Kete e faktojne varrezat e vjetra mysliman qofte ne fshatin Kabash te Pukes, por edhe ne Puke dhe fshatrat si; Qerret, Gryke Hadroj, Rrypë, Flet, Xathe, Blerim (Sakat), Uji i ftohte ( Lajthize ) etj.
Ne Kabash me 1637 kishte tre familje agallaresh, gjithsesj nga 24 familje. Nga keto 12 i perkisnin besimit musliman. Nga keto tre familje te agallareve i perkisnin besimit musliman dhe se ato kishin organizuar besimin islam ne piken me kryesore te fshatit, pikerisht ne Lam te Lushajve. Ne kete vend ata ndertuan xhamin efshatit, Mejtepin. Sipas gojdhenave te xhematit thuhet se ka qene ndertuar 4 hane ku njeri thone ka qene Hani i Bajrakut , Hani i Hoxhes etj. Siç shikohet besimi islam ne fshatin Kabash te Pukes ka ardhur ne menyre natyrale dhe jo siç pretendojne disa dashakeqas te cilet thone se islami eshte hap me dhune, e per me teper keto injorat tentojne qe myslimanet shqiptare ti quajne tradhetar pasi tradhetuan besimin e meparshem. Po qe keshtu te gjithe shqiptaret jane tradhetar pasi te gjithe tradhetuan besimin pagan. Ne kete kuader te gjithe padallim fetare, apo bindje te ndryshme duhet te punojme sebashku qe mendimet dashakeqese, perçase duke keq perdorur pozicione e per me teper besimet fetare dhe aq me teper Kombesin qe te fusin vellezerit shqiptar ne ngatarresa, perçarje... etj. Per sa thash me siper kam deshir te paraqes nje te dhene nga Frang Bardhi i cili pasi bujti pushoj ne nje familje myslimane ne Puke shkruan: "Agai (Dizdari i keshtjelles se Dukagjinit) ka tre vllazen te krishter te martuem me nje turk, qe asht bame ma vone. Gruja e ages asht nje e krishten e urte, dhe e mire." Pastaj ai tregon per vizien ne fshatin Kabash te Pukes ku shkruan se muslimanet na ndihmuan per te bere disa restaurime ne kishen e Kabashit.
Pra islami ne fshatin Kabash dhe jo vetem erdh natyrshem dhe ai eshte i vjeter mbi 300 vjeçar. Kete e faktojne varrezat e vjetra mysliman qofte ne fshatin Kabash te Pukes, por edhe ne Puke dhe fshatrat si; Qerret, Gryke Hadroj, Rrypë, Flet, Xathe, Blerim (Sakat), Uji i ftohte ( Lajthize ) etj.
 |
| Gru i vjeter i varrezave myslimane te fshatit Kabash - Puke.Foto e vitit 1940 siguruar nga prof. Xhemal Meçi |
Kabashi ndahet ne dy bajraqe Puke dhe Kabash. Sipas te dhenave Bajraku i Pukes ne vitin 1900 ka pasur 700 musliman dhe 910 te besimit katolik. Kabashi ne vitin 1900 kishte 940 banore te ndara 50 % musliman po aq te besimit katolik.
Ne regjistrimet e bere nga Austro Hungaria ne vitin 1918 del se Kabashi ka pasur 223 shtepi dhe gjithsej 1494 banore duke perfshir vendet si: Kabash, Qelez, Bicaj, Hadroj, Rrape, Rrypë dhe Micoj.
Sipas kujteses popullore Kabashasit jante te hershem shume. Kater vellaznit e Kabashit-Puke thuhet se jane te ardhur nga Kolonja e jugut te Shqiperise. Tregohet se kur kater vellezerit erdhen ne Kabash kan gjetur shtepin e Manushi (shtepi qe me von del fare si pasoj e nje semundeje (koleres).
Ndersa Robert Elsie shkruan: "Termi Kabash paraqitet si Gabasu , ose nje "fortezza di legno in monte" (fortesa e drunjte molore), me 1688, ne harten e hartografit venedikas, Françesko Maria Koronelli dhe si Kabasci , me 1689... Kabashi eshte nje nder fiset e rajonit te Pukes. Ishte bajrak, por jo fis ne kuptimin e ngushte te fjales fis, meqe nuk kishte nje stergjush te perbashket. Karl Shtajnmertci, i cili udhetoi neper kete rajon, ne gushtin e vitit 1903, e definoi Kabashin si fis me dy bajraqe: Puke dhe Qelez. Te tjere u referohen dy bajraqeve si ; Bajraku i Kabashit dhe Terthorea ne Puke. Kabashi ne te kaluaren, para se te konvertohej ne fene myslimane , ka qene fis katolik. Kisha kryesore katolike ne Kabash i ishte kushtuar Shen Gjon Pagezuesit, ndonese kishte edhe kiash te tjera qe iu ishin dedikuar Shen Nikolles, Shen Pjetrit, Shen Jeremise, Shen Elies dhe Shen Venerades. Ajo qe eshte me rendesi eshte se atje kishte edhe nje Abat Benediktin e Shen Palit ne Gryke Kabashm ne julindje te Koder Qafaliajt, ne anen e djathte te lumit Gomina, qe mund te jete ndertuar ne shekullin e katerbedhjete.... Rreth vitit 1930 gjeografi italian Ermano Armao duke folur per Kabashin , ka permendur se ai perbehej nga nje popullate myslimane (dy te tretat) dhe katolike (nje e treta). Tradita e krishtere ne kete fis nuk ka vdekur teresisht meqe, ende, ne mesin e shumices musliman ka edhe shqiptare katolike. Sidoqofte , per Kabashin thuhet se eshte i pari fis i Shqiperise veriore i cili kaloi ne fene myslimane. Ky nderrim i fese u be ne shekullin e shtatembedhjete. Xhamia Kryesore e Kabashit daton nga mesi i shekullit te nentembedhjete.... Legjendat per fisin, stergjysherit dhe historia. Per Kabashet thuhet se kan merguar ne veri nga atdheu i tyre, Kolonja ne jugun e Shqiperise, por ka te ngjare qe te jete dhe rajoni i Janines , qe tani gjendet ne Greqine e Veriut apo dhe Kolonja ne Shqiperine juglindore, Fisi Kabashi mund te kete merguar ne fillim te viteve 1500. Baron Nopça mendon se paraqitja e tyre ne rajonin ne jug te Drinit ka ndodhur para vitit 1600, sepse me arritjen e tyre ne vendin e ri kishin gjetur fgiset e Dushmani dhe Qerreti. Mirepo , tradita na thote se atyre u eshte dhene ky rajon si shperblim per kalimin ne fene islame. Fisi Kabash tradicionalisht perbehej nga kater familje kryesore: Kokaj, Qafaliaj, Lushaj dhe Hadroj. Sipas nje tradite orale, keto familje thuhet se rrjedhin nga kater vellezer: Koke Leka, Qafe Leka, Lusha Leka dhe Hadro Leka te cilet u vendosen ne pjes te ndryshme te territorit te sotshem te Kabashit. Sipas nje legjende, vellai me i madh Koka, ishte terbuar kur kishte degjuar se vellai me i vogel Hadroja (Hadri), "ishte bere turk", dmth kishte kaluar ne fese myslimane. I frikesuar shume nga mllefi i vellait, Hadroja sebashku me familjen e tij, kishte vendosur te iknin ne Kosove. Kaka i zuri ata, ndersa po kalonin Uren e Vezirit mbi Dri dhe vrau vellane e vete. Fisi i Kabashit reagoi ashper kunder kesaj vrasjeje dhe poziten e kreut te fisit ia dhane vellait te dyte, Qafa Lekes, familja e te ciliet po ashtu kishte kaluar ne fene islame. Ne nje dokument osmane te vitit 1571 permendet njefare Gjin Kabashi ne Rrape me 30 shtepi. Gjate periudhes se sundimit te dinastise se Bushatlinjeve ne Shkoder, nga fundi i shekullit te 18-te dhe fillim i shek.19-te, Kabashi kishte nderin qe te behej i treti prej 12-te fiseve te Lekes dhe te vinte pas Hotit dhe Oroshit. Dihet se nje grup i Kabasheve mergoi ne Prizren me 1736. Konsulli rus ne Prizren, Ivan Stepanoviq Jastrebov (1839-1894) raportonte se stergjysherit e tyre kishin ardhur nga Janina katerqind vjet me pare. Ne suazen e rajonit te Kabashit ishte edhe nje grip i quajrut Qeleza, afer ngulimit te tanishem me emer te njejte. Perfaqesuesi me i hershem i fisit te Qelezes, nese mund te konsiderohet si fis i vencate, ishte nje familje autoktotone e quajtur Pervoci, e cila jetonte afer kishes se famullise se Qelezes (kisha e Shen Palit), qe ka te ngjare te jete e fillimit te shekullit 15-te. Att ka viti 1450, kater barinj arriten nga Kçira dhe u nguliten ne Qelez. Nopça ka hartuar gjenealogjin e Qelzes, qe fillon me Markun dhe te birin Gjon Markun, qe mendohet se ka jetuar kah viti 1720."(5)
Ndersa Robert Elsie shkruan: "Termi Kabash paraqitet si Gabasu , ose nje "fortezza di legno in monte" (fortesa e drunjte molore), me 1688, ne harten e hartografit venedikas, Françesko Maria Koronelli dhe si Kabasci , me 1689... Kabashi eshte nje nder fiset e rajonit te Pukes. Ishte bajrak, por jo fis ne kuptimin e ngushte te fjales fis, meqe nuk kishte nje stergjush te perbashket. Karl Shtajnmertci, i cili udhetoi neper kete rajon, ne gushtin e vitit 1903, e definoi Kabashin si fis me dy bajraqe: Puke dhe Qelez. Te tjere u referohen dy bajraqeve si ; Bajraku i Kabashit dhe Terthorea ne Puke. Kabashi ne te kaluaren, para se te konvertohej ne fene myslimane , ka qene fis katolik. Kisha kryesore katolike ne Kabash i ishte kushtuar Shen Gjon Pagezuesit, ndonese kishte edhe kiash te tjera qe iu ishin dedikuar Shen Nikolles, Shen Pjetrit, Shen Jeremise, Shen Elies dhe Shen Venerades. Ajo qe eshte me rendesi eshte se atje kishte edhe nje Abat Benediktin e Shen Palit ne Gryke Kabashm ne julindje te Koder Qafaliajt, ne anen e djathte te lumit Gomina, qe mund te jete ndertuar ne shekullin e katerbedhjete.... Rreth vitit 1930 gjeografi italian Ermano Armao duke folur per Kabashin , ka permendur se ai perbehej nga nje popullate myslimane (dy te tretat) dhe katolike (nje e treta). Tradita e krishtere ne kete fis nuk ka vdekur teresisht meqe, ende, ne mesin e shumices musliman ka edhe shqiptare katolike. Sidoqofte , per Kabashin thuhet se eshte i pari fis i Shqiperise veriore i cili kaloi ne fene myslimane. Ky nderrim i fese u be ne shekullin e shtatembedhjete. Xhamia Kryesore e Kabashit daton nga mesi i shekullit te nentembedhjete.... Legjendat per fisin, stergjysherit dhe historia. Per Kabashet thuhet se kan merguar ne veri nga atdheu i tyre, Kolonja ne jugun e Shqiperise, por ka te ngjare qe te jete dhe rajoni i Janines , qe tani gjendet ne Greqine e Veriut apo dhe Kolonja ne Shqiperine juglindore, Fisi Kabashi mund te kete merguar ne fillim te viteve 1500. Baron Nopça mendon se paraqitja e tyre ne rajonin ne jug te Drinit ka ndodhur para vitit 1600, sepse me arritjen e tyre ne vendin e ri kishin gjetur fgiset e Dushmani dhe Qerreti. Mirepo , tradita na thote se atyre u eshte dhene ky rajon si shperblim per kalimin ne fene islame. Fisi Kabash tradicionalisht perbehej nga kater familje kryesore: Kokaj, Qafaliaj, Lushaj dhe Hadroj. Sipas nje tradite orale, keto familje thuhet se rrjedhin nga kater vellezer: Koke Leka, Qafe Leka, Lusha Leka dhe Hadro Leka te cilet u vendosen ne pjes te ndryshme te territorit te sotshem te Kabashit. Sipas nje legjende, vellai me i madh Koka, ishte terbuar kur kishte degjuar se vellai me i vogel Hadroja (Hadri), "ishte bere turk", dmth kishte kaluar ne fese myslimane. I frikesuar shume nga mllefi i vellait, Hadroja sebashku me familjen e tij, kishte vendosur te iknin ne Kosove. Kaka i zuri ata, ndersa po kalonin Uren e Vezirit mbi Dri dhe vrau vellane e vete. Fisi i Kabashit reagoi ashper kunder kesaj vrasjeje dhe poziten e kreut te fisit ia dhane vellait te dyte, Qafa Lekes, familja e te ciliet po ashtu kishte kaluar ne fene islame. Ne nje dokument osmane te vitit 1571 permendet njefare Gjin Kabashi ne Rrape me 30 shtepi. Gjate periudhes se sundimit te dinastise se Bushatlinjeve ne Shkoder, nga fundi i shekullit te 18-te dhe fillim i shek.19-te, Kabashi kishte nderin qe te behej i treti prej 12-te fiseve te Lekes dhe te vinte pas Hotit dhe Oroshit. Dihet se nje grup i Kabasheve mergoi ne Prizren me 1736. Konsulli rus ne Prizren, Ivan Stepanoviq Jastrebov (1839-1894) raportonte se stergjysherit e tyre kishin ardhur nga Janina katerqind vjet me pare. Ne suazen e rajonit te Kabashit ishte edhe nje grip i quajrut Qeleza, afer ngulimit te tanishem me emer te njejte. Perfaqesuesi me i hershem i fisit te Qelezes, nese mund te konsiderohet si fis i vencate, ishte nje familje autoktotone e quajtur Pervoci, e cila jetonte afer kishes se famullise se Qelezes (kisha e Shen Palit), qe ka te ngjare te jete e fillimit te shekullit 15-te. Att ka viti 1450, kater barinj arriten nga Kçira dhe u nguliten ne Qelez. Nopça ka hartuar gjenealogjin e Qelzes, qe fillon me Markun dhe te birin Gjon Markun, qe mendohet se ka jetuar kah viti 1720."(5)
Si pasoj e zhvillimeve besimi islam filloj te ze vend ne shomicen e familjeve te fisit ku mund te permendet: Qafaliaj, Lushajt, Hadrojt e te tjere. Po ashtu mund te permenden ; Lluket, Preçat si; Kopajt, Laçajt etj . Duke shikuar breznin e Lushajve, Llukeve, Kopajve, Laçajve arrim deri ne vitin 1650.
Pikerisht rreth vitit 1650 Ismaili i pare i Laçajve pas perfundimit te Mejtepet ne Xhamin e Koder Hanit arrin te behet Kajmekam ne Kaçanik te Kosoves. Po ashtu dhe figura te tjera te shquara e te njohura te Kabashit arriten te behen drejtues te zot si Bajraktar e Vojvode, po ashtu si ; tregtar (qypaj), teolog (hoxhallar). Aq shume kishte zene rrenje besimi islam ne fshatin Kabash saqe E.Durham Shkruan: "Kabashi, musliman."
Pikerisht rreth vitit 1650 Ismaili i pare i Laçajve pas perfundimit te Mejtepet ne Xhamin e Koder Hanit arrin te behet Kajmekam ne Kaçanik te Kosoves. Po ashtu dhe figura te tjera te shquara e te njohura te Kabashit arriten te behen drejtues te zot si Bajraktar e Vojvode, po ashtu si ; tregtar (qypaj), teolog (hoxhallar). Aq shume kishte zene rrenje besimi islam ne fshatin Kabash saqe E.Durham Shkruan: "Kabashi, musliman."
Ndersa Nopça shkruan se "Kabashi ka qene i pari fis i Shqiperise se Veriut qe kaloi ne Muhammedanizem." dhe se kete vend e paska marr " si shperblim per kthimin ne fene muhamedane."
Megjithate disa historian japin nje shtepi me emerin e quajtur Gjin Kabashi (ky Qafali) i cili ishte i vendosur diku rreth vitit 1571 ne Rrape dhe qe kishte pas nen sundum 20 shtepi Disa thone se gjysma e ketyre shtepive kishin perqafuar fen islame perfshi ketu dhe te parin e tyre. Nen shembullin e Kabashit perqafojne besimin musliman Nahija e Dukagjinit (Mal Ziu) , Spasi, ku ne vitin 1571 thuhet te ket pas 309 famije nga te cilat 22 i perkisnin besimit musliman.
Disa te tjere thone; Sa i takon Kabashit, Rrapes ne vitin 1571 nuk jepen te dhena per musliman, por pas 20 vitesh, me 1591, del se ne Shinpal (Kabash) 1 familje myslimane dhe dy te tilla ne Rrape.
Nderkohe nje e dhene tjeter nga Teodor Ippen, thote se: "Fisi Kabash ka rreth 2000 pjestare prej te cileve me shume se gjysma jane katolik."
Persa i takon numerit te banoreve te fisit te Kabashit mendimi i disa te huajve eshte i pergjithshem dhe shpesh ne diferenca te pashpjegueshme ne mesin e tyre.
Ja, si e paraqet Nopça:
"Coroneli shenon 230 shtepi, Hani 356 shtepi me 2600 banore, Pisko-300 shtepi me 2750 banore, Baldaçi-240 shtepi me 1880 banore, Ippen - 2000 banore, Nopça vet -1300 banore, kurse Sciner-223 shtepi me 1494 banore."
Megjithate disa historian japin nje shtepi me emerin e quajtur Gjin Kabashi (ky Qafali) i cili ishte i vendosur diku rreth vitit 1571 ne Rrape dhe qe kishte pas nen sundum 20 shtepi Disa thone se gjysma e ketyre shtepive kishin perqafuar fen islame perfshi ketu dhe te parin e tyre. Nen shembullin e Kabashit perqafojne besimin musliman Nahija e Dukagjinit (Mal Ziu) , Spasi, ku ne vitin 1571 thuhet te ket pas 309 famije nga te cilat 22 i perkisnin besimit musliman.
Disa te tjere thone; Sa i takon Kabashit, Rrapes ne vitin 1571 nuk jepen te dhena per musliman, por pas 20 vitesh, me 1591, del se ne Shinpal (Kabash) 1 familje myslimane dhe dy te tilla ne Rrape.
Nderkohe nje e dhene tjeter nga Teodor Ippen, thote se: "Fisi Kabash ka rreth 2000 pjestare prej te cileve me shume se gjysma jane katolik."
Persa i takon numerit te banoreve te fisit te Kabashit mendimi i disa te huajve eshte i pergjithshem dhe shpesh ne diferenca te pashpjegueshme ne mesin e tyre.
Ja, si e paraqet Nopça:
"Coroneli shenon 230 shtepi, Hani 356 shtepi me 2600 banore, Pisko-300 shtepi me 2750 banore, Baldaçi-240 shtepi me 1880 banore, Ippen - 2000 banore, Nopça vet -1300 banore, kurse Sciner-223 shtepi me 1494 banore."
Pergatiti
Gezim Kopani
Shenim: Materiali eshte ne punim....
 |
| Xhamia e vjeter e fshatit Kabash - Puke. Fotografi e vitit 2007 bere nga Gezim Kopani |
Me shume rreth fshatit Kabash-Pukes mund te lexoni:
Historiku i Xhamisë së fshatit Kabash, Pukë
Mejtepi i Kabashit
Subscribe to:
Posts (Atom)